İYİ PARTİ GRUBU ADINA ŞENOL SUNAT (Manisa) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Büyük Millet Meclisini saygıyla selamlıyorum.

Evet, dün Erzincan'ın İliç ilçesinde bir altın madeninde göçük meydana geldi, hepimiz çok üzüldük. Siyanür ve sülfürik asit atık dağları korkunç bir şekilde çöktü. Söylenen 8-9 dönümlük bir blokun 100 dönümlük araziye yayılması şeklindeydi. "9 kişi." denildi ama bununla da ilgili birçok söylenti var; inşallah kurtulurlar, Allah ailelerine bağışlasın.

Siyanür ve sülfürik asit atık maddeleri akıyor, milyonlarca ton zehirli atık Fırat Nehri'ne doğru ilerliyor sayın milletvekilleri. Fırat'a ulaşırsa milyonlarca insan ve hayvan zehirlenebilir, sadece Türkiye değil -bütün o barajları düşündüğünüzde- Fırat'ın suyunun Orta Doğu'ya doğru gittiği düşünüldüğünde gerçekten bölge için çok büyük bir tehlike yani korkunç bir çevre faciası yaşanabilir. Yetkililerce "Bu toprak kaymasıyla akan zehirli kimyasalların Fırat Nehri'ne ulaşmasının engellenmesi amacıyla Sabırlı Deresi'nin Fırat Nehri'ne ulaştığı menfezin kapakları kapatıldı." deniliyor. Değerli arkadaşlar, dua edelim, önlemler alınana kadar yağmur ve kar yağmasın; Fırat Nehri madenin 350 metre altında. Genel Başkan Yardımcılarımız bugün Erzincan İliç'te incelemeler yapıyor.

Sayın vekiller, İYİ Parti olarak daha önce yani 2021 yılında 2 Genel Başkan Yardımcımızın içinde olduğu bir heyet o bölgeye giderek madenin insanlara, çevreye ve doğaya verdiği zararı yerinde gördü; durumu ve vahametini raporlayıp bakanlıklara yolladılar ve kamuoyuna açıklama yaptılar. Ben ise bu altın madeniyle ilgili çok detaylı raporları inceleyerek 17 Mart 2022'de hem Enerji hem de Çevre Bakanlığına çok detaylı şekilde sorular sordum. Evet, önergemizde Çöpler Altın Madeni'ne dair çevresel etki değerlendirilmesi raporlarında belirtilen olumsuz görüş ve risklere vurgu yapmış, tesise zararlı kimyasal atıkların barajlama ve depolama hakkı verilmediğini, tesisin yer altı depolama alanı yatırımı yapmadığını ve çalışma sahası çevresinde birçok aktif fay hattı bulunduğunu belirtmiştim. Hatta herhangi bir terör saldırısı olduğunda hangi önlemleri alabilme ihtimallerinin olup olmadığını sormuştum. O zaman, bildiğiniz gibi, Çevre ve Şehircilik Bakanı, şimdiki İBB adayı olan Murat Kurum tarafından soru önergesine verilen cevapta, maden sahasında faaliyet sırasında izlenecek tüm parametrelerin, izleme sıklıklarının ve alınacak tüm önlemlerin Bakanlık tarafından takip edilmekte ve değerlendirilmekte olduğu söylendi. Neticede, bu önergeye verilen cevapta çözüm mahiyetinde hiçbir hususa değinilmedi. Anlaşılmaktadır ki önergemize verilen cevabı ilgili Bakanlık değil maden ocağını işleten firma hazırlamıştı. Cevap bana 14 Haziran 2022'de geldi; hatırlayın, bu cevaptan bir hafta sonra yani 21 Haziran 2022'de Erzincan'ın İliç ilçesindeki Çöpler Altın Madeni'nde siyanür çözeltisinin taşındığı boru patladı. Madeni işleten Anagold Madencilik firmasına göre 20 metreküp, madende inceleme yapan bilirkişi heyetine göre 210 metreküp siyanür çözeltisi toprağa karıştı. Bu atıklar Fırat Nehri ve havzasına karıştı. Altın madeninin siyanür sızıntısı nedeniyle 16,4 milyon liracık ceza kesilip faaliyeti durduruldu ama üç ay sonra yeniden faaliyete başlandı. Ayrıca, hep duyuyoruz, şirketin 12 Mart 2023'te yürürlüğe giren yasa teklifiyle yaptığı vergi affı anlaşması uyarınca 7,2 milyon ABD doları tutarındaki vergi, faiz ve cezası sıfırlandı, 1,4 milyon dolar nakit ödeme yaptığı basına yansıdı.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun, tamamlayın lütfen.

Son bir dakika.

ŞENOL SUNAT (Devamla) - Madenden çıkarılan altın, gümüş, bakır, belki de çok daha değerli madenlerin büyük bir kısmı ABD'ye götürülüyor değerli vekiller. Türk ekonomisini kalkındıracak yer altındaki çok değerli serveti alıp yurt dışına götüren bu maden gelecek nesillerin temiz doğasını da zehirle katlediyor. Korkunç atıkları olan, yer altındaki Fırat Nehri'nin ve yer altı sularının milyonlarca tonunu kullanan madenin tabiatta yarattığı tahribat çok büyük. Munzur Dağı'nın yüzde 70'i altın madenine tahsis edilmiş vaziyette. Devletten yirmi beş yıllığına işletme hakkının alındığı madende; altının, gümüşün, bakırın yanı sıra çok değerli soy metalleri sülfürik asit ve siyanür dâhil 23 farklı öldürücü zehir kullanarak çıkaran şirketin Türkiye'ye ödediği paranın azlığı ise millî servetimizin nasıl heba edildiğinin boyutunu ortaya koyması açısından trajikomik.

Söylenecek çok söz var sayın milletvekilleri ama sürem yetmiyor. O yüzden, ortak bir karar alınarak bir araştırma komisyonu oluşturulmasının çok olumlu olduğunu ifade etmek istiyorum.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ŞENOL SUNAT (Devamla) - Ama bu araştırma komisyonunun raporlarının dikkate alınması gerektiğini... Bugüne kadar birçok araştırma komisyonu raporunun dikkate alınmadığını bildiğim için, bir kere daha bir hatırlatma yapmak istiyorum. Sadece İliç'te değil, Türkiye'de 19 bölgede böyle maden arama çalışması var. İnşallah, alınacak bu kararlar hepsine de örnek teşkil eder diye düşünüyorum.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum. (İYİ Parti ve Saadet Partisi sıralarından alkışlar)