AK PARTİ GRUBU ADINA FATİH SÜLEYMAN DENİZOLGUN (İstanbul) - 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi görüşmeleri kapsamında, Devlet Arşivleri Başkanlığımızın görüşmeleri üzerine AK PARTİ Grubu adına söz almış bulunmaktayım. Yüce heyeti ve aziz milletimizi saygıyla selamlıyorum.

Dünyevi tarihin başlangıç noktası, yazının bulunduğu devir noktaları olarak kabul edilir. Yüzyıllar önceki resmî anlaşmaları, kanunları, devletlerin anlayışlarını, yönetimini, milletlerin gelenek, görenek, kültürlerini, sanat ve ekonomik özelliklerini, inançlarını, birikimlerini, tecrübelerini ve diğer birçok özelliklerini zaman tünelindeki yaşanan, o dönemki çağlara ışık tutan, rehber olan yazılar vesilesiyle öğrenebiliyoruz. Yazı varsa tarih var, yazı varsa aktarım ve medeniyet var; yazı yoksa zamanın en güçlü yönetimine dahi sahip olursanız olun kalıcılık ve kurumsallık asla mümkün olamayacaktır. Bu bağlamda, birçok millet ve devlet, bu kalıcılığı, aktarımı ve kurumsallığı oluşturabilmek için kurumların faaliyetleri sonucu birikmiş olan belgeleri saklamak ve değerlendirmek amacıyla, devletin geçmişe dönük hafızaları olan arşivcilik geleneğini başlatmışlardır.

Türklerde ilk arşiv belgeleri olarak Göktürk dönemindeki Orhun Yazıtları'nı gösterebiliriz. Arşivlerin, milletlerin kültürel, sosyal, tarihsel, ekonomik, bürokratik, diplomatik birçok büyük bir miras hazinesi olduğunu Osmanlı Devleti en iyi şekilde idrak etmiştir. Özellikle Sultan Süleyman döneminde arşivciliğe verilen önem katbekat artmış olup arşiv niteliğindeki birçok bilgi ve belge kese, torba ve sandıklarda belli usul ve yöntemlerle saklanarak günümüze kadar gelmiştir. 1846 yılında Hazine-i Evrak Nezaretinin kurularak Sadârete bağlanması ve bu teşkilata "Hazine-i Evrak" ismi verilmesi arşive verilen değerin ne kadar büyük olduğunun başka bir göstergesidir. Bu hazine değerindeki belgelerden lonca teşkilatı belgelerini incelediğimizde, sadece ekonomik yönlerden değil, aynı zamanda kültürel ve dinî faaliyetleri de keşif ve tespit yapabiliyoruz.

Türkiye Cumhuriyeti, Osmanlı Devleti'nden devraldığı zengin tarihî mirasla, miktar bakımından da nitelik bakımından da dünyanın en zengin arşivlerine sahip sayılı ülkelerinden biridir. Ayrıca, Türk arşivleri uluslararası alanda da büyük önemi haizdir. Orta Doğu, Balkanlar, Kafkasya, Avrupa ve Afrika'da da Osmanlı Devleti'nden ayrılmış 40 civarı devletin hem tarihî açıdan hem hukuki hem de resmî açıdan Türk arşivlerine ihtiyacı vardır.

Türkiye olarak, Allah Zülcelalvel-Kemal Tekaddes Hazretlerine sonsuz şükürler olsun ki çok zengin bir servete sahibiz. Bu serveti çok daha efektif, stratejik güç ve büyük bir vizyon hâline getirmek amacıyla 11 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'yle Devlet Arşivleri Başkanlığı kurulmuştur. Başkanlığımızın yetki, görev ve sorumlulukları çok daha genişlemiş olup birkaç üst seviyeye çıkabilmesi nasip olmuştur. Başkanlığımız; devlet arşivlerine ilişkin esasları belirlemek, takip etmek, denetlemek, kamu, özel ve yurt dışı arşivlerinde bulunan devlet ve millet hayatını ilgilendiren belgeleri tespit ve tescil etmek, devlet arşivlerimize kazandırmak, bunların tasnifini yaparak tüm dünya kamuoyunun ve araştırmacıların istifadesine sunmak, devlet ve kişilerin ulusal ve uluslararası haklarını belgelemek, korumak ve yenilikçi tekniklerle ve "belgeler evimizde" projesiyle dijitalleşme faaliyetlerini yürütmek, Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemlerinin belgelerini tanıtmak ve gelecek nesillerimize intikal ettirmek amacıyla çalışmalarını sürdürmektedir.

