DEM PARTİ GRUBU ADINA SİNAN ÇİFTYÜREK (Van) - "..."(*)

(Mikrofon kapandı)

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - "..."(*)

HALUK İPEK (Amasya) - İç Tüzük... İç Tüzük...

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - "..."(*)

HALUK İPEK (Amasya) - İç Tüzük... İç Tüzük...

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - "..."(*)

HALUK İPEK (Amasya) - Bu ne ya!

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - "..."(*)

Sayın vekiller, Sayın Başkan...

HASAN ÇİLEZ (Amasya) - Anlaşılmasını istemiyor.

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - ...konuşmamın -Kürtçe- kesilmesinden dolayı bu tutumu kınıyorum.

HASAN ÇİLEZ (Amasya) - Yok, İç Tüzük'e davet etti, kötü bir şey yapmadı.

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Bugün DEM PARTİ'nin vermiş olduğu öneri üzerine söz almış bulunmaktayım.

SIRRI SAKİK (Ağrı) - Ses yok...

ZEYNEP ODUNCU (Batman) - Sesini açar mısınız Başkan, devam ediyor.

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Özellikle şunu belirtmek istiyorum: Dün DEM Grubunun toplantısını izlemeyen herkesi izlemeye çağırıyorum. Sayın Bakırhan'ın Kürtçe konuşması, onun yanı sıra 6 kişinin çıkıp kendi ana dilinde halka, topluma, kavmine hitap etmesi tam anlamıyla bir halklar ve diller bahçesiydi, Anadolu ve kürdistanın tam da gerçeğiydi.

ERKAN AKÇAY (Manisa) - Kürdistan diye bir yer yok kardeşim, saçmalayıp durma ya! Burası Türkiye!

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - İkincisi, dünyada küreselleşme trendiyle ters orantılı olarak yerelleşme güçlenirken 6.900 civarında bulunan dil ciddi bir tehdit altındadır. Her dil bir millettir, her dil bir kültürdür, her dil farklı bir bakıştır. Bizim, Türkiye Büyük Millet Meclisine ve dünyadaki bütün siyasi odaklara, sivil kurumlara çağrımız şudur: Yerel güçlenirken diller üzerindeki, baskı altında yok olmayla yüz yüze olan diller üzerindeki baskının kaldırılması yönünde çağrımız var.

Şimdi size çok kısa -zaman dar- cumhuriyetin Kürt diliyle olan yüz yıllık serüveninin özetini sunacağım. Cumhuriyet kurulurken tekliliğe geçildi ya 1924 Anayasası'yla birlikte, Diyarbakır sokaklarında Ape Muhammed dolaşıyor, al ver yapıyor; haberi yok, Kürtçe yasaktır ama zabıta peşinde dolaşıyor, her Kürtçe kelimeye 5 kuruş ceza yazıyor. Bir noktadan sonra kolundan tutup karakola götürüyorlar, niye bilmiyor. Tercüman getiriyorlar, diyorlar ki: "Sen Kürtçe konuştuğun için, her Kürtçe kelimeye 5 kuruş ceza kestiğimiz için cezan şudur." 5 lira mı? Ape Muhammed 10 lira veriyor, çıkıp gidiyor. Zabıta bakıyor ki fazla para vermiş, peşine düşüyor, diyor ki: "Ya, sen 10 lira verdin, fazla verdin." Diyor ki: "E, ben akşama kadar konuşmaya devam edeceğim, peşimden gelmenize gerek yok. Dolayısıyla cezamı peşin ödedim." (DEM PARTİ sıralarından alkışlar)

Şimdi, şuraya gelmek istiyorum: Nereye geldik biz 5 kuruş cezadan? Türk Dil Kurumunun öğrettiği 600 sayfalık Türkçe dil kurumuna geldik. Türk Dil Kurumu Habeşistan'ın mı, Arjantin'in mi? Türkiye'nin. TRT Şeş, kürdoloji bölümü, seçmeli dili uygulayan Türkiye Millî Eğitim Bakanlığı Habeşistan kurumu mu? Devletin resmî kurumları değil mi? Resmî kurumları. Oralarda Kürtçe...

LEYLA ŞAHİN USTA (Ankara) - Evet, biz yaptık.

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Oraya geleceğim.

Oralarda Kürtçe dil olarak kabul ediliyor, dünyanın en zengin dili olarak kabul ediliyor. Burada neden "x" diyorsunuz, neden "x" diyorsunuz? İkisi de devletin resmî kurumu; Meclis de Türk Dil Kurumu da.

ERKAN AKÇAY (Manisa) - Türkçe dışında bütün diller öyle yazılıyor, Kürtçe'ye mahsus değil.

