HDP GRUBU ADINA ABDULLAH KOÇ (Ağrı) - Teşekkür ederim.

Sayın Başkan, değerli halkımız; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Raporu'nda artan emisyonların insanlar ve çevre için oluşturduğu risklere dikkat çekilerek iklim değişikliğinin insan refahı ve gezegenin sağlığı için bir tehdit oluşturduğu vurgulanmıştır. İklim krizine ve Hükûmetin izlediği çevre politikalarına bağlı olarak ülkemizde yaşanan sel olaylarında ve doğal afetlerde sıkça can kaybı ve ekonomik kayıplar yaşanmaktadır. Hükûmetlerarası İklim Değişikliği Paneli Raporu'nda Türkiye'ye ilişkin bulgular da yer almaktadır. Aşırı sıcaklıkların Türkiye'de can kaybına ve önemli ekonomik kayba neden olacağına dikkat çekilerek Türkiye'nin aşırı hava olaylarına karşı Avrupa'nın en kırılgan ülkesi olduğu hususu çok net bir şekilde belirtilmiştir. Raporda, emisyonların önemli ölçüde azaltılması hâlinde dahi Avrupa'daki aşırı sıcaklıkların 2050 yılına gelindiğinde yılda 30 bin kişinin ölümüne neden olacağına ilişkin tespitler söz konusudur. Bu vakaların büyük kısmının Avrupa'nın Türkiye'nin de dâhil olduğu bölgelerinde meydana geleceğine ilişkin tespitler söz konusudur.

15 Temmuz 2021'de Rize'nin Ardeşen ilçesinde etkili olan sağanak ve yanlış kentleşme nedeniyle 5 kişi yaşamını yitirdi, 3 kişi kayboldu, 4 kişi de yaralanmıştır. Sağanak nedeniyle dereler taşıp yolları kapatırken bazı evlerin zeminini ve bodrum katlarını su basmıştır.

22 Temmuz 2021'de Rize ve Artvin bölgelerinde gece başlayan sağanak yağış sabaha kadar devam etmiş, sel ve taşkınlara neden olmuş ve halk ciddi bir şekilde zarar görmüştür. 31 Temmuz 2021'de Van'ın Başkale ilçesine bağlı Esenyamaç ve Mutluşar köylerinde yaşanan sel felaketlerinde ağır hasar meydana gelmiş, yüzlerce hayvan telef olmuş ve tarım arazileri ise kullanılamaz hâle gelmiştir.

11 Ağustos 2021'de de Karadeniz Bölgesi'nin Batı Karadeniz Bölümü'nde etkili olan aşırı yağış sonucu meydana gelen sel, su baskını ve heyelanlarda -Kastamonu, Sinop ve Bartın illerini etkileyen sellerde- toplam 82 kişi yaşamını yitirmiştir.

14 Haziran 2022'de 15 ilde aşırı yağış sonrası meydana gelen sellerde birçok ev ve iş yerini su basmış, yollar trafiğe kapanmış, bu sel felaketinde Ankara'da 4 kişi yaşamını yitirmiştir.

27 Haziran 2022'de AFAD'ın uyarıda bulunduğu 6 ilden biri Kastamonu olurken, diğer iller ise Sinop, Bartın, Karabük, Zonguldak ve Düzce olmuştur. Kastamonu'nun İnebolu ve Bozkurt ilçelerinde sağanağın ardından taşan çaylar nedeniyle su baskınları oluşmuş, ilçede gece saatlerinden bu yana etkili olan sağanak nedeniyle İnebolu Çayı taşmış ve halk çok ciddi bir şekilde zarara uğramıştır. Taşkın nedeniyle ilçedeki bazı evlerin alt katları su altında kalmış, Bartın'ın Kozcağız beldesinde sağanak nedeniyle ev ve iş yerlerinin zemin katlarını su basmış ve etkisini çok ciddi bir şekilde artırmıştır.

28 Haziran 2022'de Iğdır'ın Aralık ilçesi ile Ağrı Dağı eteğinde etkili olan yağış sele neden olmuş; sel, Ağrı Dağı'nın eteklerindeki taşları ve toprakları dağın eteğindeki köyler ile ilçe merkezine sürüklemiştir. Selle gelen kaya parçaları nedeniyle Iğdır-Nahçıvan kara yolu da ulaşıma kapanmıştır. İlçeye bağlı Yukarıtopraklı ve Yenidoğan köylerinde evler sular altında kalmış, aynı saatlerde Ağrı'nın Doğubeyazıt ilçesinde de sel suları hem Gürbulak Sınır Kapısı'nda hem de ilçeye bağlı Karabulak ve Gürbulak köylerinde etkili olmuştur. Sel sonrasında köylerdeki evler ise sel altında kalmış ve neredeyse kullanılamaz hâle gelmiştir.

Değerli milletvekilleri, ormanların hızla yok edilmesi, dere yataklarının ve vadilerin şantiye hâline gelmesi, yol inşaatı için su yataklarının daraltılması, yok edilmesi veya duvarlarla suyun geçiş alanlarının engellenmesi ülkede yaşanan sel tahribatlarının başlıca nedenleri arasındadır. İklim değişikliği sonucu ortaya çıkan hava sıcaklıklarında ani değişim ve aşırı yağışların doğa tahribatı ve çarpık kentleşmeyle birleşmesinin sonuçlarını yaşıyoruz ne yazık ki.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, toparlayın.

ABDULLAH KOÇ (Devamla) - Yıllardır Karadeniz Sahil Yolu'yla başlayan, HES'lerle taş ocaklarıyla devam eden rant ve talan politikaları yüzünden sel felaketleri bitmek bilmiyor ne yazık ki. İklim krizine ve Hükûmetin izlediği çevre politikalarına bağlı olarak ülkemizde yaşanan sel olaylarında ve doğal afetlerde sıkça can kaybı ve ekonomik kayıp yaşanmaktadır.

Sel ve benzeri doğal afetlerin önlenmesi amacıyla araştırma önergemize destek bekliyor, Meclisi saygıyla selamlıyorum.

Teşekkür ediyorum. (HDP sıralarından alkışlar)