HAYRETTİN NUHOĞLU (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; açıklanan sosyal konut projeleri hakkında gündem dışı söz aldım. Selamlarımı sunarım.

13 Eylülde Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan sosyal konut projesini memnuniyetle karşıladık, barınma hakkı temel insan haklarından biri olduğu için ülkeyi yönetenlerin görev ve sorumlulukları arasında olması dolayısıyla da önemli gördük. Sunulan projeyi ve Bakan tarafından yapılan açıklamaları dikkatlice inceledik. Bakanın "TOKİ, 1 milyon 170 bin konut üreterek dünyaya model oldu." ifadesini de önemsedik. Ne var ki Bakanın bu açıklamasından önce, son altı ayda, televizyon kanallarında 1 milyon 200 bin, 1 milyon 300 bin ve 1 milyon 132 bin gibi 3 farklı sonuç bildirmesi devlet ciddiyetiyle bağdaşmaz. Sayın Bakana soruyorum: Sayıyı gerçekten bilmiyor musun? Kızılay Meydanı'nda, TOKİ'nin tırında, henüz yeri ve projesi olmayan evlerin tanıtımını sanal gözlüklerle yaptırıp hayal satmaya devletin Anadolu Ajansını ve TRT'sini alet ediyorsun da konut sayılarını mı öğrenemiyorsun? 2019 yılında 100 bin sosyal konut müjdesi verilerek bir buçuk yılda bitirileceği vadedilen projelerle ilgili TOKİ'nin internet sitesini inceledik. Aradan üç yıl geçmesine rağmen 18.172 konutun ihalesi hiç yapılmamış, 11.474 konutun inşaatı da sıfır seviyesindedir. Bazı projeler yüzde 10'un altında, bazılarının ise şimdi açıklanan 250 bin konuta dâhil edildiğini gördük. Bakanın yirmi yılda yaptıklarını övünerek açıkladığı TOKİ konutlarının yıllık ortalama sayısı da lüks konutlar dâhil sadece 58 bin civarında olup yirmi yılın boşa geçirildiğini göstermektedir. Mukayese için Almanya'dan bir örnek vermek istiyorum: Bizim gibi deprem kuşağında olmamasına rağmen, yeni kurulan hükûmet protokolünde, her yıl yeni 400 bin konut üretilmesi maddesi yer almaktadır.

Değerli milletvekilleri, ülkemizin tamamına yakını birinci ve ikinci derece deprem kuşağındadır. Konutlarımızın genel yapısına bakıldığında, yüzde 60'tan fazlasının ekonomik ömrünü tüketmiş, imarsız, ruhsatsız, iskânsız ve mühendis eli değmemiş konutlar olduğu bilinmektedir. O açıdan kentsel dönüşüm çok önemlidir. Acilen güvenli konutlara kavuşmak her insanımızın hakkıdır. Ancak 100 bin konutta olduğu gibi 250 bin konut müjdesini de şüpheli görmekteyiz.

Yaratılan algıdan da söz etmek istiyorum. Emekli, asgari ücretli ve dar gelirlilere sosyal konut üretme vaadiyle açıklanan fiyatların gerçeklerle ilgisi yoktur çünkü konut sahibi olmak için TOKİ'ye umut bağlayanlar yirmi yıl boyunca ne kadar ödeme yapacağını bile bilmiyor. Her yıl ocak ve temmuz aylarında memur maaş zamları kadar artacak olan taksitler enflasyon düşerek devam etse bile on yıldan sonra aylık ödemeler 100 bin lirayı aşacak, toplam maliyet de en az 10 kat olacaktır.

Değerli milletvekilleri, konut sorununun çözümü için önerilerimizi de paylaşmak istiyorum:

1) Vadedilen projeler, fay zonları üstünde olmayan heyelan, sel, çökme, kaya ve çığ düşmesi gibi afet riski olan alanlardan uzak, sosyal ihtiyaçları karşılayabilecek sorunsuz alanlarda olmalıdır.

2) Peşinat, kura çekildikten sonra değil inşaata başlandığında alınmalı ve yüzde 10'dan yüzde 1'e düşürülmelidir. Aylık ödemeler konuta taşındıktan sonra başlamalıdır. Zira hem kira hem taksit ödemek hiçbir dar gelirli ailenin altından kalkacağı yük değildir.

3) Belediyeler sosyal konut üretme yetki ve sorumluluklarını yerine getirme konusunda teşvik edilmeli ve mali destek sağlanmalıdır.

4) Dar gelirliler için konut üretme yollarından biri olan kooperatifçilik sistemi bir türlü bitmek bilmeyen ve şeffaf olmayan yapıdan kurtarılmalı, ayrıca kredi desteği sağlanmalıdır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurunuz efendim.

HAYRETTİN NUHOĞLU (Devamla) - Teşekkür ederim.

5) Özel sektör önemli oranda teşvik edilmelidir. Arsa temini, altyapı hizmetleri ve finans konularındaki desteklerle imkânlar sağlanmalıdır. İmar durumu, ruhsat ve iskân işlemleri kolaylaştırılmalıdır.

6) TOKİ ve Emlak Konut gibi kuruluşlar ile belediyeler sadece sosyal konut üretmeli, asla kâr amacı gütmemelidir.

Değerli milletvekilleri, biz eleştirilerimizi ve önerilerimizi yaptık. Amacımız; konut ihtiyacının acilen giderilmesi, hayallerin boşa çıkmaması ve herkesin güvenli konutlarda huzur içinde yaşamasıdır. Açıklanan projeler gerçekleşirse elbette memnun oluruz, gerçekleşmezse İYİ Parti iktidarında işi ciddiyetle ele alıp tamamlayacağımızı beyan ediyor, saygılar sunuyorum. (İYİ Parti sıralarından alkışlar)