MURAT ÇEPNİ (İzmir) - Teşekkürler Başkan.

Genel Kurul ve değerli halkımız, nükleer enerjinin en güvenli enerji diye savunulduğu günlerde İzmir'de yaşanan bir faciayı size anlatmak istiyorum.

İzmir'in Çernobil'i Gaziemir'de, Gaziemir'de yıllarca toprak altında saklanmaya çalışılan bir nükleer atık meselesiyle karşı karşıyayız. Evet, İzmir Gaziemir Emrez Mahallesi'nde 70 dönümlük bir arazide, terk edilmiş bir fabrikanın arazisinde Türkiye'de kullanılmayan nükleer atıklar var, bu nükleer atıklar yıllardır temizlenmiyor. Bu arazide yapılan ölçümlerde normalin 219 katı fazla nükleer radyasyon ölçümü yapılmış durumda. Evet, bu arazi TAEK tarafından daha öncesinde kontrol edilmiş, 2007 yılında yapılan araştırmada bizzat TAEK tarafından 100 bin ton radyoaktif atık bulunmuş -Türkiye'de kullanılmayan atıklar bunlar yalnız- fakat fabrika 2010 yılında kapanmış yani burası metruk hâlde bulunuyor. Kapanmasından yedi yıl sonra, 2017 senesinde sözüm ona alanda temizleme girişimleri başlatılmış; 2017'de ÇED raporu olmadan, uzman olmayan bir şirkete, bir firmaya "Burayı temizle." denilmiş fakat daha sonra bu firma ödenek eksikliği vesaire sebebiyle işi yarıda bırakmış, zaten yapamayacağı bir işi yarıda bırakmış, dolayısıyla burası ortalıkta kalmış.

Bu nükleer atığın etrafında yerleşim yeri var, insanlar bugün katbekat fazla kansere yakalanmış durumdalar ve bu nükleer atık havaya, suya karışıyor; dolayısıyla, denize kadar ulaşan bir nükleer atık tehlikesiyle, riskiyle karşı karşıya insanlar, hem etrafında yaşayan insanlar kanser olmuşlar hem de aynı zamanda su ve hava da düzenli olarak, sistematik olarak zehirlenmiş durumda.

Evet, Gaziemir'deki, Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği sınırlarına göre, dediğimiz gibi 219 kat... Tabii, doğru ve daha derinlikli bir araştırma yapıldığında bundan çok daha yüksek oranlarda radyasyonun çıkma ihtimali elbette var.

Peki, şu soruyu soruyoruz biz: Türkiye'de nükleer santral olmamasına rağmen, nükleer santrallerin atığı olarak bilinen bu nükleer atık çubukları nasıl oldu da Gaziemir'e gelebildi? Evet, bunun cevabı AKP'nin yürüttüğü politikalarda, AKP'nin Türkiye'yi dünyanın her anlamda çöplüğü hâline getirme politikalarında aranabiliyor. Burada ilk aklımıza gelen şey, Aliağa'daki gemi söküm tesislerinden gelmiş olabileceği fakat henüz çok net olarak bir bilgiye sahip değiliz. Muhtemelen, AKP bunları satın almıştır ya da bunların bir biçimde Türkiye'ye getirilmesinden bir rant elde edilmiştir. Bunun araştırılmasını defalarca istedik. Bununla ilgili 2019'da verdiğimiz bir soru önergesi var. Bakanlıktan buna verilen yanıt şu: "Bu konuda şirkete para cezaları verdik. Araştırmalarımız sürüyor. Bu konuda sorumlu kurum TAEK'tir." Fakat TAEK 2020 yılında Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kapatılıyor yani şu anda bu nükleer atığın kim tarafından temizlenmesi gerektiği, bunun sorumlusunun kim olduğu belirsiz. Bu konuda biz defalarca çalışmalar yaptık, açıklamalar yaptık, Gaziemir Belediyesi bu konuda çalışmalar yaptı, avukatlar bu konuda -Arif Ali Cangı başta olmak üzere- açıklamalar, çalışmalar yaptı, yapıyor fakat hâlihazırda bu konuda hiçbir çalışma yapılmış değil. Fakat İzmir'in merkezinde bir nükleer çöplük, bir nükleer facia orta yerde dururken, Çernobil ortalıkta dururken, AKP yeni nükleer santraller yapmaya girişiyor. Oysa tüm dünyada nükleer santrallerin atıklarının bertarafı sistemi kurulmuş değil yani bu mümkün değil; her nükleer santralin kaçınılmaz olarak atıkları gerçekleşiyor ve bunların bertaraf edilmesi teknolojisi gelişmiş değil. Buna rağmen, dünya gelişmiş kapitalist ülkeleri bu atıkları Türkiye gibi ülkelere gönderiyor tıpkı plastik çöplerde olduğu gibi, aynı biçimde Türkiye gibi ülkelere bu atıklar gönderiliyor ve insanlar burada zehirleniyor.

Buradan şu çağrıyı bir kez daha yapıyoruz, iktidara şunu söylüyoruz: Gaziemir nükleer çöplüğünü temizleyin, bu konuda sorumluluk alın.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurunuz.

MURAT ÇEPNİ (Devamla) - Halkı zehirlemekten vazgeçin, nükleer atık, nükleer santral projelerinden vazgeçin, bu konuda acilen, hızlı bir biçimde sorumluluk alın çağrısını yapıyoruz. Aynı zamanda İzmir kamuoyuna da bundan sonrasına dair de bu Gaziemir'deki nükleer atık kalıntılarının temizlenmesi konusunda elimizden ne geliyorsa bundan sonra çok daha aktif bir biçimde yapacağımızı söylüyor ve tüm demokrasi güçlerini de ekoloji örgütlerini de bu konuda sorumluluk almaya davet ediyorum.

Teşekkür ediyorum. (HDP sıralarından alkışlar)