AK PARTİ GRUBU ADINA ADİL ÇELİK (Balıkesir) - Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; 2022 Yılı Bütçe Kanunu Teklifi kapsamında Danıştay Başkanlığı bütçesi üzerine ve AK PARTİ Grubumuz adına söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle Genel Kurulumuzu ve aziz milletimizi saygıyla selamlıyorum.

Tabii, konuşmamın hemen başında, Pençe-Yıldırım Harekâtı kapsamında bugün 3 kahramanımız şehit oldu; ruhları şad olsun, milletimizin başı sağ olsun diyorum.

Yine, bugün, konuşmamızın konusuyla da ilintili olarak 10 Aralık İnsan Hakları Günü, bunu da ayrıca kutluyorum.

Tabii, insan hakları, demokrasi, hukuk, özgürlük; bunlar, hepsi birbirleriyle ilişkili ve etkileşim içindeki kavramlar. Demokratik sistemlerin en önemli unsurları da hukukun üstünlüğü ve insan hakları, özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesi. Bu bapta, Yargı Reformu Stratejisi -benden önceki konuşmacıların da belirttiği üzere- 2019 yılında, İnsan Hakları Eylem Planı da 2021 yılında Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından deklare edilmiş bulunmaktadır. Her iki politika belgesi de daha demokratik bir Türkiye ve daha özgür birey perspektifiyle hazırlanmıştır. Yüce Meclisimizin katılımıyla bu kapsamda 5 yargı paketi yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Otuz yıldan fazla meslek hayatı bulunan bir hukukçu olarak insanı ön plana alan -ayrıntılarını burada hep beraber görüştük, değerlendirdik, birçoğuna zaten muhalefet de "evet" verdi, katılım sağladı- reform mahiyetindeki tüm bu düzenlemeler için başta Sayın Cumhurbaşkanımız olmak üzere Sayın Adalet Bakanımıza, Mecliste katkı sağlayan milletvekillerimize, Bakanlık çalışanlarına ve ilgili kuruluşlara teşekkürü bir borç bilirim.

Bütçesi hakkında konuşacağım Danıştay, kurum olarak 1868 yılında "Şûra-yı Devlet" adıyla Sultan Abdülaziz zamanında kurulmuş, ilk olarak 1924 Anayasası'nda yer almış, 61 ve 82 Anayasalarında da yüksek yargı organları arasındaki yerini muhafaza etmiştir. Bu çerçevede Danıştay, yönetimin yargı yoluyla denetlenmesi, ayrıca yürütme erkine yardımcı bir inceleme, danışma ve karar mercisidir; adı üstünde Danıştay. Bu anlamda, kuvvetler ayrılığı ilkesinin ve tabii ki demokrasinin önemli bir teminatıdır. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

Maalesef, ağır iş yükü nedeniyle gerçek fonksiyonlarını yerine getirmekte zorlanan yüksek yargı sisteminin işlerliğini yeniden kazanması adına, biliyorsunuz, 2016 yılında köklü bir değişiklik yaparak istinaf sistemini getirdik. Geri dönüp baktığımızda, acaba istinaf sistemi idari yargıda ve Danıştayda nasıl bir tablo ortaya koymuş? 2016 yılında Danıştaya gelen dosya sayısı 209 bin, yıllar içinde azalmış ve 2020 yılında 75 bine kadar düşmüş değerli arkadaşlar. Bu sene, 6 Aralık 2021 tarihindeyse bu rakam 80.898. Yine, derdest dosya sayısı da 2016'da 267 binken 2020 yılında 134 bine kadar düşmüş bulunuyor arkadaşlar, iş yükünde ciddi bir azalma olduğunu müşahede ediyoruz. 6 Aralık 2021 tarihi itibarıyla bu sayı 138 bin. Son iki yılda, tabii, salgın denilen bu illetle mücadele ederken kamu kurumlarında uygulanan idari izin, esnek çalışma koşulları yargılama faaliyetlerini de elbette olumsuz etkiledi ve bu nedenle geçen seneye göre sınırlı bir artış olduğunu söyleyebiliriz.

Tabloya baktığımızda ise idari yargıda istinaf reformunun amacına ulaştığını söylemek mümkün. Zamanla, Danıştayın üzerindeki ağır iş yükünden kurtularak hem yargılamayı makul sürede gerçekleştirme hedefine ulaşacağını hem de asıl işlevi olan içtihat mahkemesi olarak çalışacağını söylemek artık mümkün olacaktır. Hâlen Danıştay Başkanlığında hâkim, savcı, tetkik hâkimi olarak 609 yargı mensubu, 926 idari personel çalışmakta; kadroların üçte 2'si dolu, üçte 1'i boş diyebiliriz kaba bir hesapla.

2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi'yle Danıştay Başkanlığına toplam 324 milyon 369 bin TL ödenek tahsisi istenmektedir. Bu rakam, geçen yıla göre yaklaşık yüzde 37'lik bir artış getiriyor. Bunun kaynağındaysa özellikle, yeni alınacak personel ve SGK prim ödemelerindeki artışlar gözükmekte. Sermaye giderleri ödeneğinde meydana gelen artış da Danıştay Başkanlığı eğitim tesisi inşaatına ayrılan ödenekten kaynaklanıyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, toparlayın.

ADİL ÇELİK (Devamla) - Yine, doğal gaz, akaryakıt, hizmet alımları, emekli ve aile fertlerinin sağlık giderlerinden kaynaklanan cüzi bir artış var. Kısaca, Danıştay bütçesinin yüzde 86'sı personel ve Sosyal Güvenlik Kurumu ödemeleri diyebiliriz.

Danıştay, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nda belirtilen mali saydamlık, hesap verilebilirlik ilkeleriyle kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması amaçları doğrultusunda bütçesini yönetmekte ve faaliyet amacı dışında israf olarak değerlendirilebilecek herhangi bir harcama yapmamaktadır; bu durum, Sayıştay raporuyla da sabittir.

Bu vesileyle, gerçekten sağlam ve rasyonel verileri haiz Danıştay bütçesinin Meclisimiz tarafından da onaylanacağına yürekten inanıyor, Danıştay üyelerine, çalışanlarına, aziz milletimize hayırlı olmasını diliyor, Gazi Meclisimizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)