ABDULLAH KOÇ (Ağrı) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ben yaklaşık olarak beş yıldır her konuşmamın bir kısmında muhakkak ki kendi ilimi dile getiriyorum ve ilimle ilgili olan sorunları sizlerle paylaşıyorum.

İktidarın Sayın Milletvekili de hemen karşımda, Sayın Çelebi, ona da birkaç tane olayda atıfta bulunarak bu sorunları dile getirmek istiyorum.

EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - İyi ediyorsun.

ABDULLAH KOÇ (Devamla) - Öncelikle, TÜİK -verilere göre- son on yedi yılda Türkiye'deki mevcut olan 81 ilin gelişmelerini kaleme alan bir rapor yayınladı en son, birkaç gün önce. Değerli arkadaşlar, bu rapora göre 2004 ve 2021 yılları arasındaki mevcut olan gelire göre, bu kişi başına düşen gelire göre illerin dağılımını yapmak suretiyle şöyle bir tablo ortaya çıkıyor: Bu 81 ilin başında 17.089 dolarla Türkiye'nin en zengin ili olarak Kocaeli ilini belirtiyor. Peki, sizce en fakir il hangisidir? Tabii ki Ağrı. Ağrı'nın yıllık geliriyse, kişi başı geliriyse 2.988 dolarla en son sırada yer alıyor, Ağrı yine en son sırada. Yirmi yıllık makûs talihini maalesef bu şekilde yaşıyor Ağrı. En zengin il ile en fakir il arasındaki yani Kocaeli ile Ağrı arasındaki fark 6-7 kat fazla yani aradaki fark 7 kat; bunu düşünebiliyor musunuz? Peki, bu ne demek? Şu demek: Ağrı her açıdan geri bırakıldı yirmi yıllık süreç içerisinde. Kentin kalkınmasına kesinlikle önem verilmedi. Ağrı'nın içinde bulunduğu sosyoekonomik durum çökmüş durumda ne yazık ki. Gayrisafi yurt içi hasılada ne yüksek payı alan ilk 5 ilin 2021 yılındaki toplam gayrisafi yurt içi hasıladaki payı yüzde 54; sadece 5 tane il bundan faydalanıyor, diğer illerin hepsi geri kalan rakamı paylaşıyor ne yazık ki. Peki, burada yine, Kocaeli ile Ağrı'yı esas aldığımızda ne kadar fark var? Böyle baktığınız zaman, bakın, Kocaeli'nin geliri 153.479 TL iken ilk sırada, sizce Ağrı kaçıncı sırada? Ağrı yine son sırada; Ağrı'nın geliri ise 26.837 lira, arada tam 7 kat fark var değerli arkadaşlar. Bu neyi gösteriyor? Bu şunu gösteriyor: Bir ilin istihkakı yani Ağrı ilinin istihkakı bu iktidar tarafından verilmiyor, Ağrı ilinin hakkı olan millî gelirdeki payı Ağrı'ya ne yazık ki verilmiyor. Ağrı bana göre dünyanın en güzel ilidir fakat yine maalesef Türkiye'nin en geri kalmış ilidir ve Türkiye'de mevcut olan gayrisafi yurt içi hasıladan gerekli payı alamıyor ne yazık ki. Peki, bu neyi getiriyor? Ne yazık ki değerli arkadaşlar, bu geri bırakılmışlığın çok acı sonuçları var. Bu sonuçlar nelerdir? Göçtür; bu sonuçların sonucu yoksulluktur; gençlerin çoğunun mülteci olarak yurt dışına kaçmak zorunda kaldığı bir ilden bahsediyoruz.

Bakın, iş cinayetlerinden bahsediyoruz, iş cinayetlerinin büyük bir kısmına yine maalesef ki Ağrılı gençler maruz kalıyor. En son bir olayda, özellikle 30 Aralık Cuma günü bir tane inşaatın en üst katından bir vincin düşmesi sonucunda 6 gencimiz yaşamını yitirdi, 6 inşaat işçisi bu iş cinayetine maruz kaldı. Bu iş cinayetine maruz kalan gençlerin birkaçı da yine maalesef ki Ağrılıydı. Bunlar kimlerdi? Yıldırım Sarı, Fesih Çiftçi, Baykal Gündüz, Aslan Akkaya, Ali Şükrü Duru ve Ümit Kara idi ne yazık ki. Peki, bunlar neyi gösteriyor değerli arkadaşlar? Bunlar şunu gösteriyor: Siz eğer bir ili bu kadar ihmal ederseniz, eğer gelir arasındaki bu dengesizliği, uçurumu bu kadar büyütürseniz maalesef gençlerin inşaatlarda ve inşaatların köşelerinde, önlem alınmayan bir ortamda yaşamlarını yitirmekle karşı karşıya kaldığını görmek durumundayız. Sadece 2021 yılında en az 2.170 işçi iş kazalarında ve iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi ne yazık ki. Peki, bu yirmi yılda ne kadar kişi bu iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi? Tam 30 bine yakın işçi, iş cinayetlerinde...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, devam edin.

ABDULLAH KOÇ (Devamla) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Son yirmi yılda 30 binden fazla iş cinayeti gerçekleşti ne yazık ki. Bakın, sadece 651 işçi, 2013 yılından bu yana yaşamına son verdi.

Ben, son olarak şunu belirteyim ki son yıllarda özellikle seçim bölgemden olan işçilerin inşaat sektöründe yaşamını yitirdiğine ilişkin sıkça haberler alıyoruz. Bu acı haberleri neredeyse birkaç günde bir alıyoruz. İş güvenliğinin sağlanmamasından kaynaklanan ölümlerin artışlarının endişe verici boyutlarda olduğuna, buna ne yazık ki tanıklık ediyoruz. Başta Ağrılı inşaat işçileri olmak üzere, ülkenin tamamında inşaat sektöründe ve diğer iş kollarında iş cinayetlerinin önlenmesine dönük gerekli önlemlerin alınmadığına ilişkin meseleye ne yazık ki tanıklık ediyoruz. Bu nedenle, biz, bu Hükûmetin bu sorunlara çözüm getirmeyeceğinizi düşünüyoruz. Bu çözümü de yine Halkların Demokratik Partisinin getireceğini düşünüyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Teşekkür ederim. (HDP sıralarından alkışlar)