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - İkincisi, buraya nereden gelindi? Kürt halkının yüzyıllık çok ağır bedeller ödemesiyle buraya gelmesiyle yoksa bu adımlar kolay atılmadı. Attığınız için de sağ olun lakin bu adımları çoğunun içi boş. "Seçmeli ders" diyorsunuz, pratikte uygulanmıyor, bunu fark etmenizi öneririz.

Diğer bir mesele, şimdi, bir taraftan "x dil" olarak -Sayın Adan "x dil" diyor- kaydediliyor, diğer taraftan Türk Dil Kurumu... Eski İçişleri Bakanı Soylu Bitlis'te konuşurken ne dedi? Dedi ki: "Dilinize sahip çıkın, dünyanın en zengin dilidir." Doğrudur, Kürtçe dünyanın en zengin 8 dili arasında sayılıyor. Biz demiyoruz sayın vekiller, uluslararası yetkin dil bilimcileri söylüyor, kurum söylüyor. Dolayısıyla, bu çelişki devlet açısından sürdürülemez bir çelişkidir.

ERKAN AKÇAY (Manisa) - Hiçbir çelişki yok.

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Buraya gelindi, burada durulmayacak. Bize "x dili" diyorsunuz ama Sayın Adan konuşmamı kestiği zaman benim yine aklıma cezaevindeki yüzbaşının uygulaması geldi.

Söyleyeceğimiz şudur bizim toparlarsak: DEM Grubu olarak bizim önerimiz, bu atılan adımlar yeterli değildir, Kürtçe'nin, dünyanın en zengin dilinin mutlaka; bir, ilkokuldan üniversiteye kadar eğitim dili olması; iki, Türkçe'nin yanı sıra resmî dil olması. Dünyanın birçok ülkesinde onlarca resmî dil vardır. Beğenmediğimiz, eleştirdiğiniz, "aşiret" dediğiniz, güney Kürdistan'da bile 5 tane resmî dil vardır, 8 tane inanç vardır orada. Burası tekçi.

İkincisi; çağrımız şudur bizim: Madem Kürt dilini en zengin diller arasında saydınız, yarın şunu dememek için bugünden, ilkokuldan üniversiteye kadar eğitim dili yolunda adım atmaya çağırıyoruz sizi. Ben şuna inanıyorum sayın vekiller...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Dile getirmiştim geçmişte, yarın "En büyük kürdistan bizimdir." diyeceksiniz.

LEYLA ŞAHİN USTA (Ankara) - Böyle bir şey yok!

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Yarın "En zengin diller arasında yer alan Kürtçe bizim dilimizdir." diyeceksiniz. Niye şimdi itiraz ediyorsunuz?

LEYLA ŞAHİN USTA (Ankara) - Zaten bizim dilimiz.

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Niye bize kırmızı kart gösteriyorsunuz şimdi?

LEYLA ŞAHİN USTA (Ankara) - Bizim dilimiz diyoruz zaten.

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Bu nedenle...

DURSUN MÜSAVAT DERVİŞOĞLU (İzmir) - İtirazımız dile değil, dile değil, niyete!

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Bu nedenle biz biliyoruz, biz biliyoruz...

DURSUN MÜSAVAT DERVİŞOĞLU (İzmir) - İtiraz niyete!

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - ...cumhuriyetin resmî kurumunun yasak olduğunu biliyoruz ama her yasak nasıl ortadan kaldırılır?

DURSUN MÜSAVAT DERVİŞOĞLU (İzmir) - Milletvekilliği yeminini ediyorsun ama "büyük Türk milleti huzurunda" diye.

LEYLA ŞAHİN USTA (Ankara) - Yasak değil ya, kuralı var.

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Mücadeleyle, değil mi? Nerede mücadele edeceğiz Sayın Grup Başkan Vekili, nerede mücadele edeceğiz? Nerede değişmesini isteyeceğiz? Burada. Burada da yasak varsa nerede edeceğiz biz?

DURSUN MÜSAVAT DERVİŞOĞLU (İzmir) - Buradaki mücadeleye gerek yok ki yan yana oturuyoruz zaten.

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Hayır, mücadele etmeden bu olmayacaktı. Bak, görüyorsun, değil mi?

DURSUN MÜSAVAT DERVİŞOĞLU (İzmir) - Siz yanlış bir mücadele...

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Bu nedir? Görüyorsunuz değil mi? (DEM PARTİ sıralarından alkışlar) Bu sizin kurumunuz değil midir Sayın Grup Başkan Vekili?

DURSUN MÜSAVAT DERVİŞOĞLU (İzmir) - Bunu yapamazsınız, yanlış yoldasınız!

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Teşekkür ederim, sağ olun, var olun. (DEM PARTİ sıralarından alkışlar)