CEVDET AKAY (Karabük) - Sayın Başkanım, değerli milletvekilleri; hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Bir haftadır hem torba yasayı hem ek bütçeyi görüşüyoruz. Torba yasa ve ek bütçeyi beraber düşünmemiz gerektiğine inanıyorum, sebebi de torba yasa içerisinde de gerçekten gizli bir ek bütçe var. Bu ek bütçeyle 1 trilyon 119 milyar 500 milyonluk bir ödenek ve buna mukabil de karşılığında bir gelir oluşturuluyor. Tabii ki burada yer almayan, personel giderleriyle ilgili yaklaşık 794 milyarlık da bir personel harcaması var; bu, ek bütçenin içerisinde değil, torba yasa içerisinde gizlenmiş bir vaziyette duruyor. Tabii ki bu torba yasa içerisindeki 794 milyar ve 661 milyar, ki net borçlanma limitiyle ilgili tutarı topladığımız zaman da yaklaşık en az 1 trilyon 490 milyarlık bir bütçe açığından bahsediyoruz. Gerçekten bu bütçe açığı çok ciddi bir bütçe açığı. Bu açığın finanse edilmesi için de 11'inci maddede belirtilen Cumhurbaşkanına eski kanundaki yetkilerin 3 katı kadar bir borçlanma yetkisi veriliyor; bu da 2 trilyon 186 milyarlık bir rakama tekabül ediyor. Yani arada 700 milyar civarında bir fark da burada duruyor. Tabii ki borçlanılacak, ülkemiz için, güzel faaliyetler yapmak için, yatırımlara yönelik borçlanmalar yapılması önemlidir ama bu aradaki boşluğun üretimi arttırıcı, ihracatı arttırıcı, istihdamı arttırıcı alanlara kullanılması gerekir. Daha önceki konuşmamda da belirtmiştim, ülke ekonomisi için de 81 ilde ihtisas organize sanayi bölgeleri kurulmasını da ifade etmiştim. "Bunu da yapmıyorsanız hiç olmazsa aradaki farkı emeklilerimize verin." demiştik ama kabul ettiremedik. Tabii ki bu olay neticesinde de, karşılığında da bir gelir oluşması lazım. Bu gelirle ilgili olaya baktığımız zaman da gelirlerin de 1 trilyon 119 milyar 500 milyon civarında olması gerekiyor. Tabii ki gelir dağılımına bakıyoruz; dolaylı, dolaysız vergiler var. Dolaylı ve dolaysız vergiler dağılımında da dolaysız vergilerin 402 milyar civarında, dolaylı vergilerin de 747 milyar civarında olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla da yüzde 65 dolaylı vergi oranı var. Bu çok ciddi bir oran ve gelir dağılımını bozan bir oran. Bu gelir dağılımındaki bozukluğu arttırıp düşük gelirliden de yüksek gelirliden de aynı miktarda vergi alınmasını sağlayan bir olay. Tabii ki vergi toplayacağız ama vergi toplarken bu topladığımız kaynakların etkin bir şekilde dağılımını da sağlamamız lazım. Bakıyoruz karşı tarafa, kaynaklar etkin bir şekilde kullanılıyor mu? Bu bütçede Hazine ve Maliye Bakanlığına 279 milyarlık bir ödenek aktarılmış. Bu aktarılan ödeneğin dağılımına baktığımız zaman da iç ve dış borç faiz giderlerine toplam 69 milyarlık bir ödeme ayrılıyor yani Hazineye ayrılan tutarın yüzde 25'i, yine KİT transferleri için de yüzde 15'i; topladığınız zaman da yüzde 40'lık bir oran yapıyor. Bu, verimsiz bir oran, çok verimsiz bir kullanım; verimli bir şekilde kullanılması gerektiğini ifade ediyoruz. Yani faiz giderleriyle ilgili olarak Hazine, ayrılan ödeneğin büyük bir kısmını buraya aktarmış, sadece 110 milyarlık kısmını belediye payları olarak göndermiş.

Yine, diğer bir örnek de Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı için; baktığımız zaman 5 trilyon 699 milyar -yani 5 trilyon 700 milyar diyelim- bunun da sadece 1 milyarını Avrasya Tüneli'nin garanti ve katkı ödemelerine ayırıyoruz. Biliyorsunuz, yine, yol, köprü, altyapı çalışmalarıyla ilgili, hastanelerle ilgili verilen garanti ödemeler var. Bu garanti ödemeler de bütçemiz için çok büyük bir yük. Buradaki döviz kurunun sabitlenmesi ve bu olaydan da kurtulunması gerekir. Bunu da buradan ifade etmiş olayım.

Yine, bir tarafta da kredi yani kur korumalı mevduat hesabı uygulaması var. Benden önce Sayın Ümit Hocam da konuşmuştu; kur korumalı mevduat hesabının 2022 yılı maliyetinin 165 milyar olduğunu ifade etti, 2023 yılı için de 300 milyarın üzerinde bir rakamdan, 25 milyar dolar civarında ortalama bir tutar maliyetinden bahsetti. Gerçekten kur korumalı mevduat hesabı ülkemiz için çok büyük bir yük. Tedricen bu yükten bir an önce kurtulmamız gerektiğine inanıyorum. Bu konuyla ilgili önlemleri de mutlaka almamız lazım.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun tamamlayın.

CEVDET AKAY (Devamla) - O zaman hızlıca tamamlayayım.

Yine, Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımız bankalarla ilgili, sermaye yeterlilik rasyosuyla ilgili bazı oranlardan bahsetti; oranın yüzde 12 olduğunu, ülkemiz için de yüzde 17 olduğunu ifade etti. Gerçekten bu oranın arka planına baktığımız zaman bankaların öz kaynak yapısının çok bozuk olduğunu görüyoruz. Bankaların bu öz kaynak yapısının düzeltilmesi mümkün olmalı fakat baktığımız zaman krediyle ilgili kredilerin donuk olduğunu, tahsili gecikmiş alacakların gerçekten olduğu gibi gösterilmediğini ve kredilerin de seyyal olmadığını, bu şekliyle de kredilerin yüzdürüldüğünü ve esnafın, ticaretin, KOBİ'lerin yeterli bir şekilde desteklenmediğini görüyoruz. Bunun için de önümüzdeki dönemde bankalar açısından da bir sıkıntı yaşamamak için öz kaynak yapısının güçlendirilmesi lazım.

Sonuç olarak, bu bütçe gerçekten bütçe hakkının zedelendiği, gelir dağılımının bozulduğu, borç sarmalına girildiği bir bütçe. Şimdilik bunları ifade etmek istiyorum. (CHP sıralarından alkışlar)