MÜŞERREF PERVİN TUBA DURGUT (İstanbul) - Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; küresel iklim krizi yeryüzünü ve hayatı her gün daha şiddetli tehdit ediyor. Her yıl 84 milyon ton sera gazıatmosfere salınıyor. Sadece bugün yapacağım beş dakikalık konuşma süresinde bile 800 ton sera gazı daha atmosfere eklenmiş olacak. Bu gidiş, çocuklarımızın geleceğini çalmaktan başka bir şey değildir. Eğer acilen gerekli ve yeterli önlemler alınmazsa küresel ısınmanın çok daha yıkıcı ve hayatları söndürücü etkilerini çocuklarımız bizden çok daha ağır bir şekilde hissedecekler. Gelecek nesilleri bu yıkımın etkilerinden koruma sorumluluğuyla geçen sene saygıdeğer Hanımefendi Emine Erdoğan, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteriyle bir araya gelerek Küresel Sıfır Atık İyi Niyet Beyanı'nı imzaladı.

Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında Birleşmiş Milletlere sunmuş olduğu sıfır atık kararı Genel Kurulda kabul edildi. 105 ülkenin destek verdiği bu kararla, bundan böyle bütün dünyada her yıl 30 Mart günü Uluslararası Sıfır Atık Günü olarak kutlanacak. Bugün ilkini kutladığımız Uluslararası Sıfır Atık Günü, sürdürülebilir tüketim ve üretim modellerini teşvik etmeyi ve 2030 kalkınma hedeflerine ulaşmak için sıfır atık girişimlerinin önemine dair farkındalık oluşturmayı hedefliyor.

Küresel olarak her yıl 2,24 milyar ton evsel atık üretiyoruz ve bunun sadece yüzde 55'i kontrollü tesislerde yönetiliyor. Geri kalmış bölgelerde insanlar açlıkla mücadele ederken her yıl 931 milyon ton gıda israf ediliyor. Gezegenimizin yaşam kaynağı okyanuslar her sene eklenen 37 milyon ton plastik atıkla zehirleniyor. Atıklar sera gazı emisyonlarını önemli ölçüde artırırken biyoçeşitlilik kaybına da yol açıyor. Sıfır atık girişimleriyle israfın en aza indirilmesi, küresel kirliliğin azaltılması, iklim krizinin hafifletilmesi, biyoçeşitliliğin korunması ve gıda güvenliğinin korunması gibi yaşamsal hedeflere katkıda bulunabiliriz.

Sayın milletvekilleri, küresel iklim krizinin etkileri ve önlemeye yönelik inisiyatiflerden bahsederken çok uluslu sigara endüstrisinin bu felakette oynadığı role dikkat çekmemek çok büyük bir eksiklik olur. Evet, sigara sadece içenleri ve dumanına maruz kalanları zehirlemiyor, gezegenimizi de zehirliyor. Tütünün üretiminden tüketimine endüstriyel yaşam döngüsü, dünya genelinde yıllık toplam 25 milyon ton atığa neden oluyor. Sigara imalatı ve tüketimi her yıl 80 milyon ton sera gazı emisyonuna neden olarak küresel ısınmayı hızlandırıyor. Dünya genelinde her yıl 4,5 trilyon sigara izmariti yere atılmaktadır. Bu nedenle, çocuklarımızın oyun parkları dâhil yaşam alanlarımızda, sokaklarda, sahillerde ve ne yazık ki Meclis bahçemizde bile en yaygın görülen toksik çöp sigara izmaritleridir. Oysaki doğada bir izmaritin yok olması için on yıl geçmesi gerekiyor ve bu izmaritlerden 7 bin çeşit kimyasal madde sızıyor. Her bir sigara izmariti bir şekilde suyumuzu ve toprağımızı zehirlemenin yolunu buluyor ve her bir sigara izmariti 100 litre suyumuzu zehirliyor.

Son zamanlarda yeni bir halk sağlığı sorunu olarak gündemimize giren elektronik sigaralar ve ısıtılmış tütün ürünleri gibi cihazlardan kaynaklanan tehlikeli atıklar da önemli bir çevresel sorun teşkil ediyor. Küresel olarak her yıl 22 milyar ton su sigara imalatı için kullanılıyor, daha da dramatik olan, bu suyun çoğunlukla su kaynakları zaten kısıtlı olan fakir ülkelerde tüketilmesi.

Sizce de sigara şirketlerinin neden oldukları çevresel yıkımları telafi etmek için sorumluluk alma zamanları gelmedi mi? İşte, onlara bu sorumluluklarını hatırlatmak için Tütün Endüstrisi Karşıtı Gençlik İnisiyatifiyle parklardan, sahillerden izmaritler topladık ve bu kutulara doldurarak bunları sahiplerine iade edeceğiz yani çok uluslu sigara şirketlerinin adreslerine postalayacağız, daha doğrusu postaladık bugün.

Sayın milletvekilleri, sigara endüstrisine yönelik yasal yaptırımları savunmak ve düzenlemek elbette ki biz politika yapıcılara düşüyor. Gelecek nesillere bunu borçlu olduğumuzu düşünüyor, havası, suyu tertemiz, yemyeşil bir yeryüzü hayaliyle Genel Kurulumuzu saygıyla selamlıyorum.