ALİ SERİNDAĞ (Gaziantep) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; bir süre önce görüştüğümüz kanunu, kanunlaştırdığımız tasarıyı bu sefer ek yapmak suretiyle yeniden görüşüyoruz çünkü bu tasarı, çıkan kanun herhangi bir ilkeye dayanmıyordu, tamamen AKP'nin seçim kazanma arzusu üzerine bina edilmişti. Tabii, meşhur bir söz var: "Eğri cetvelden doğru çizgi çıkmaz." O nedenle bu kanuna yapılacak olan ekler, kanunda yapılan değişiklikler de iyi netice vermez.

Şimdi Ordu'yu büyükşehir belediyesi yapıyoruz. Orduluları kutluyorum, hayırlı olsun diyorum. Yalnız, şöyle: Biz başta da söyledik; gelin, şunu ayrıntılı olarak tartışalım, büyükşehir nereler olur, nereler olmaz, bunu oturalım kararlaştıralım ve bilimsel ölçütlere göre bir karar verelim. Şimdi siz Ordu'yu büyükşehir yapıyorsunuz. Ne oldu? Yedi sekiz ay evvel yapmadınız. Ne oldu da şimdi yapıyorsunuz? Efendim, nüfus arttı. Hâlbuki Ordu sürekli göç veren bir yerdi, nüfusu azalıyordu, nasıl oldu da arttı? Peki, Ordu'yu yapıyorsunuz, Sivas'ı büyükşehir yapmıyorsunuz. Niye yapmıyorsunuz? Sivas, alan itibarıyla Konya'dan sonra Türkiye'nin 2'nci büyük ili -alan itibarıyla- yerleşim yeri itibarıyla da Türkiye'nin en çok yerleşim yeri olan vilayeti. Şimdi, bizim Milletvekilimiz Sayın Malik Ecder Özdemir'in Sivas'ın büyükşehir belediyesi olmasıyla ilgili bir teklifi var. Niye getirmiyorsunuz, niye görüşmüyoruz, neden görüşmüyoruz?

Değerli arkadaşlarım, bu yasa herhangi bir bilimsel temele dayanmıyor. Lütfen, Türkiye'nin idari sistemiyle böyle palyatif şekilde tedbirlerle oynamayalım. Şimdi, sistem bir bütündür. Sistemi değiştiriyorsanız o sistemi masaya yatırırsınız, eksileriyle artılarıyla değerlendirirsiniz, ona göre yeni bir sistem oluşturursunuz. Siz öyle yapmıyorsunuz. Cumhurbaşkanlığında nasıl aynı uygulamayı yaptıysanız bunda da yapıyorsunuz. Ne yaptınız? Dediniz ki: "Cumhurbaşkanını halk seçsin." Parlamenter sistemde Cumhurbaşkanını halkın seçmesi uygulaması olmaz, iyi netice vermez. Şimdi ne diyorsunuz? "Halk tarafından seçildiğine göre yetkilerinin artırılması lazım." diyorsunuz. Niye? Efendim, çatışma çıkar. Peki, başta bunu niye düşünmediniz? Niye düşünmediniz? O nedenle gelin, bir tasarıyı hazırlarken, bir konuyu yasal düzenlemeyle ilgili düzenlerken artılarıyla eksileriyle değerlendirelim.

Şimdi, bu tasarı yani büyükşehir uygulaması neler getirecek? Bu burada kalmayacak, bunu söyleyelim. Zaten sizler de zaman zaman özel sohbetlerinizde söylüyormuşsunuz: "Birkaç sene sonra tüm vilayetler bu şekilde büyükşehir belediyesine dönüştürülecek." Daha doğrusu bütünşehir olacak yani tüm illerde il sınırıyla, efendim, belediye hudutları aynı olacak diyorsunuz. Özel sohbetlerinizde bunu söyleyenleriniz var. Hatta "Bir seçim dönemi sonra bu böyle olacak." diyenleriniz var.

Onun devamında ne var? Geçenlerde Sayın Başbakan söyledi: "Efendim, valilerin de seçimle gelmesini tartışalım." dediniz. Ondan sonra başka şey gelecek. Bizim önerimiz şu: Bakınız, biz diyoruz ki, değerli arkadaşlarım, gelin, siz nasıl düşünüyorsanız onu açıkça ortaya koyun, onu tartışalım. Şimdi, Sayın Başbakanın söylediği gibi "Efendim, biz bunları hazmettire hazmettire yapacağız." Bu olmuyor. Bakınız, bu olmuyor. Sistem değişikliği bütüncül bir anlayışla olur, böyle parça parça olmaz. O nedenle tekrar sizi bu konuda düşünmeye davet ediyorum değerli arkadaşlarım.

