İYİ PARTİ GRUBU ADINA ARSLAN KABUKCUOĞLU (Eskişehir) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; İYİ Parti Grubumca verilmiş olan, staj ve çıraklık sürelerinin sigorta borçlanmasına sayılması için yapılması gerekenlerin araştırılması talebinin tekrardan değerlendirilmesi için söz aldım. Hepinizi saygıyla selamlarım.

Staj, öğrencinin müstakbel hayatına hazırlandığı teorik hayatının pratiğe bir yönelişidir. Pek çok meslekte staj vardır. Ülkemiz için sayısı yıldan yıla değişmektedir. Yalnızca mesleki ve teknik okullarda staj yapan öğrenci sayısı bir yılda 517 bin civarındadır. Hem yükseköğretim kurumları hem de ortaöğretim kurumlarında beceri eğitimi çerçevesinde kurum ve işletmelerde yapılan çalışmalar staj olarak değerlendirilmektedir.

Stajyerlik ve çıraklık farklıdır. Çıraklıkta bir meslek ya da sanatı öğrenmek ve vasıflı olma amacı varken stajyerlikte var olan mesleki bilgilerini geliştirmek ve onu tekâmül etmek amacı vardır. Staj yapanların geleceklerine olumlu bakabilmeleri için emek vererek yaptıkları pek çok işte aldıkları maddi karşılığın yeterli olması gerekir. Staj yapanların hepsi de çalıştıkları kurumdan alacaklı demek bir hakkın itirafından ibaret kalmaktadır. Kurumlar, stajyer çalıştırdıklarında personel sayısında azaltmaya gidiyorlar. İş yeri, stajyerlere "Sen meslek sahibi olacaksın, ben sana mesleği öğretiyorum." havasında ve üsttenci davranmaktadırlar. Stajyerler pek çok görevi yapmak zorunda kalıyorlar ve işin hamaliye tarafını yükleniyorlar.

5510 sayılı Kanun'a göre, sigortalılığın başlangıcı malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasının başlangıcı olarak kabul edilmektedir; staj başlangıcı ise malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasının başlangıcı olarak kabul edilmemekte ve onların yararlandığı haktan yararlanamamaktadırlar. Stajyerler ancak iş kazalarında sigortalılıktan yararlanabilirken, malullük, yaşlılık veya ölüm aylığı bağlanamıyor. Bunun yanında, bazı er ve erbaşlar ile doktora öğretimi yapanlar için, çalıştıkları süre emekliliklerine sayılmaktadır. Avukatlar, staj yaptıkları süre kadar borçlanarak sigortalılığı hak ediyorlar. Meslek grupları arasında eşitsizlik vardır; kısaca, bu konuda başıboşluk vardır. Bir grup stajyer malullük, yaşlılık ve ölüm aylığı haklarından yararlanabiliyorken diğer grup stajyer yararlanamıyorsa burada bir adaletsizlik vardır. Kişi, staja mecbur tutularak, zorlanarak... Ancak primini ödemek isterse de en azından bir kısım stajyerler sigortalı olmalıdırlar. Bu tutum, Anayasa'nın 10'uncu maddesinde yer alan eşitlik ilkesine hepten terstir. Aslında, stajyerlik tümden elden geçirilmelidir; stajyerlerin çalışacakları kurumun planlanması, çalışma koşulları, ortamlarının düzenlenmesi baştan aşağı ıslahata muhtaçtır.

Stajyerlerin en büyük ağırlığı ara insan gücüyle ilgilidir. Ara insan gücü ülkemizde yetersizdir, bu alanda ihtiyacı gidermek için yapılması gerekenlerden ilki kuşkusuz stajyerlerin emeklilik hakkıdır.

Meslek edinmek, eğitimin en önemli sebepleri arasındadır. Özellikle, düşük gelirli aileler için çok önemlidir. Uzun süredir AK PARTİ'nin ülkemizde yaşattığı yoksulluk, hele hele dar gelirli aileler için çocuğunun kendi hayatını kurtarması, aileye kısa zamanda maddi gelir sağlaması çok çok önemlidir. Bazen ailelerin yoksulluğu, bazen babanın çalışmaya zorlaması veya yaşanan yerde başka bir iş imkânının olmaması nedeniyle çocuklar çıraklığa zorlanmaktadırlar. Genel liseler çocuklar için çok cazip değildir, üniversiteye girerse bir sürü masraf ve okul bittikten sonra iş bulma zorluğu ortadadır. Zaten yüksekokul, ülkemizde gençlerin dört beş yıl süreyle beklediği işsizlik parkı durumundadır. İş bulamayan fazla sayıda üniversite mezunu bizim eğitimde birinci önceliğimiz olamaz, meslek liseleri bu şartlarda daha cezbedicidir. Stajyerlerin çalıştıkları sürede malullük, yaşlılık ve ölüm aylığı alamadıklarından bahsederken bir grup yoksulun bu haktan yararlanamadığını söylemek yanlış bir genelleme değildir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen.

ARSLAN KABUKCUOĞLU (Devamla) - Hükûmet varlıklıların, güçlülerin yanında durarak gösterdiği kararlılığı bir kısım yoksulların yanında durarak göstermeli, çıraklara sigortalılık hakkı verilmeli, araştırma önergemiz dikkate alınmalıdır.

Yüce Meclisi saygıyla selamlarım. (İYİ Parti ve CHP sıralarından alkışlar)