Yerli ve yabancı herkes araştırmacı olmak için arşivlerimize başvurabilmekte, on beş dakika içerisinde araştırmacı olabilmektedir. Başkanlığımız, 66 milyon belgeyi elektronik ortama aktarmış olup bunların 42 milyonu internet ortamında, pandemi süreci de dikkate alınarak erişime açılmıştır. Böylelikle, bir araştırmacı, araştırmak istediği konuya ilişkin belgelere herhangi bir internet ağı olan yerden ulaşarak dünya arşivcilik tarihinde ilk kez sunulan bir hizmeti de deneyimlemiş olabilmektedir. Dijital arşivlerin oluşmasıyla Başkanlığımız Bütünleşik Arşiv Yönetim Sistemi projesi'ni de 2023 yılında bitirmeyi amaçlamaktadır. Bu vesileyle arşivlerimiz bir sistem içerisinde korunacak, arşiv belgelerimiz tespit edilecek, araştırmacılarımız ve kurumlarımız belgelere daha kontrollü, güvenilir, hızlı bir otomasyon sistemi üzerinden erişebilecektir.

Başkanlığımız yurt dışı faaliyetlerine de çok büyük önem vermektedir. Bu kapsamda 58 ülkeyle imzalanan arşiv alanındaki iş birliği protokolünün 6 adedi 2021 yılında gerçekleşmiştir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, toparlayın.

FATİH SÜLEYMAN DENİZOLGUN (Devamla) - Bu vesileyle, başta Balkanlar olmak üzere ülkemizi ilgilendiren milyonlarca belge dijital arşivlerimize kazandırılmıştır. Tarih temelli tezlerimizin güçlendirilmesine yönelik "belgelerle Osmanlı Yönetiminde Kıbrıs", "82-1 Numaralı Mühimme Defteri ile, "Kaynaklarıyla Osmanlı Coğrafyası Yer Adları Sözlüğü" kitapları hazırlanıp basımı yapılmıştır.

Diğer taraftan, Ankara'da Cumhuriyet Arşivleri Yerleşkesi ve Ergazi Atık Kâğıt İşleme Tesisi ile dağınık hâlde bulunan arşivleri de bir külliye altında birleştiren, bütünleştiren İstanbul Osmanlı Arşivleri Külliyesi hizmetini de sürdürmektedir.

Sınırlı süreden dolayı ancak birkaç hizmetini aktarabildiğimiz Başkanlığımız, milletimizin emaneti olan arşivlerimizi en iyi şekilde koruyarak gelecek nesillerimize de en iyi şekilde bu arşivlerimizi aktarmaya çalışmaktadır.

Başta Sayın Cumhurbaşkanımıza, Cumhurbaşkanı Yardımcımız Sayın Fuat Oktay Bey'e, Devlet Arşivleri Başkanımız Sayın Uğur Ünal'a, Devlet Arşivleri Başkanlığımızın yönetici ve tüm çalışanlarına grubumuz ve milletimiz adına şükranlarımı sunuyorum.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

FATİH SÜLEYMAN DENİZOLGUN (Devamla) - 2022 yılı bütçemizin tüm bakanlıklarımıza, tüm kurumlarımıza, milletimize ve ülkemizi hayırlar getirmesini diliyorum.

Kalyoncu ailesine rahmet dileyip Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)