HDP GRUBU ADINA FİLİZ KERESTECİOĞLU DEMİR (Ankara) - Bütün vekil arkadaşlarımız, özellikle kadın vekil arkadaşlarımız deprem bölgesinde ve sahada olduğu için ikinci kez karşınıza çıkmak zorunda kaldım.

Eşitsizliğe, adaletsizliğe, şiddete karşı mücadele yürüten kadın örgütleri depremzedelerle dayanışma için ilk yola çıkanlardan oldu. Bu sayede deprem bölgesinde kadınların yaşadığı sorunlar bir nebze de olsa görünür kılındı. Kadınlar deprem felaketinin yarattığı yıkımın ağırlığını kendilerine yüklenen cinsiyetçi roller ve beklentiler nedeniyle çok daha derin yaşıyorlar. Depremin ardından dağıtılan yardımlar için kuyruğa girme konusunda yalnız kalıyor, su sıkıntısının olduğu koşullarda çadırın, eldeki kıyafetlerin temizliğini sağlayabilmekte zorlanıyorlar. Yaşam koşullarının güçlüğü kadınların bakım verme yükünün zorluğunu da katlıyor. Bunlar kadınların görevi değil ama gerçeklik şu anda böyle maalesef. Çadır alanına uzak tuvaletlere sadece kendisinin değil, çocukların da ihtiyacı için bir günde defalarca gidip gelmek zorunda kalan kadınlar az sayıda kıyafetleri de elde yıkayarak hijyeni sağlamak için çaba harcıyorlar. Özellikle genç kadınlar deprem sonrası geniş ailelerinin ev içi ihtiyaçlarını gidermekle yükümlü bir hâle gelmiş ve bakım verdikleri kişi sayısı da artmış durumda. Resmî olarak henüz boşanmamış olmakla birlikte boşanma sürecinde olan ya da kendisine şiddet uygulayan eşinden deprem öncesinde ayrı yaşayan veya bu süreçte ayrı yaşamaya karar veren kadınlar hâlâ aynı ailede varsayıldıkları için çadıra ulaşamıyor. Bu sebeple şiddet uygulayan eşle ve onun ailesiyle ya da kendi ailesiyle kalmaya mecbur bırakılıyor ve şiddet görme riskiyle de karşı karşıyalar. Bunun yanı sıra yalnız kadınlar, ailesi hayatta olsa bile ailesiyle yaşamak istemeyen kadınlar da çadıra ya da alternatif güvenli barınma hizmetlerine erişimde zorluk yaşıyorlar. Çadırların resmî kayıtlara göre aile adına teslim ediliyor olması bağımsız yaşamını kuran ya da kurmak isteyen, aile içinde şiddete maruz kalan kadınların şiddet ortamından uzaklaşmasını engellediği gibi orada kalmaya neredeyse mecbur kılıyor. Öte yandan çadır kentlerde ya da dağınık yerleşimlerde hem aile içinde hem de dışında cinsel şiddete ilişkin olası riskler konusunda da tedbirler almak gerekiyor.

Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı depremin 2'nci haftasında afet bölgesinden gözlemlerini aktardı. Depremde resmî kurum binaları da zarar gördüğü için kurumların adresleri de değişmiş durumda ancak bölgede yaşayan ya da destek sağlamak için orada bulunanların yer değiştiren kurumlara dair bilgisi yok. Bu kurumlardan destek almak isteyen kadınlar bu kurumlara nasıl ulaşacaklar? Afet öncesi de zaten kolay erişilir değildi ancak şimdi şiddetle mücadele mekanizmalarına erişim daha da zorlaştı. AFAD görevlilerinin birçoğu da şiddet gören kadınları nasıl ve nereye yönlendireceklerini bilmiyorlar.

Mevcut durum şunu gösteriyor: Afet öncesinde, afet sırasında ve sonrasında ne gibi ihtiyaçlar doğabileceğine, bu ihtiyaçların nasıl ulaştırılabileceğine ve giderilebileceğine dair koordinasyonun olduğu bir çalışma yapılmamış. Hadi öncesinde yapılmadı, depremin üzerinden bir ay geçti arkadaşlar ve hâlâ ortada böyle bir girişim yok. Bölgede hizmet sağlayan sosyal hizmet kurumları da dâhil tüm kurumlar, öncelikle çadır, yiyecek ve seyahat masrafı sağlama çalışmalarına odaklanmış vaziyetteler. Artık psikososyal desteklerin de ciddi bir biçimde hayata geçmesi gerekiyor. Farklı şehirlerden desteğe giden belediyeler, psikososyal desteklere ilişkin çalışmalar başlatıyor ancak kadına yönelik şiddetle mücadele özelinde ciddi bir hizmet eksikliği var.

ŞÖNİM'lerde veya Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlı kuruluşlarda çalışanlar deprem sonrasında ortaya çıkan ya da çıkacak olan özellikli ihtiyaçlar konusunda donanımlı değiller ve bu konuda kendilerine destek sunulmamış, kolluk güçlerinde de durum aynı. Dolayısıyla kurumlar arasında koordinasyon sağlamak, depremzede kadınların karşı karşıya oldukları sorunlara ve risklere karşı acilen...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurunuz efendim.

FİLİZ KERESTECİOĞLU DEMİR (Devamla) - ...önlem almak için bir araştırma komisyonu kurulmasını talep ediyoruz.

Tekrar hayatını kaybeden herkesi saygıyla anıyor, yakınlarına başsağlığı diliyorum.