ÖZNUR BARTİN (Hakkâri) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Genel Kurulu ve bizleri ekranları başında izleyen değerli halklarımızı sevgiyle saygıyla selamlıyorum. Teklifin 22'nci maddesi üzerine söz almış bulunmaktayım. Konuşmamı seçim bölgem Hakkâri'nin sorunları üzerine yapacağım.

Hakkâri erişim, ulaşım, iletişim olanaklarının en yetersiz olduğu kentlerden biridir. Ticaret, turizm, hayvancılık için yüksek potansiyele sahip olan Hakkâri iktidarın yasakçı, güvenlikçi, ayrımcı politikaları sonucunda üretimden koparılmış, yoksulluğun, işsizliğin kenti hâline getirilmiştir. Yüzde 22'yle genç nüfusun en yüksek olduğu kentimiz, yüzde 19,2'yle işsizliğin en yüksek olduğu 4 kentten 1'idir ve bir önceki yıla göre kentin nüfusu yüzde 1,04 azalmıştır.

Dikkatinizi çekmek istediğim bir diğer konu ise Türkiye'nin 30 sınır kapısından Esendere, Üzümlü, Derecik Kapıları Hakkâri'de bulunmasına rağmen kentte uygulanan ambargo nedeniyle yoksulluk artıyor, esnaf iflas ediyor. Hakkâri'de Ocak 2022'den bu yana 442 esnaf kepenk kapatmıştır. TÜİK'in verilerine göre 2022 yılında yıllık ortalama fert gelirinin en düşük kaydedildiği kentlerden biri de Hakkâri'dir. Bu veriler Hakkâri'de yurttaşların sınır kapılarından ne ölçüde yoksun bırakıldığını da açığa çıkarmaktadır.

Evet, Hakkâri'de sınır kapıları kente kattığı değerle değil, yurttaşların maruz kaldığı baskıyla, zulümle, sorunlarla gündeme gelmektedir. Çukurca Üzümlü Sınır Kapısı'nda ticaret yok, sınırlı sayıda ve belli saatlerde geçişler yapılabilmektedir. Yurttaşlar saatlerce bekletildiği gibi, ne bir gölgelik ne de bir kapalı alan bulunmaktadır. Seçim dönemlerinde iktidarın şov alanı hâline gelen ve en son 14 Mayıs seçimlerinden dört gün önce açılışı yapılan Derecik Sınır Kapısı'nda araç giriş çıkışları yasak, ticaret yok, sadece yolcu geçişlerine izin verilmektedir. En son, yurttaşların darbedilmesi ve gümrük personeline yönelik rüşvet, yolsuzluk operasyonlarıyla gündeme gelen Yüksekova Esendere Sınır Kapısı'nda da benzer keyfî uygulamalar devrededir. Araç kotası uygulanırken yurttaşların geçimini sağlamak için kilogramla getirdiği şekere, çaya, yağa el konuluyor. Sormak istiyoruz: Hakkâri'deki sınır kapıları hangi amaçla yapıldı, gerçek anlamda ne zaman halkın hizmetine girecek?

Değerli milletvekilleri, hâlâ organize sanayi bölgesi olmayan bir kent düşünün. Dört yıl önce Yüksekova'da zemin etüdü çalışmaları başlatılan OSB, geçen süreye rağmen hâlâ proje aşamasında olup ne zaman inşaat aşamasına, üretime geçeceği ise bir bilinmezdir. Hakkâri ve Yüksekova oto sanayi esnafının durumu da içler acısı. Hakkâri merkezde sanayinin yolu, altyapısı, fiziki koşulları kötü ve yetersiz; Yüksekova Sanayi Sitesi ise şehrin merkezine sıkışmış, derme çatma yapılardan oluşmaktadır. Sanayi esnafımızın şikâyetleri, talepleri dikkate alınmıyor, çözüm üretilmiyor.

Değerli milletvekilleri, Hakkâri'de kangren hâline gelen yol sorununa değinmeden geçmeyeceğim. Üç ay önce Hakkâri'de yaptığı bir konuşmada yirmi bir yılda ulaşım, iletişim için yaklaşık 23 milyar dolar harcama yaptıklarını açıklayan Ulaştırma ve Altyapı Bakanı bilsin ki bu devasa paydan kentimize düşen pay yüzde 0,05 bile değildir. İktidarın bölünmüş yola ilişkin öve öve bitiremediği verilerde de Hakkâri'ye yansıyan ayrımcılığı görüyoruz. Kentte toplam 958 kilometre olan yol ağının yüzde 10'u bile bölünmüş yol değildir. Özellikle kayyum gasbı altındaki Hakkâri merkez ve Yüksekova'da yollar çamurdan, çukurlardan geçilmiyor. Hakkâri, Çukurca, Şemdinli, Yüksekova arası yollar hâlâ tek şeritli, keskin virajlı; çığ, heyelan tehlikesiyle de kazalara davetiye çıkarmaktadır. Öte yandan, Hakkâri-Van Yolu'nda -32 Virajlar'da- Güzeldere'de yapımı dokuz yıl önce başlatılan tünel bir türlü bitmiyor, açılmıyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun.

ÖZNUR BARTİN (Devamla) - Trafik kazaları ise artarak devam ediyor. Son iki ayda Hakkâri'de ve Hakkâri-Van Yolu'nda 17 büyük trafik kazası oldu, 6 kişi yaşamını yitirdi, 98 kişi yaralandı. Gerekli adımların atılması için daha kaç kişinin ölmesini bekliyorsunuz?

Evet, Hakkâri'de yaşanan tüm acıların, tüm sorunların sorumlusu iktidardır çünkü iktidarın bu kentle siyasi bir derdi vardır, kentte tabela hâline geldiğini hazmedemiyor ve bütün cezayı da bu defa halka kesmeye çalışıyor. İktidara buradan da çağrı yapıyoruz: Bu tutumunuzdan derhâl vazgeçin, Hakkâri halkına yaşattığınız zulme son verin, aksi hâlde Hakkâri'de kaybeden yine siz olacaksınız.

Genel Kurulu selamlıyorum. (HEDEP sıralarından alkışlar)