GENEL KURUL KONUŞMASI
Konu: Afet Yeniden İmar Fonunun Kurulması ile Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılması münasebetiyle
Yasama Yılı:6
Birleşim:73
Tarih:15.03.2023

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Değerli arkadaşlar, evet, 6 Şubatta meydana gelen ve 10 ilimizde büyük bir yıkıma sebep olan depremin üzerinden otuz sekiz, otuz dokuz gün geçti ve daha deprem bölgesindeki yaşanan sıkıntılar giderilememişken biz, geçtiğimiz hafta, Plan ve Bütçe Komisyonunda Afet Yeniden İmar Fonunun kurulmasıyla ilgili kanun teklifini görüştük. Fonun amacına baktığımız zaman afet bölgesi ilan edilen alanlarda yerleşim alanları inşa etmek için gerekli kaynağın sağlanması, yönetilmesi ve ilgili kurum ve kuruluşlara aktarılmasının sağlanması olarak açıklandı; çok güzel yani Fon para bulacak; topladığı paraları her türlü imar işleri, altyapı, üstyapı yapacak olan müteahhitlere, projelere kaynak aktarımı yapacak. Fonun sekretaryasını da Hazine ve Maliye Bakanlığı yürütecek. Şimdi, afet durumunu, afette alınması gereken tedbirleri 3'e ayırdığımız zaman değerli arkadaşlar, afet öncesi, afet sırasında yapılması gerekenler ve afet sonrası şeklinde ayırabiliyoruz. Bu Fon afet sonrası yapılacak olan konutlar için oluşturuluyor. Şimdi, tabii ki bu Fonun da belki oluşturulması şu anda konuşulabilir, değerlendirilebilir ama siz afet öncesi alınacak önlemleri zamanında almadığınız için, özellikle şehirleri depreme dayanıklı hâle getirmediğiniz için, afet sırasında arama kurtarma çalışmalarını yönetemediğiniz için, hiçbir hazırlığınız ve planınız olmadığı için resmî rakamlarla 50 binden fazla vatandaşımızın hayatını kaybettiği ve milyonlarca vatandaşımızın da evini kaybettiği bu felakette, aslında, bu bahsettiğiniz kader planına asıl imzayı siz attınız. Bilimi yok saydınız, liyakati yok saydınız, meslek odalarını, mühendis odalarını yok saydınız. Sonuç ne oldu? Büyük bir yıkım oldu. Şimdi, olası bir depremde, maalesef, işte İstanbul'da, İstanbul şehri de böyle bir büyük yıkımla maalesef karşı karşıya kalacak eğer önlemler alınmazsa ama iktidarınızın üzerinden yirmi yıldan fazla bir süre geçti ve siz İstanbul'u depreme hazırlamadınız, hazırlayamadınız.

Tekrar Fona gelecek olursak "Fonun kaynakları neler?" diye baktığımızda yurt içi ve yurt dışı kaynaklı her türlü bağış, yardım, hibe ve krediler, bütçeye bu amaçla konulacak olan ödenek -yurt içi, yurt dışı para ve sermaye piyasalarından tabii borçlanılarak da kaynak bulunulacak- ve diğer gelirler. Tabii, soru işareti, o "diğer gelirler" nedir, bunu biz anlayamadık Komisyonda, sorularımıza da cevap alamadık. Şimdi, Komisyonda Fona sağlanacak kaynakların miktarı konusunu da sorduğumuzda böyle bir hesaplamanın yapılamadığı söylendi ama deprem felaketinin yaratmış olduğu yıkımın maliyeti çeşitli kurumlar tarafından, STK'ler tarafından hesaplanıyor ve 2 trilyon TL'nin üzerinde bir maliyet çıktığını bugün konuşuyoruz hatta 2 trilyon TL'nin üzerinde bir maliyet ama bu Fona ne kadar bir kaynak toplanacağı belli değil, telaffuz edilen rakamlar da çok komik.

Bağış kampanyasını da biliyorsunuz, hepimizin bildiği gibi 115,1 milyar TL toplandı. Yine Komisyonda sorulduğunda bu kaynağın da Fona aktarılmayacağı, bugünkü durumlar için, bugünkü yaşanan sıkıntılarla ilgili harcanacağı belirtildi. Daha önce deprem vergisi toplanmıştı 88 milyar TL, bunun ne olduğu da belli değil, bütçenin içerisinde çeşitli giderler için harcandığı düşünülüyor.

Şimdi şunu söylemek istiyorum değerli arkadaşlar, siz daha bugünü yönetemiyorsunuz. Bugün hâlâ deprem bölgesinde konteyner kentleri kuramadınız, bugün hâlâ çadırların eksikliğinden bahsediliyor. Hâlâ banyo, tuvalet yok, "Tuvalet getirdiler, tuvaletin suyu yok, elektriği yok." diyorlar yani hijyen yok, temizlik yok ve böyle bir ortamda bakın sel bastı.

Bakın, bölgeyi sel bastı, çadır kentleri sel bastı. Siz hâlâ konteyner kentleri bile kuramamışken siz bu konutları nasıl inşa edeceksiniz? Şimdi, İçişleri Bakanı da diyor ki: "Ya, şeker lazım, çay lazım, kahvaltılık, terlik, eşofman lazım."

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (Devamla) - Bakın, bunları söylemesini eleştirmiyorum İçişleri Bakanının ama durumu çok güzel özetliyor, aslında acziyetinizi özetliyor ve aslında samimice bir itirafta bulunuyor. Peki, bu 115 milyar TL'ye ne oldu değerli arkadaşlar, nereye harcandı? Konteyner kent yok, çay, şeker, terlik yok, eşofman yok, tuvalet yok, banyo yok. Nerede bu 115 milyar TL? Bunun hesabını verin.

Aslında, Fonla ilgili söyleyecek çok daha fazla şeyler var ama baktığımız zaman, Fonla ilgili de çok kısa süremde, kalan süremde bir şey söylemek istiyorum: Bu üzerinde konuştuğum 2'nci maddede tuhaf bir durum var, o da burada bir tüzel kişilik tanımı var; "Kamu tüzel kişiliği mi, özel hukuk tüzel kişisi mi?" diye Sayın Kaboğlu da bu konuda aslında sordu, Komisyonda da bu konu sorulduğu zaman muallakta bırakılan bir tanımlama var burada. "Fonun yapısı ve işleyişine ilişkin usul ve esaslar Fon tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." deniliyor ve kamu tüzel kişiliği mi bu...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (Devamla) - Son cümlemi tamamlayabilir miyim Sayın Başkan? Bitiriyorum hemen.

BAŞKAN - Buyurun.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (Devamla) - Kamu tüzel kişisinin ancak bu işi yapabileceği belirtiliyor. Bu maddedeki bu belirsizlikle ilgili lütfen gerekli aydınlatmayı yapınız, neden bu muallakta bırakıldı? Yani eğer şeffafsanız, şeffaflıktan bahsediyorsanız getirilen Fonla ilgili de kafalarda soru işareti kalmaması açısından bu soruları lütfen cevaplandırınız.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Anlayışınız için de teşekkür ediyorum Başkanım.