MEHMET METANET ÇULHAOĞLU (Adana) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Adana'mızın düşman işgalinden kurtuluşunun 100'üncü yıl dönümünde söz aldım. Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Birinci Dünya Savaşı'nda yer alan devletlerin arasına kısa bir süre sonra Osmanlı Devleti de sürüklenmiş, koca imparatorluk çökmüş, toprakları parçalanmış, Osmanlı Devleti Mondros Ateşkes Anlaşması'yla topraklarının birçoğunu düşmana bırakmış ve çekilmiştir. Mustafa Kemal, Mondros Ateşkes Anlaşması'ndan bir gün sonra, 31 Ekim 1918 tarihinde Adana'ya gelerek Liman von Sanders'ten Yıldırım Orduları Komutanlığını devraldı. 31 Ekim-10 Kasım 1918 tarihleri arasında Yıldırım Orduları Komutanı sıfatıyla Adana'dan Ahmet İzzet Paşa'ya gönderdiği telgrafta, kendisine izin verildiği takdirde İngiliz ve Fransız kuvvetlerini Anadolu'ya sokmayacağını bildirmiştir. Ancak, Ahmet İzzet Paşa itilaf devletleriyle ateşkes anlaşması imzalandığını belirterek hiçbir şekilde düşmana karşılık verilmemesini istemiş, düşmana ateşkesle karşılık vermekten söz eden Mustafa Kemal'i de görevinden alıp İstanbul'a çağırmıştır. Atatürk ise İstanbul'a gitmeden önce 31 Ekim-10 Kasım 1918 tarihleri arasında Adana'da kaldığı on bir günde Adana'da ilk direniş hazırlıklarını başlatmış; Rifat Menemencioğlu, Nabi Menemencioğlu, Ali Münif Yeğenağa, Ali Cenani, Rüstem Bey ve Ahmet Remzi Yüreğir gibi esareti kabul etmeyen kahramanlarla görüşmeler yapmış; 20 Kasım 1918'de Rifat Menemencioğlu, Nabi Menemencioğlu, Ali Münif Yeğenağa, Ali Cenani ve Rüstem Bey tarafından Kilikya Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti kurulmuştur. Çukurova bölgelere ayrılarak her bölgeye milis kuvvetleri ve komutan atandı. Bu doğrultuda öncelikle bölgedeki Kuvayımilliye teşkilatlarının başına subaylar gönderilmiştir. Kılıç Ali adıyla Üsteğmen Asaf'ı, Yörük Selim adıyla Yüzbaşı Salim'i, Kozanoğlu Doğan adıyla Binbaşı Doğan'ı, Aydınoğlu Tufan adıyla Yüzbaşı Osman Nuri'yi, Polat Paşa adıyla Yüzbaşı Kamil'i, Tekelioğlu Sinan adıyla Yüzbaşı Ragıp'ı güney cephesine göndermiş, bundan kısa bir süre sonra işgal kuvvetleri Mersin Limanı'ndan Çukurova'ya girmiş, tüm kilit noktaları kontrol altına almış ve Adana'yı işgal etmişti.

1918-1919 yıllarında Adana'da tam bir terör ve cinayet dönemi yaşandı. Bunlar arasında Ermeni çeteciler tarafından yapılan Abdo Ağa Çiftliği olayları, şehir içi cinayetleri, Taşköprü'de Türklerin çarmıha gerilişi ve kırbaçlanarak işkenceye tabi tutulmaları kolay kolay unutulmayacak, çok acı olaylar oldu.

Mücadeleye yılmadan, vatan aşkıyla, bayrak aşkıyla devam eden milli kuvvetler, zorlu mücadeleler sonunda 5 Şubat 1920'den itibaren düşmana karşı zafer kazanmaya başladılar. 1920'de Toroslardan Fransızlara saldırı başlatıldı, 27 Mayıs 1920'de Fransız orduları komutanı Menil, Millî Kuvvetler tarafından esir alındı. "Karboğazı Olayı" olarak bilinen olay Kuvayımilliye'nin ilk siyasi zaferidir. 28 Mayıs 1920'de Fransızlar Mersin-Adana hattına çekildiler ve kuzey Çukurova, Kozan ve diğer dağlık bölgeler tamamen kurtarılmış oldu.

Adana'mızın kurtuluşunun fitilini ateşleyen, tarihe adlarını altın harflerle yazdıran başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, Tufanbeyli ilçemize adını veren Tufan Paşa'yı, Saimbeyli ilçemize adı konulan Saim Bey'i, Aladağ ilçemizin şehidi Ahmet Bey'i, Pozantı şehidimiz Müftü Kasım Hocayı, Kozan şehidimiz Ulvi Bey'i, Ceyhan şehidimiz Sabit Efendi'yi, Karaisalı Müftümüz Mehmet Efendi'yi, Fekeli Gizik Duran'ı, Ramazanoğlu Suphi Paşa'yı, Yüreğir müfreze komutanlarından Molla Nasrullah'ı, Millî Kuvvetler Komutanı Sinan Tekelioğlu'nu, Cemil Nardalı'yı, Ahmet Remzi Yüreğir'i, ilk kadın şehidimiz Rahime Hatun'u, Gülekli Hatice'yi, Kara Fatma'yı, Karaisalılı İbo Osman'ı ve adlarını burada sayamadığımız daha nice adsız kahramanlarımızı minnetle yâd ediyorum; ruhları şad, mekânları cennet olsun inşallah.

5 Ocakta Adanalı kahramanlarımızın tarihe kendi mühürlerini vurduğunu, kurtuluş mücadelesini zaferle taçlandırdığını söyleyen Mustafa Kemal Atatürk, 15 Mart 1923 günü Adana ziyaretinde "Efendiler, bende bu vekayinin ilk hissiteşebbüsü bu memlekette, bu güzel Adana'da doğmuştur." diyerek Adana'mızı onurlandırmıştır. Bu onura layık olan tüm hemşehrilerimin 5 Ocak kurtuluş yıl dönümünü kutluyorum.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen.

MEHMET METANET ÇULHAOĞLU (Devamla) - 6 Ocak da Ceyhan ilçemizin kurtuluş günüdür. Ceyhan ilçemizin de kurtuluşunu buradan kutluyorum. Bu vesileyle, bütün Adanalı hemşehrilerime ve Genel Kurula saygılarımı sunuyorum.

Ayrıca, Değerli Başkanım, size de saygılarımı sunuyorum. Bugün burada bu konuşma imkânını verdiğiniz için teşekkür ediyorum. (İYİ Parti sıralarından alkışlar)