| Konu: | Oturum Başkanı TBMM Başkan Vekili Haydar Akar'ın, 364 sıra sayılı Kanun Teklifi'nin Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle Komisyona iade edilip edilmemesiyle ilgili tutumu hakkında usul görüşmesi münasebetiyle |
| Yasama Yılı: | 6 |
| Birleşim: | 17 |
| Tarih: | 08.11.2022 |
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (İstanbul) - Değerli vekiller, aslında Aleviler, Alevi toplumu, Alevi inancı, Avrupa Mahkemesi kararları ve idari yargı kararları tarafından tanınmıştı; yapılması gereken, ayrımcılığa son vermek ve onlara eşit muamele etmek idi. Peki, acaba bu yasa önerisi ne getiriyor, buna bakalım: Şimdi, evet, 2'nci madde laiklik ilkesi açısından, 10'uncu madde eşitlik ilkesi açısından, 24'üncü madde devletin herhangi bir topluluğun dininin olup olmadığı konusunda yetkisinin bulunmayışı bakımından, 136'ncı madde ise bütün inançların üst şemsiyesinin Anayasa'mıza göre Diyanet İşleri Başkanlığının olması bakımından diğer bütün ibadethane olduğu için... (CHP sıralarından alkışlar)
MUSTAFA ELİTAŞ (Kayseri) - Belediye Kanunu'nda nerede yazıyor? Hocam, Belediye Kanunu'nda nerede yazıyor Allah aşkına ya!
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Bir saniye, ben konuşuyorum.
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Hocam, 3194 İmar Kanunu, Belediye Kanunu... Lütfen atıf yapın.
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Yapacağım, yapacağım, izin verirseniz yapacağım.
BAŞKAN - Sayın Güler, Sayın Elitaş, dinleyelim, size de söz veririm daha sonra.
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Şimdi, bu bakımdan, 2'nci madde devletin farklı din ve inançlar karşısındaki tarafsızlık ilkesini ihlal ettiği için... Çünkü Sünni ve Aleviliğe aynı, eşit mesafede durmuyor.
MUSTAFA ELİTAŞ (Kayseri) - Alevilik farklı din mi diyorsunuz siz?
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Benzer biçimde Anayasa madde 10, bunlar arasında herhangi bir ayrım yapmamayı öngörüyor fakat burada bir resmî inkâr söz konusu.
MUSTAFA ELİTAŞ (Kayseri) - Alevilik farklı bir din mi diyorsunuz siz?
ALİ KENANOĞLU (İstanbul) - Başkan, ona Aleviler karar verir, burada siz karar veremezsiniz.
MUSTAFA ELİTAŞ (Kayseri) - Öyle söylüyor.
ALİ KENANOĞLU (İstanbul) - O da karar veremez, Sayın Kaboğlu da karar veremez ona; bu, Alevilerin bileceği bir şey.
MUSTAFA ELİTAŞ (Kayseri) - İşte, ben "Onu diyor." diyorum.
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Bu inkâr, Anayasa madde 10'a aykırıdır ama kanun koyucunun Alevi inancının dinsel niteliğini yok sayma ya da reddetme yetkisi yoktur. Bu konuda niteleme ve değerlendirme yapma yetkisi olmayan kanun teklifinin Aleviliği din olarak kabul etmeyip kültürel bir yaklaşımla onu görmesi...
MUSTAFA ELİTAŞ (Kayseri) - "Din" diyor.
ALİ KENANOĞLU (İstanbul) - Diyebilir, karar veremez.
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - ...kanun teklifinin bir dinsel topluluğun üyelerinin din ve vicdan hürriyetlerini kategorik şekilde inkâr ettiği anlamına gelmekte, bu nedenle madde 24'e açıkça aykırıdır.
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Hangisi, hangi madde aykırı?
CENGİZ GÖKÇEL (Mersin) - İnanç merkezi, inanç.
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Bu aykırılık aslında 90'ıncı maddeyle...
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Hocam, hangi madde aykırı?
METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Hocam, ne olarak görüyorsunuz, onu söyleyin.
CENGİZ GÖKÇEL (Mersin) - "Din" demiyor, inanç.
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Söyleyeceğim izin verirseniz.
METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Hocam, izin veriyoruz da ne olarak gördüğünüzü de açıklayın. Başkanım, açıklasın ne olarak gördüğünü biz de öğrenelim.
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Sayın Başkan, konuştururlarsa söyleyeceğim.
BAŞKAN - Buyurun, siz Genel Kurula hitap edin.
Buyurun.
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Şimdi, burada, yasada herhangi bir biçimde ibadethaneden bahsedilmemektedir. Yasada sadece 4 ayrı kuruluşun elektrik, su, mekân temini gibi farklı olanakların tanınması söz konusu. Diyanet İşleri Başkanlığının görev ve yetkisi alanında olan bu hizmetlerin çok farklı kuruluşlara; büyükşehir belediyesine, belediyelere, ilçe belediyelerine, il özel idarelerine, Kültür Bakanlığına dağıtılmış olması, esasen Anayasa madde 123, idarenin bütünlüğü ilkesine de aykırılık teşkil etmektedir.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen.
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Hocam, yetki yok, hangi kanuna aykırı?
RAMAZAN CAN (Kırıkkale) - Hocam, sizden somut şeyler bekliyoruz.
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Hangi maddeye aykırı hocam?
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Siz konuşturmuyorsunuz ki.
BAŞKAN - Sayın Can, Sayın Güler...
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Şimdi, bu bakımdan...
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - İmar Kanunu nasıl aykırı oluyor Anayasa'ya?
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Burada sorun oradan kaynaklanıyor zaten.
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - İmar Kanunu mu?
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - İnanç topluluğu mu değil mi? Şimdi, sorun budur.
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Ya, İmar Kanunu değişikliği...
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - İnanç topluluğu olarak tanımadığınız zaman bunu Diyanet İşleri Başkanlığı şemsiyesine almıyorsunuz ve farklı kuruluşlara dağıtıyorsunuz.
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Hocam, İmar Kanunu değişikliği bu. 5393 sayılı Belediye Kanunu, İmar Kanunu, lütfen oradan bakın açıklayın, teknik izah yapın.
BAŞKAN - Sayın Güler, siz çıktınız...
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Sonuç olarak, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin bu konuda kesinleşmiş tam 6 kararı bulunmaktadır ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Türkiye Cumhuriyeti'ni Sünni inancın yanında Alevi inancını inanç topluluğu olarak tanımadığı için Türkiye'yi mahkûm etmiştir.
ABDULLAH GÜLER (İstanbul) - Teknik bir izahat lütfen hocam.
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Bu itibarla bu yasal düzenleme, Avrupa Mahkemesi kararlarının da yadsınması anlamına gelmektedir.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN - Teşekkür ediyorum Sayın Kaboğlu.
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Sonuç olarak Sayın Başkan... Sonuç olarak...
Bitireyim şunu.
BAŞKAN - Lütfen... Teşekkür ediyorum.
İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (Devamla) - Usul bakımından bir torbaya konulmuştur, içerik bakımından da belirttiğim gibi konuşturttuğunuz kadar...
BAŞKAN - Teşekkür ediyorum.