MAHMUT CELADET GAYDALI (Bitlis) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Değerli milletvekilleri, görüşülmekte olan Sağlıkla İlgili Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin 5'inci maddesi üzerine söz almış bulunmaktayım. Sizleri ve kamuoyunu saygıyla selamlarım.

Değerli milletvekilleri, maddeyle, Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık tesislerinde ilgili mevzuat kapsamında sağlık sigortasından faydalanamayan gerçek kişilerin sağlık hizmet bedellerinden 31/12/2021 tarihine kadar tahsil edilemeyen alacakların ödenmesinin kolaylaştırılması ile dava ve icra takiplerinin durumunun düzenlenmesi amaçlanmaktadır. Bu maddede, gerçek kişilerden tahsil edilemeyen alacakların 10 bin TL'ye kadar olan kısmının silineceği düzenlenmiştir. Sağlık sigortasından yararlanamayan gerçek kişilere sunulan sağlık hizmet bedellerinden tahsil edilememiş tutarlardan 10 bin TL'ye kadar olan kısmı silinmiş, 10 bin TL üstündeki tutarlar için taksitle ödeme imkânı ve yapılan icra takiplerinin durdurulmasına karar verilmiştir. Bu madde olumlu bir durumu gösteriyor fakat borç konusu hususları sorunludur.

Bildiğiniz üzere "genel sağlık sigortası" diye bir şey çıkarıldı. "18 yaşına kadar devlet ödüyor, yükseköğretim sürecinde 24 yaşına kadar karşılıyor." diye sosyal devlet algısı yapmak yeterli değil. Sağlık hizmetlerinden yararlanmak bu ülkede vatandaş olan herkesin en temel hakkıdır. Sağlık meta gibi alınıp satılabilecek bir konu olmamakla birlikte, bunun üzerinden ekonomik gelir elde etmeye çalışmak da vergiler altında zaten ezilen Türkiye halklarına en büyük ayıptır.

Şimdi, bir vatandaşın genel sağlık sigortası kapsamında ödeme yapıp yapmamasını hane geliri üzerinden hesaplayarak ortaya çıkarıyorsunuz. Düşündüğünüzde, 18 yaşını doldurmuş, herhangi bir işte çalışmayan ama ebeveynlerinden birinin asgari ücretli bile olsa geliri varsa bu kişiye borç çıkarılıyor yani kısaca "Baban ödesin, annen ödesin." diyorsunuz, hatta anne-baba ve kardeşle aynı hanede yaşıyorsan "Kardeşin ödesin." deniliyor; bu mantık yanlıştır. Yok, efendim "Geliri yoksa devlet karşılıyor." gibi popülist siyasetle bu mantıksız işleyişten kurtulamazsınız.

Yine, üniversitede okuyan veya doktora yapan birine diyorsunuz ki "24 yaşına kadar artık ne okuduysan yeter, 24 yaşından sonra devlet sana bakmakla yükümlü değil; çalış öde, çalışmazsan sana borç çıkarırım." Yani gençler mezun olmadan borçlu oluyor veya işsiz olduğu için borçlu oluyorlar, hem borçlandırıp hem de sonradan "Bakınız, borcunuzu siliyoruz." demek adaletli bir davranış değildir.

"Genel sağlık sigortası" adı altında, vatandaşların temel ihtiyaçlarından olan sağlığa ulaşım haklarının böyle bir yöntemle engellenmesine karşıyız. Bir de bu GSS'ye gecikme faizi işletme diye bir durum var yani sağlık hizmeti alsın almasın her ay 150 TL ödemek zorunda, ödemedi mi gecikme faizi. Kullanılmayan ürünün ödemesi olur mu? Hani faize karşıydınız? Nerede kaldı nas? Bu konuda şöyle bir öneri gerekiyor: Gelir testi hane geliriyle değil, kişilerin geliri üzerinden hesaplanmalıdır; geliri olmayanın ödemesi olmamalı. Eğitim öğretim süresince gelir testine kimse tabi olmamalı, eğitim ve sağlık hakları hiçbir şeyin pazarlık konusu olmamalıdır.

Bu sistem dâhilinde kimse hastaneye gidemiyor, belki de vatandaşın önemli bir rahatsızlığı var ama ödeme çıkacak diye sağlık sorunlarını ötelemek zorunda kalıyor. Yine BAĞ-KUR, SSK, Emekli Sandığı gibi sağlık hizmetleri için de sınıflandırmalar, gerçekten sağlık sisteminin kast sistemi gibi. BAĞ-KUR'lu 1.700, 1.800 TL ödemek zorunda kalıyor. İnsanlar "Çocuklarımızın rızkından keseceğime kendi sağlığımdan keserim." diyor. Bu adil olmayan sistemde insanların sağlığıyla kumar oynamalarına sebebiyet vermek sosyal devlet olmakla bağdaşmaz.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen.

MAHMUT CELADET GAYDALI (Devamla) - Öyle şehir hastanesi yapmakla değil, sağlığı yediden yetmişe herkese ve her meslek grubuna ücretsiz ulaştırmakla ancak övünebilirsiniz.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum. (HDP sıralarından alkışlar)