YÜKSEL TAŞKIN (İzmir) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Aile ve Gençlik Fonu kurulması ihtiyacı aslında toplumun ve gençliğin daha da yoksullaştığının dolaylı bir itirafıdır. Bu acımasız enflasyon koşullarında önerilen fon benzeri politikalar sadece geçici yama işleri görebilirler ve işe yaramazlar. Yoksulluğun aşılmasının iki bilindik kesin yolu vardır. Birincisi, kamusal eğitim yani eğitimde fırsat eşitliği; ikincisi, prim usullü güvenceli istihdam yani iş. Bu iki alanda başarısız kalındığı için fon asıl yapısal nedenlere odaklanmıyor, sadece sonuçların hafifletilmesiyle ilgileniyor. Kısacası, bu, baştan mağlup bir girişimdir.

Gelin, yoksulluk hâllerine bir göz atalım. Anadolu'da herhangi bir ilimize gidelim; bir yanda Ziraat Bankasının önünde bir kuyruk, diğer yanda İŞKUR'un önünde başka bir kuyruk, kahvehaneler ağzına kadar dolu, ev gençleri evde oturuyor. Ziraat Bankasının önündeki kuyruk mu daha uzun, İŞKUR'un önündeki kuyruk mu? Elbette Ziraat Bankasının önündeki kuyruk daha uzun çünkü insanlar iş bulmaktan umudunu kesmiş, sosyal yardımlarla ayakta kalmaya çalışıyor. Dolayısıyla Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının son yıllardaki kendi faaliyet raporlarına baktığımızda, Türkiye'de ortalama 5 milyon hane yoksulluk yardımıyla ayakta kalıyor, sosyal yardımlarla ayakta kalıyor. Yoksul ailelerin ortalama hane halkı büyüklüğünü 4 kabul edersek Türkiye'de 20 milyon insan, toplumun yaklaşık yüzde 25'i yardımlarla ayakta kalıyor; belediyelerden alınan yardımları da kattığımızda durum vahim, toplumun yüzde 25'inden fazlası üretimden kopartılmış, atıl ve yardımlara muhtaç kılınmış durumda. Bu iktidar, zaten yoksulluğu aşmayı bir yana bırakmış sadece ama sadece yoksulluğu idare ediyor, seçim zamanlarında da istismar ediyor, bu Fon da bu anlayışın çok tipik bir örneği.

Ülkemizde 15-24 yaş arası her 4 gençten 1'i işsizdir; daha da vahimi, geniş tanımlı genç işsizliğinin yüzde 40'lara ulaşmış olmasıdır -bunlar TÜİK verileri- ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerimiz ise yüzde 25'tir; ev gençleri evde oturuyor, bu oran da OECD ülkeleri arasındaki en yüksek oran. Siz bir ev gencine evlilik kredisi verdiniz, bir başka ev genciyle evlendi, ne oldu? 2 ev genci evde oturuyor, krediyi yediler, bitirdiler, buzdolabının taksitleri devam ediyor, babasının gözünün içine bakıyor harçlık için. Dolayısıyla bunlar çözüm değil, sonuçların ortadan kalkmasına bile yaramayacak girişimler. Gerçekten bu manzarayı değiştirmek istiyorsak şunu yapmanız lazım: Kadınların güçlenmesi. Kilit buradadır arkadaşlar. Kadınların güçlenmesi için de kadın istihdamının kuvvetlenmesi gerekiyor. Yine, TÜİK verilerinden DİSK'in 2022 yılının son çeyreğinden aldığı rakamlarla bakarsak bu ülkede kayıtlı ve tam zamanlı kadın istihdamı yüzde 20 bile değildir. Tekrar ediyorum: Çalışan kadınların sadece yüzde 20'sinin kayıtlı ve tam istihdamlı olduğu bir ülkede siz, bu meseleleri çözemezsiniz. Dolayısıyla dünyada kadınların kayıtlı ve tam istihdamlı oranının yüzde 50'nin altında olduğu tek bir demokrasi yoktur. Bir ülkenin refah içinde olması için, zengin olması için, demokratik olması için kayıtlı ve tam zamanlı kadın istihdamının yüzde 50'nin üzerinde olması gerekiyor. Bu tarz çözümlerle gelemezsiniz çünkü bu konularda ideolojik ön yargılarınız var. Dolayısıyla biz burada şunu öneriyoruz: Siz bu meseleleri çözmek mi istiyorsunuz; kadın güçlenirse, gençler kuvvetlenirse evlenip evlenmeyeceğine o karar verir zaten. İstihdam içerisindeyse, hayatın içerisindeyse, siyasetin içerisindeyse evlenip evlenmeyeceği tercihi ikincildir. Dolayısıyla burada son derece popülist bir uygulamayla yol almaya çalışıyorsunuz. En önemli çözüm de bakım emeğini güçlendirmektir. Neden bakım emeğini güçlendirmeliyiz, profesyonelleştirmeliyiz ve ücretlendirmeliyiz? Çünkü kadın, bakım emeği ücretlendirilmediği zaman, profesyonelleşmediği zaman evden çıkamıyor, siyasete katılamıyor, hayata katılamıyor. Ne yapmamız gerekiyor? Kreş kurmamız lazım, yaşlı, engelli bakım merkezleri, daha fazla sosyal hizmet merkezleri, daha fazla sosyal hizmet uzmanları çaredir. Bunlarla gelirseniz, desteğimizi alırsınız. O zaman kadınlar evden çıkar, kadın istihdamı yoksulluğun aşılmasında en önemli kilittir. Bizim genel olarak bu nedenlerle karşı çıktığımız fona dair teknik bazı itirazlarımız var. Meşhur, fakir fukara fonunu genç arkadaşlar belki hatırlamıyor; Özal'ın getirdiği bir fon. Bu tarz fonların ilk önce mali disiplini bozduğunu...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun.

YÜKSEL TAŞKIN (Devamla) - ...kaynakların etkin kullanımı konusunda başarılı olamadığını ve İşsizlik Fonu örneğinde olduğu gibi amacı dışında kullanıldığını gördük. Eğer şöyle bir çözümle gelirseniz bize, etkin ve hak temelli bir sosyal devletin kurulması, sosyal güvenlik sisteminin prim temelli ve güvenceli istihdam eksenli olması, güvenceli kadın ve genç istihdamının artırılması, kayıt dışı ekonomiyle sahici olarak savaşılması; fon ve benzeri uygulamalar sadece vakit kaybı olacaktır. Demin bahsettiğim önerilerle gelirseniz sahici adımlar atmış oluruz.

Teşekkür ediyorum. (CHP sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar)