MEHMET METANET ÇULHAOĞLU (Adana) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 6 Şubat 2023 ve 20 Şubat 2023 tarihlerinde meydana gelen Kahramanmaraş ve Hatay merkezli depremler hakkında gündem dışı söz aldım. Heyetinizi saygıyla selamlarım.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 6 Şubat 2023 tarihli Adana, Hatay, Kahramanmaraş, Gaziantep, Malatya, Adıyaman, Şanlıurfa, Osmaniye, Diyarbakır, Kilis, Elâzığ şehirlerimizi etkileyen, merkezi Kahramanmaraş olan depremin üzerinden otuz, Hatay merkezli depremin üzerinden de on altı gün geçti, çok büyük can kayıpları ve büyük yıkımlara sebep oldu. Seçim bölgem Adana'da yıkılan 13 binada hayatlarını kaybeden 418 hemşehrim, 6.393 yaralımız oldu; diğer 10 ilimizde binlerce vatandaşımız vefat etti, binlerce bina yıkıldı, birçok kişi evsiz barksız kaldı. Hayatını kaybeden bütün vatandaşlarımıza Allah'tan rahmet, kalan yakınlarına ecir, sabırlar diliyorum; evleri hasar gören vatandaşlarımıza geçmiş olsun dileklerimle yaralarının sarılmasını talep ediyorum.

Değerli arkadaşlar, bu Gazi Mecliste depremde yıkılan binaların 99 öncesi yapılan binalar, 99 sonrası yapılan binalar tartışmasına girmek, buradan siyasi rant sağlama çabasına girmek olmamalı; büyük bir yıkım yaşayan necip milletimizin ruhu daha fazla yaralanmaktan başka bir işe yaramaz; bu, çok yanlış bir anlayıştır. Yirmi bir yıldır iktidarda olan ve yaşanan depremlere önlem alamayan iktidarın, sorumluluklarından kaçmaya çalışması iktidara bir şey kazandırmaz.

Ben depremin ilk günü saat 15.30'a kadar Adana'daydım, saat 15.30'da Genel Başkan Yardımcımız Metin Ergun Bey'le Hatay iline hareket ettik, saat 18.30'da Hatay'a girdiğimizde yaşanan can pazarına bizzat şahit oldum. Hatay'da ilk kırk sekiz saatte Hükûmetin organize olamadığını bizzat sahada olan arkadaşınız olarak ifade ediyorum. İnsanlarımızın devletine en çok ihtiyaçları olan zamanda yanlarında göremediklerine olan feveranlarını duydum. İş makinelerinin 2'nci gün hâlâ koordinasyon merkezi önünde, treylerlerin üzerinde beklediğine şahit olup AFAD'ın yetersiz kaldığını gördüm.

2009 yılında 5902 sayılı Kanun'la Sivil Savunma Genel Müdürlüğü ve il-ilçe savunma müdürlükleri kapatılmamış olsaydı, 8 bin personel ve onların eğittikleri deneyimli 35 bin sivil uzman vatandaşımızla beraber hızlı bir şekilde kurtarma faaliyetlerinde bulunuyor olacaktı. Yirmi bir yıldır alınamayan önlemler, çıkartılan imar afları nedeniyle Rahmetirahman'a kavuşan bu insanlarımızla öte dünyada, kalanlarıyla bu dünyada nasıl helalleşeceksiniz?

Bu yaşadığımız depremler, devleti tüm kurumlarıyla uyumlu bir şekilde yönetmekten sorumlu olanların ve tüm gücü elinde bulunduranların, kurumların başındaki ve kritik noktalarda görev yapan kişilerin liyakat yerine biati temel alan bir yaklaşımla görevlendirilmelerinin, zamanında ve yerinde müdahale edemediğini de bize gösterdi.

Ben size kendi iktidarınızdan yirmi dört sene önce yaşanan 99 depremi günü yapılanları hatırlatmak isterim. Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilk saatlerde depreme müdahalesini sağlayan EMASYA yani Emniyet Asayiş ve Yardımlaşma Planı 2010 yılında kaldırılmasaydı, bugün bu imkânlarla neler yapılabilirdi söyleyeyim: Öncelikle, arama kurtarma faaliyetleri ve bölgenin güvenliğinin sağlanması gecikmezdi. Yine, o zaman DAFYAR yani Doğal Afet Yardım Planı vardı. Planlarda "Kim? Ne zaman? Nerede? Nasıl? Ne yapacak?" sorularının cevabını içeren şekilde tüm ayrıntılar belliydi.

Arkadaşlar, 17 Ağustos 1999 büyük Marmara depremi saat 03.02'de oldu. Türk Silahlı Kuvvetleri üç saat sonra saat 06.00'da 5 merkez oluşturdu. Saat 08.00'den itibaren askeriyeye bağlı 37 helikopterle, Ankara Askerî Mevki Hastanesi sağlık ekibi ve malzemeleri bu helikopterle deprem bölgelerine gönderilerek sahada çalışmaya başladı.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurunuz.

MEHMET METANET ÇULHAOĞLU (Devamla) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.

2 seyyar cerrahi hastane, 2 sahra hizmet bölüğü deprem bölgesine gönderildi. Depremin ilk günü özel telefon hatları kesildi. TSK saat 13.00'te bölgeye uydu cep telefonu ve 2 uydu yer terminali gönderdi. İş makinesi ihtiyacı için 4 istihkâm savaş bölüğü bölgede görevlendirildi. 4 seyyar fırın, 4 seyyar mutfak, 22 su tankeri, 7 jeneratör, köpek timi, kan, serum ve diğer ihtiyaç malzemeleri deprem bölgesine o gün gönderildi. Daha depremin 1'inci günü yani 99 depreminin 1'inci günü 2 bin yaralı tahliye edildi. Bunları devletin kayıtlarında görebilirsiniz. Kıyaslanacaksa yirmi dört yıl önceki imkânlar ile bugünkü imkânlara rağmen insanlarımız için yapılamayanlar kıyaslanmalıdır diyor, Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.