KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, televizyonları başında bizleri izleyen kıymetli yurttaşlarım; sizleri saygıyla selamlıyorum.

19 Mayıs 1919'da Samsun'a ayak basan Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları, İngiliz ve Rum işgal güçlerinin kuşatmasını bertaraf etmek için Samsun'a çıkışlarının altı gün sonrası, 25 Mayıs 1919'da Havza'ya gelirler. Havza'da ilk konakladığı yer Mesudiye Oteli'dir; arkadaşları, Ali Osman Ağa'nın konağında konaklarlar. Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşları on sekiz gün Havza'da kalırlar.

İlk müdafaa-i hukuk cemiyeti Havza'da kurulmuştur; halkla ilk toplantı Havza'da Taş Mektep'te yapılmıştır. Toplantıda, Mustafa Kemal Atatürk "Yurdumuzun kurtulması, bu kavgamızın ve savaşımızın başarıya ulaşması için memleketin çeşitli yerlerinde bulunan bu tür mahallî cemiyetlerin tek bir çatı altında birleşmesi gerekmektedir." diyerek müdafaa-i hukuk cemiyetini burada kurmuştur. Millî Mücadele'nin ilk millî birlik mitingi, Havza Yörgüç Paşazade Mustafa Bey Camisi önünde yapılmıştır. İlk genelge -Havza Genelgesi- 28 Mayıs 1919'da Havza'da yayınlanmıştır. İlk meşale Samsun ve Havza'dan ateşlenmiştir, emperyalizme karşı ilk mücadele Havza'da başlatılmıştır.

Ulusu ve ülkeyi Dünya Savaşı'na sokanlar, kendi hayatlarının derdine düşerek ülkeden kaçmışlardır. Saltanat ve hilafet makamında bulunan Vahdettin soysuzlaşmış, kendini ve yalnızca tahtını güvenceye alabilmesi için çeşitli araştırmalara girmiştir. Damat Ferit Paşa başkanlığında hükûmetin zavallı, beceriksiz, onursuz ve korkak duruma gelişini; vatanın hâlini, Padişahın hâlini, düşmanlarımızın bize biçtikleri esirlik kaftanını Atatürk halka birer birer Havza'da anlatır. Mustafa Kemal Atatürk İstanbul Hükûmetinin niyet ve teşebbüsleri ile milletin istek ve menfaatlerinin arasında birlik olamayacağını ilk defa açıkça Havza'da ilan etmiştir.

Günümüzde Atatürk'ün başarısını gölgelemek isteyenlerin hainlik, ihanet ve dalalet içerisinde olduklarını görüyoruz. 3 Haziran 1919 tarihinde Havza'dan Samsun, Erzurum, Ankara, Diyarbakır kolordu komutanlıklarına ve Sivas, Kastamonu, Van valiliklerine acele kaydıyla çektiği şifreli telgrafta "Milletin istekleri ile şimdiki Hükûmetin görüş ve davranışları arasında bir tutarlılık yoktur." demiştir. Bu mesaj Atatürk'ün ilk siyasi çıkışıdır, saraydan bağımsız, saraya, padişaha karşı mücadelenin ilk ilanıdır. 24 Haziran 1924'te Atatürk Havza'ya ikinci gelişinde Havzalılara şöyle seslenmiştir: "Kahraman Havzalılar, eğer Havzalıların o samimi ve metin hüsnükabulleri olmasa ve eğer Havza'nın nafi ve şifalı kaplıcaları ahvalisıhhiyem üzerinde müspet bir tesir bırakmasaydı, emin olunuz ki inkılap için çalışamayacaktım. Bundan dolayıdır ki Havza'ya ve Havzalılara çok borçluyum. Kalbî rabıtamı ebediyen saklayacak ve sizi hiç unutmayacağım. Muhterem Havzalılar, ilk cüreti, ilk cesareti gösteren, ilk teşkilatı yapan sizlersiniz. İnkılap ve cumhuriyet tarihinde kahraman Havza'nın ve Havzalıların büyük yeri vardır."

Atatürk, cumhuriyetin ilanından sonra, 24 Eylül 1924'te, cumhuriyetimizin temellerinin atıldığı ilçe olarak gördüğü Havza'ya Türkiye Cumhuriyeti devleti için yaptırılmış olan ilk Cumhurbaşkanlığı Forsu'nu yanında getirerek Havzalılara hediye etmiştir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurunuz efendim.

KEMAL ZEYBEK (Devamla) - 1928'de Havza'ya 3'üncü kez gelmiştir. Bu ziyarette halkın nabzını ölçmüştür.

Mustafa Kemal Atatürk Havza'ya 4'üncü gelişinde, 22 Kasım 1930'da, Türkiye'nin, ülkenin her tarafının demir ağlarla örüldüğü bir yerde Amasya'dan Havza'ya geçmiştir. Burada, daha önceki yıllarda, benim de Havza'nın ve o bölgenin de milletvekili olarak, Samsun'un milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisine verdiğim kanun teklifinde belirttiğim gibi, en kısa zamanda Havza'nın hak ettiği "altın madalya", "şanlı Havza tarihi" taltif edilecek. Bu durumda, Havza, Kurtuluş Mücadelesi'nde çok değerli ve kıymetli ilkleri başlatarak Atatürk'e sahip çıkan tarihsel misyonunu tamamlayacaktır. Havzalılara, Havza'ya bunun verilmesi gerekmektedir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Vekilim, 2'nci ilave süreyi veriyorum.

Buyurunuz efendim.

KEMAL ZEYBEK (Devamla) - Ben, buradan, Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaşlarının 25 Mayıs 1919'da Havza'ya gelişinin yıl dönümünde, başta Mustafa Kemal Atatürk'ü ve arkadaşlarını saygıyla minnetle anarken onları burada yâd ediyorum. Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün düşünce ve inkılapları Havza'da her yıl devamlı yaşanmıştır, yaşatılacaktır.

Ben, buradan, Havzalılarımızın, Havza 25 Mayıs Atatürk'ü Anma Günü'nü kutluyor, hepinize saygılar sunuyorum. (CHP ve İYİ Parti sıralarından alkışlar)