İYİ PARTİ GRUBU ADINA YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; grubumuzun ülkemizde yaşanan doğal gaz ve enerji krizinin sebeplerinin araştırılmasına ilişkin verdiği önerge üzerine söz almış bulunmaktayım. Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Geçtiğimiz günlerde, ülkemizin enerji arzını sorunsuz sağlamakla görevli Enerji Bakanlığının ilgili iki kuruluşu art arda iki açıklama yaptı. Önce, BOTAŞ, sanayi kuruluşları ve elektrik üretimi yapan santrallere gizli bir emirname göndererek günlük doğal gaz kullanım miktarını yüzde 60'la sınırladı ve hâlâ bu sınırlama yüzde 80'le devam etmekte. Ardından, TEİAŞ, organize sanayi bölgelerine üç gün elektrik kesintisi uygulanacağını açıkladı. Ülkemizde bugüne kadar görülmemiş bir doğal gaz ve elektrik krizi yaşanıyor, fabrikalar doğal gazı sınırlı kullanıyor, elektrik yok, üretim yapılamıyor ama krize neden olan resmî kurumların birbirinden haberi yok. Açık bir koordinasyon, planlama ve öngörüsüzlük krizi yaşıyoruz; kriz içinde kriz, kaos içinde kaos.

Neden böyle bir açmaza düştük? Yapılan açıklama: "İran yüzünden." Yalanınızı sevsinler. Türkiye'nin 2021 yılında tükettiği doğal gaz miktarı 61 milyar metreküp, 2022'de de bu ihtiyacın altında bir kullanım olmayacağı dünden belli. Uzun vadeli kontrata bağlanmış, yıllık 48 milyar metreküplük anlaşma var; hesaplayın aradaki açığı, 13 milyar metreküp. Doğal gaz arzında en az yüzde 20 açıkta kaldık, bunun içerisinde İran'ın payı sadece yüzde 10. Sadece yüzde 10'luk bir paydaki kesintiden dolayı krize bahane olarak İran'ı göstermek, milletin aklıyla dalga geçmektir. Hele bir de Enerji Bakanı, kesinti kararından bir ay önce "Elimizde yeterli doğal gaz var, her yılın sonunda bir sonraki yılın planlamasını yaparız." dedikten sonra sıkıntı baş gösteriyorsa söylenecek tek şey doğru söylemediğinizdir, bir şeyleri gizlediğinizdir.

Hiç bahane üretmeyin, kriz kendini göstere göstere geldi. BOTAŞ'ın doğal gaz anlaşmaları yirmi-yirmi beş yıl önce yapılmıştı. Siz bu anlaşmaların ne zaman biteceğini bilmiyor muydunuz? 2021 yılında 15,9 milyar metreküplük anlaşma sona erdi. Yeni anlaşma yapmaya çalıştınız, miktarı ne kadara indi? 9,4 milyar metreküpe. Sadece bu anlaşmalardan dolayı kafadan 6,5 milyar metreküp açık. Açık üstüne açık olunca dediniz ki: "Spot piyasadan gaz alır, açığı kapatırız." İstediğimiz zaman spottan gaz alabiliyor muyuz? Mümkün değil. Spottaki gazın fiyatı hem yüksek hem alıcısı çok; parayı veren düdüğü çalar. Bir de üstüne ülkede dolarizasyon sıkıntısı olunca gaz açığı bütçe açığına dönüştü, hazinede para olmayınca yeterli gazı alamadık. Öngörüsüzlük, liyakatsizlik, ehliyetsizlik işte böyle bir şey.

Karadeniz'de, orada burada doğal gaz keşifleri yaptık, 2023'te kendi doğal gazımızı evlere vereceğiz dediniz, ne kaldı şunun şurasında 2023'e? Bu doğal gazı hangi firmayla çıkarıyorsunuz; hattı kiminle kuruyorsunuz; bunun için kime, ne kadar garanti verdiniz; haberimiz var mı? Bunlar da mı ticari sır? Rakam size kalsın, sadece "2023" deyince birileri inanabilir ama teknik veriler ortada. Ortada olmayan tek şey, kiminle, hangi parayla bu gaz çıkacak?

Şimdi, sizin beceriksizliğinizin bedelini tüm millet ödemek zorunda kalıyor. Bugün itibarıyla elektrik santrallerinde kullanılan doğal gaza yüzde 14 daha zam yaptınız, bu zam eninde sonunda elektrikte yeni zamma dönüşecektir. Sanayi tesislerinde hem gaz kullanımı kısıtlı hem elektrik yok, dolayısıyla üretim yok. Sanayi tesisleri bu maliyeti kime yansıtacak? Nihai tüketiciye. Bakın, sadece Denizli OSB'nin ihracatı yıllık 1 milyar dolar, yüzde 20 iç piyasa, yüzde 20 OSB dışındaki üretimle toplam üretimi 1,4 milyar dolar. Üç günlük kesinti bu rakamın yüzde 1'ine tekabül eder, o da 14 milyon dolar. Bütününe bakarsak bu kesintiler, ülke genelinde yaklaşık 10 milyar dolar ekonomik kayba sebep oldu. İktidar diyor ya "Üretim modeli ekonomiye geçtik." ülkemizi uçuracak sektörler de sanayi ve ticaret. Sanayi sektörü sayenizde şalter indirme noktasına geldi. İhracatçı kimden ürününü alacak ki yurt dışına satış yapsın? İhracatçı, aldığı iş için en az altı ay önceden sözleşir, ona göre sipariş verir, ona göre teslimat zamanını belirler. Ticarette güven, istikrar ve sürdürülebilirlik olacak ki piyasada sözünüz olsun.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayın sözlerinizi.

YASİN ÖZTÜRK (Devamla) - İktidar sayesinde ne güven ne istikrar ne de sürdürülebilirlik kaldı. İç piyasa ve ihracat siparişlerini karşılayamayan fabrikaların kaybı sadece siparişlerle sınırlı olmayabilir, özellikle yabancı müşteriler nezdinde güven kaybına bağlı olarak ileriye dönük iptaller de yaşanabilir. Bu sorumluluğu kim üstüne alacak? Bu kriz, bize Enerji Bakanlığının acil durumlara karşı bir eylem planı olmadığını göstermiştir ve yine bu kriz, Enerji Bakanının görevini yapamadığını göstermiştir. Beklentimiz, Sayın Bakanın -moda olduğu üzere- teşekkür ederek görevinden affını istemesidir.

Sayın Cumhurbaşkanı, size buradan seslenmek istiyorum: Size dün yaptırılan açıklamada enerji ile güç biriminin ayrı şeyler olduğunu söylememişler; kilovat ile kilovatsaat birbirinden farklı şeyler. Sürçülisan olsaydı 4 defa aynı hataya düşmezdiniz. Siz bilmeyebilirsiniz ama önünüze metni koyan Bakanın ya da teknik bürokratın bunu bilmesi gerekmez mi?

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Evet, Sayın Öztürk, teşekkür ediyorum.

YASİN ÖZTÜRK (Devamla) - Bunu bile bilmeyenlerden Bakanlığı yönetmesini bekliyorsunuz. Zorlamanıza gerek yok, affını isteyin gitsin; affedemiyorsanız talebimiz başka.

BAŞKAN - Sayın Öztürk, süreniz tamamlandı.

YASİN ÖZTÜRK (Devamla) - Aynı şekilde, karar alamaz ve krizleri yönetemez hâle gelen iktidarın da yirmi yıldır gösterdiği sabır için vatandaşa teşekkür edip acil erken seçim çağırısı yapması lazım. (İYİ Parti sıralarından alkışlar)

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.