HDP GRUBU ADINA EROL KATIRCIOĞLU (İstanbul) - Teşekkür ederim.

Sayın Başkan, değerli vekiller; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Efendim, herhâlde şaşırmamışsınızdır; yoksulluğun nedenleri üzerine bir araştırma ihtiyacı, muhalefet olarak bizce önemli çünkü gerçekten de her ne kadar iktidar bu konulara girmek istemese de bu konular gerçekten Türkiye halkının şu anda en önemli konuları arasında. Diyeceksiniz ki: "Nereden çıkarıyorsunuz?" Yani "Niye, Türkiye halkı yoksul mu sahiden?" diyenleriniz olabilir. Ben şimdi birkaç tane veri de kullanarak size yoksulluğun düzeyiyle ilgili olarak birkaç şey söylemiş olmak istiyorum.

Şimdi, tabii ki kaçınılmaz olarak Türkiye İstatistik Kurumuna yani TÜİK'e başvurmak zorundayız ve TÜİK'in son yaptığı araştırmaya göre, mesela -benim aldığım rakamlar olarak söyleyeyim- gelir dağılımı içinde baktığımızda en düşük yüzde 20 alan yüzde 6,2'den 5,9'a düşmüş yani yoksullar daha yoksullaşmış; en yüksek yüzde 20 ise 46,3'ten 47,5'e çıkmış. Değerli arkadaşlar, şunu söyleyeyim: Ben zaman zaman yaptığım konuşmalarda burada söylüyorum, Türkiye henüz bunu yeteri kadar görmüyor olabilir ama son zamanlarda, son alınan iktisat önlemlerinin sonucunda açıkçası Türkiye'de gelir dağılımı çok ciddi bir şekilde bozulmuştur. Bunun çok çeşitli kanıtları vardır ama TÜİK açıkça bunu söylüyor zaten yani diyor ki: "Gelir dağılımı bozulmuştur; fakirler daha fakirleşmiştir, zenginler de daha fazla zenginleşmiştir." Bu bir.

İkincisi: Biliyorsunuz, "Gini katsayısı" diye bir katsayı hesabı var, bu da yine İstatistik Kurumunun hesapladığı bir sayı ve bu sayı sıfır ile 1 arasında bir değer alıyor. Bu sayı itibarıyla baktığımızda da 2020'de yüzde 39 olan bu rakam bugün 41 olarak hesaplanmış durumda ki bence bu rakam zaten -hani, demin söylediğim gibi- gelir dağılımında bozukluğa işaret ediyor. Fakat bu rakamın ben çok düşük hesaplandığı kanaatindeyim; dolayısıyla, daha da büyük bir gelir dağılımı farkı olduğu kanaatindeyim.

Şimdi, gelir dağılımının, tabii, bir başka özelliği daha var değerli arkadaşlar; o da bölgesel farklılıklar. Bölgesel farklılıklar cinsinden baktığımızda gerçekten çok açık bir tablo çıkıyor. Zaman zaman arkadaşlarım bu konuyu burada gündeme getirdi, hepiniz biliyorsunuz ama özellikle Van, Muş, Bitlis, Hakkâri gibi daha çok Kürt halkının yaşadığı yerlerde gelir dağılımı daha bozuk ve gelirler çok daha düşük, dolayısıyla da bu şehirlerimiz ile veya bu bölgelerimiz ile daha gelişmiş olan bölgeler arasındaki fark ekonomik olarak da alınması gereken tedbirleri anlamsız kılacak kadar önemli hâle gelmiş durumda.

Değerli arkadaşlar, başka bir veri setini TÜRK-İŞ sağlıyor bize. TÜRK-İŞ'in yaptığı çalışmalar var; nitekim, benim hemen aldığım değerlere göre, TÜRK-İŞ'in son yaptığı çalışmalara, 2022 Martında yaptığı çalışmaya göre açlık sınırı 4.928 lira; arkadaşlar, bakın, 4.928 lira. Daha iki ay önce, aşağı yukarı iki üç ay önce asgari ücrette bir artış yaptınız, çok sevindiniz ve bunu çok konuştunuz ama bu asgari ücret düzeyi 4.253 lira idi. Bugün itibarıyla yani iki ay sonra diyebilirim ki açlık sınırında 675 liralık bir artış söz konusu olmuş. Dolayısıyla, buradan da şunu söylemek mümkündür: TÜRK-İŞ'in rakamları da esasında Türkiye'de, özellikle, yoksulların daha yoksullaştığına dair işaretleri taşıyor.

Daha ilginç bir veri seti; bu da Metropoll'un "Türkiye'nin Nabzı" çalışmasında ortaya çıkmış. Değerli arkadaşlar, bu, hakikaten çok vahim. Bakın, şöyle: "Yemek öğünlerimi azalttım." diyen yüzde 50,3. Değerli arkadaşlar, insanların yarısı, toplumun yarısı yemek öğünlerini azaltmışlar. "Zaman zaman aç kalıyorum." diyen yüzde 32.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen.

EROL KATIRCIOĞLU (Devamla) - Teşekkür ederim.

"Et tüketmeyi bıraktım." diyen yüzde 62. "Kalın giyinip evi ısıtıyorum." diyen yüzde 54. "Daha az çamaşır yıkıyorum." diyen yüzde 58. "Özel araç kullanımını bıraktım." diyen yüzde 63. Bunlar neyi söylüyor değerli arkadaşlar? Belki... Özellikle, iktidar grubunun katılımını görüyoruz, her zaman böyle son derece düşük çünkü hiç önemsemiyorlar arkadaşlar bu konuları; önemsememeye devam edebilirler ama Türkiye halkının en önemli meselesi gerçekten yoksulluktur ve dolayısıyla da böyle bir konuda bir araştırma önergesi gündeme getiriyoruz. Eğer vicdanınız varsa bu araştırma önergesini desteklersiniz ve bu konuda gerçekten Türkiye'de açlık sınırında yaşayan insanlarımızın, yoksullaşan insanlarımızın ne düzeyde yoksullaştıklarını da öğrenmiş oluruz diye düşünüyorum.

Hepinize saygılar sunuyorum. (HDP sıralarından alkışlar)