MÜŞERREF PERVİN TUBA DURGUT (İstanbul) - Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'miz üzerinde görüşmelere devam ediyoruz.

Bir tütün kontrolü savunucusu ve halk sağlığı uzmanı olarak sözlerime tütünün hangi formda tüketilirse tüketilsin öldürücü bir ürün olduğunu hatırlatarak başlamak isterim. Önlenebilir ölüm ve hastalıkların en önde gelen nedenlerinden olan tütün kullanımı, en büyük halk sağlığı tehditlerinden biridir. Küresel bir salgın olan tütün kullanımına bağlı hastalıklar sebebiyle dünyada her yıl 8 milyon insan hayatını kaybetmektedir. Ne yazık ki bu ölümler çoğunlukla çok uluslu sigara şirketlerinin pazarlama taktikleri ve müdahalelerine yoğun bir şekilde hedef olan düşük ve orta gelirli ülkelerde gerçekleşmektedir. Sadece kullananlar için değil, sigara kullanmasa bile dumanına maruz kalanlar için de ölümcül olan bir üründen bahsediyoruz. Her yıl 1 milyon 200 bin kişi tütün dumanından pasif etkilenim sonucu hayatını kaybetmektedir. Dünya Sağlık Örgütünün tahminlerine göre dünyadaki çocukların yarısı ne yazık ki tütün dumanına maruz kalmaktadır ve her yıl 65 bin çocuk sigara dumanının yol açtığı hastalıklardan dolayı hayatını kaybetmektedir. Halk sağlığı açısından bu kadar kritik bir ürünün denetimsiz üretimi ve kaçakçılığı elbette ki göz yumulacak bir şey değildir. Ticaret Bakanlığımızın verilerine göre, alınan önlemler sayesinde 2014 yılında yüzde 21 oranında olan kaçak sigara oranı bugün yüzde 2 civarına düşmüş görünüyor. Bu olumlu gelişme bizleri memnun etse de son dönemde ülkemizde kaçakçılıkla mücadele kapsamında yapılan çalışmalar makaron, sarmalık kıyılmış tütün ve nargile tütünü gibi tütün mamullerinin usulsüz bir şekilde piyasaya sürülmesinde ciddi artış olduğunu göstermiştir. Mesela, 2017 yılında 20 milyon kaçak makaron ele geçirilmişken bu sayının 2022 yılında 2 milyar 400 milyon adede kadar arttığını görüyoruz. Sormamız gereken, neden kaçak sigara oranı azalırken makaron, sarmalık kıyılmış tütün ve benzeri ürünlerde kaçakçılık artmaktadır? Sigara için çok etkin bir denetim ve ürün izleme sistemi varken söz konusu ürünler için sistemde bir aksaklık olduğu aşikâr.

ABDURRAHMAN TUTDERE (Adıyaman) - Çözün sistemi.

MÜŞERREF PERVİN TUBA DURGUT (Devamla) - Tütün mamulleri ve yardımcı tütün ürünlerinin kaçakçılığı sonucu oluşan vergi kaybı ve haksız rekabet ortamı ülke ekonomisine zarar verirken piyasaya arz edilen standart dışı ve kalitesiz ürünler, üretildiği koşullar ve içerdiği maddeler sebebiyle çevre ve halk sağlığını tehdit etmektedir. Vergi ödemeden piyasaya kaçak olarak sunulan bu ürünler ucuz oldukları için çocuk ve gençlerin erişimine açık hâle gelmekte ve halk sağlığı açısından önemli bir sorun oluşturmaktadır. Bu ürünlerin takip sistemiyle izlenmesi, denetlenmesi ve vergilendirilmesiyle özellikle çocuk ve gençler arasında çok kolay ulaşılabilir, elde edilebilir ürünler olmaktan çıkarmayı umuyoruz. Kanun teklifimiz görüşülürken de vergilendirme ve fiyat artışının kaçakçılığa sevk ettiğine dair itirazlar dile getirildi. Bu, aslında çok uluslu sigara şirketlerinin bir argümanıdır. Kaçakçılık bu tür sağlığa zararlı ürünlerde vergileri azaltmakla değil, ancak etkin bir denetim sistemiyle engellenebilir. Dünya Sağlık Örgütü tütünle mücadelede vergilendirmeyi en etkili araç olarak tanımlıyor. Dünya Sağlık Örgütü verileriyle tütün ürünlerinde yapılan yüzde 10'luk bir vergi artışı bile çocuk ve gençlerde tütüne başlamada yüzde 15 gibi bir azalmaya yol açıyor. Kaçakçılığın önüne geçilerek tütün ve yan mamullerinin vergilendirilmesinin sağlayacağı ekonomik katkıya ilave olarak tütün salgınıyla mücadelede elimizi güçlendireceğine inanıyor, teklifimizin ülkemiz ve milletimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)