Eski yasanın görüşülmesi sırasında da söyledik: Bu bir hizmet tasarısı değil. Öyle olsa 29 ilde büyükşehir uygulaması vardı, şimdi 30 oluyor, geriye kalıyor 51 il. Peki, 51 il üvey evlat mı? Madem büyükşehir uygulaması iyi bir şeyse niye diğer illerde de bu uygulamayı yapmıyoruz değerli arkadaşlarım? Onlar üvey evlat mı? Onların hakları yok mu? Demek ki bu bir siyasi projedir. Niye? Her şeye rağmen AKP bazı bölgelerde belediye seçimlerini kazanamıyor. E, ne yapalım? "Büyükşehrin seçim çevresini değiştirmek suretiyle biz şimdiye kadar kazanamadığımız belediyeleri kazanalım." diyorsunuz ama bu millet her şeyi görüyor. Bakınız, siz hiçbir zaman umduğunuzu bulamayacaksınız. Bunu böyle bilin. Bunun böyle bilinmesinde de yarar var. Biz Cumhuriyet Halk Partisi olarak ne diyoruz biliyor musunuz? Biz diyoruz ki, büyük yerleşim yerleri için özel yönetim şekilleri oluşturulabilir. Bu zaten bizim Anayasa'mızda da var ama Anayasa'daki deyim ne diyor? "Büyük yerleşim yerleri için" diyor. Bakınız, siz dağı, tepeyi, ormanı yerleşim yerleri olarak addediyorsunuz, öyle bir şey olmaz. Adı üzerinde "yerleşim yeri" nedir? Meskûn mahal, eski deyim. Yani "insanların oturduğu mahal" demek, "yer" demek. O zaman ne yapalım? Gelin, tüm vilayetlerin yerleşim yerlerini dikkate alalım. Bütünlük arz eden yerler varsa onları birleştirelim ve büyükşehir uygulamasını o şekilde yapalım. Ama siz ne yapıyorsunuz? 39 bin kilometrekarelik bir Konya ile efendim, daha küçük ölçekli bir ili aynı tutuyorsunuz. Efendim, nedir? E, biz İstanbul'da ve Kocaeli'de uygulamayı yaptık, iyi netice verdi, o zaman tüm ülkeye yaygınlaştırıyoruz.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Vermedi ya, Kocaeli'ye vermedi.

ALİ SERİNDAĞ (Devamla) - İyi netice verip vermediği meçhul, bir. İki, Kocaeli'de ve İstanbul'da, değerli arkadaşlar, köyler mahalleye dönüştürülmedi, beldeler kapatılmadı. Yani sizin daha önce orada yaptığınız uygulamayla şimdiki yaptığınız uygulama farklı. Orada köyler köy tüzel kişiliklerini devam ettiriyorlardı, orada belediyeler varlıklarını devam ettiriyorlardı.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Bir sıkıntı da yoktu.

ALİ SERİNDAĞ (Devamla) - Siz, şimdi, tüm bunları lağvediyorsunuz, tüm bunları ortadan kaldırıyorsunuz. Hizmetin en yakın birimden alınması esas olduğuna göre, neden bunu ihlal ediyorsunuz?

Şimdi, siz ne yapıyorsunuz biliyor musunuz? Yerelleşmeyi teşvik eder görünüyorsunuz ama siz aslında merkezîleşmeyi getiriyorsunuz. Konya'nın Hadim ilçesinin Toroslardaki bir köyünün ihtiyacını Konya Belediyesi ne yapacak? Giderecek. Böyle bir şey olabilir mi? Bölgeler arası gelişmişlik farkını artırıyor bu uygulama. Niye? Bakınız, yapılan araştırma, Kocaeli'de büyükşehir uygulaması nedeniyle kişi başına 480 lira civarında bir katkı olacak, Gaziantep'te 177 lira. Mardin'de de daha az Sayın Bakan, Mardin'de de daha az. Bakın, bölgeler arası gelişmişlik farkını artırıyorsunuz. Siz, şayet, bunların tümünü gidermek istiyorsanız, gelin, iyi bir çalışmayla bunu yeniden değerlendirelim.

Mahallî idarelerin güçlendirilmesini eskiden beri biz savunuyoruz. Tüm sosyal demokratlar eskiden beri mahallî idarelerin güçlendirilmesini ister. Ne diyoruz? Gelin, mahallî idarelerin mali kapasitelerini artıralım, idari kapasitelerini artıralım. Gelin, mahallî idarelere görevleriyle orantılı gelir kaynakları temin edelim, onların daha iyi hizmet yapabilmelerini sağlayacak uygulamalar, değişiklikler yapalım. Ama siz öyle yapmıyorsunuz. Siz mahallî idarelerin var olan yetkilerini bile kaldırıyorsunuz. İlçe belediyelerini tutuyorsunuz büyükşehir belediyelerinin birer şubesine dönüştürüyorsunuz.

Diyeceksiniz ki nasıl? Size söyleyeyim: İlçe belediyeleriyle büyükşehir belediyesi arasında bir anlaşmazlık çıktığı vakit anlaşmazlığı büyükşehir belediye meclisi gideriyorsa o zaman ilçe belediyeleri büyükşehir belediyelerinin şubesi olmuş olmaz mı? Nerede kaldı mahallîleşme, nerede kaldı yerelleşme?

Değerli arkadaşlarım, siz seçim kazanmaya odaklı bir uygulama yapıyorsunuz. Zannediyorum bu şekilde diyorsunuz ki: "Biz İdris Naim Şahin'i İçişleri Bakanlığından almakla belki biraz üzdük. Ordu'yu büyükşehir yapmakla belki biraz telafi ederiz."

Ordululara buradan sesleniyorum: Cumhuriyet Halk Partisi bu uygulamanın, Ordu'nun büyükşehir belediyesine dönüştürülmesinin en büyük savunucusudur. Bizim milletvekilimiz bu konuda öncülük etmiştir. Ama biz, beldelerin kapatılmasını istemiyoruz. Diyoruz ki, Ordu'daki beldeleri kapatmayalım. Ne yapalım? İlçe yapalım. Köylerin varlığını devam ettirelim. Onlar tüzel kişiliklerini devam ettirsinler diyoruz.

Değerli arkadaşlar, kısaca şunu ifade ediyorum: Büyükşehirle ilgili yaptığınız uygulama Türkiye'nin hayrına maalesef olmuyor.

Hepinize saygılar sunuyor, teşekkür ediyorum. (CHP sıralarından alkışlar)