CHP GRUBU ADINA TAHSİN OCAKLI (Rize) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sizleri ve ekranları başında bizi izleyen halkımızı saygıyla, sevgiyle selamlıyorum.

Bugün çay konuşacağım sizlerle. Çay, Doğu Karadeniz'de -biliyorsunuz- çiftçiler tarafından Artvin'de, Rize'de, Trabzon'da, bir miktar Giresun'da yetiştirilen geçim kaynağı idi ama şimdi bir dizi sorun çıktı, vaktimin yettiği kadar size söylemeye çalışacağım. Bizde bir Fadume yenge var. Fadume yenge, 2 evladını toprağa vermiş, 4 çocuk sahibi, yaşı 93, yetmiş yıldır yine geçimi için çay toplamayı sürdüren, "Yahu gece yastığa kafamı koyduğumda da şu ayrık otlarını temizlemek rüyalarıma giriyor." diyen bir kadın. Yayla Mahallesi'nde yaşar. Bu kadın, tarlasına bu kadar önem verirken size iletmemi söyledi, diyor ki: "Ben bu aldığım parayla geçinemiyorum." Bir, Fadume yengeyi söyledim.

İki: Nakliyeciler yani bu çayı ambarlardan alıp fabrikalara götürenler var. Bunlar diyorlar ki: "19 lira olan mazotu 42 liraya getirdiniz ama bize yaptığınız zam ise yüzde 40 civarlarında kaldı, taşıyamıyoruz, bize zam yapın." Onlara karşılık vermiyorsunuz.

Üç: Çayı toplayan, taşıyan, yüklemesini, boşaltmasını yapan işçiler "Yevmiyelerimiz bize yetmiyor çünkü her şey çok pahalı." Nasıl çok pahalı oluyor her şey? Şöyle birkaç tane örnek vereceğim size: Mesela "Biz 2022 yılında 100 kilogram çay verdiğimiz zaman, o zaman 233 ekmek alabiliyor idik ama 2023 yılında 188 ekmeğe düşürdünüz yani 55 tane ekmeğimizi aldınız, çaldınız ya da eksilttiniz. Şimdi, 2024 yılında, öngörülerimize göre de 145 ekmek falan vereceksiniz. Ekmeğimizi çalıyorsunuz, yoksullaşıyoruz." diyorlar size. Bu sorun, üreticinin yediği ekmeğin eksiltilmesine, çalınmasına da göz yumma sorunu olarak geliyor karşımıza.

Şimdi gelelim gübre meselesine. Gübrenin tonunu 11 bin liraya satarken şimdi 18 bin lira yaptınız. Vatandaş gübresini çaya atamadığı için mahsulünü de eksik almaya başladı. İsyan ediyor, diyor ki: "Bu gübre fiyatlarındaki KDV'yi düşürün, indirim yapın; kardeşim, çiftçimizi güçlendirin." Yapmadınız, yapmadığınız yetmedi, gayrisafi millî hasıla içinden çiftçiye verilmesi gereken yüzde 1 desteği geçen yıl sadece 0,6'yla bitirdiğiniz için orada da eksik bıraktınız. Bu sorun, ta 1984 yılından beri devam eden Çay Kanunu'nun sürmesi nedeniyle devam ediyor. Cumhuriyet Halk Partisi ve diğer partiler defalarca Çay Kanunu'nun yeniden revize edilmesi ve yapılması için kanun teklifinde bulundular, reddettiniz.

Şimdi size, AK PARTİ Grubuna sesleniyorum: Tıpkı Millî Eğitim Bakanlığının bize "On gün içinde bu taslağı inceleyin, onaylayın vesaire." diyerek dayattığı gibi biz de size diyoruz ki: On gün içinde, buyurun, üreticiyi kollayan, koruyan çay taslağını, çay yasasını getirin biz de size destek olalım. Eğer bunu yapmazsanız, biz Cumhuriyet Halk Partisi olarak önümüzdeki hafta size üreticiyi kollayan çay kanunu teklifini getireceğiz, kabul edip etmediğinizi de halkımız hep birlikte görecek.

Şimdi, bu sorunla ilgili çarpıcı bir örnek daha vermek istiyorum size, süreme de bakıyorum. Petrol fiyatları 7 kat artmış yani son beş yılda, yaşam giderleri 14 kat artmış ama çayın artışı 4 katla sınırlı kalmış. Yani dünyada yaş çayın en düşük fiyattan satıldığı ülkelerden bir tanesi olduk. Çay üreticisini eziyorsunuz, çay üreticisi bu durumdan çok rahatsız. Kampanyanın açıldığı -beş gün oldu- beş gündür size çay satıyorlar ama çayı kaça sattıklarını bilmiyorlar.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

TAHSİN OCAKLI (Devamla) - Bitirebilir miyim Sayın Başkanım?

BAŞKAN - Tamamlayın Sayın Ocaklı.

TAHSİN OCAKLI (Devamla) - Neden Cumhurbaşkanı veya Tarım Bakanı gidip eskiden olduğu gibi Rize meydanlarında çayın fiyatlarını açıklamıyor? Nedenini ben biliyorum; çünkü çay üreticisinin artık uyandığını, sizi protesto edeceğini biliyoruz. O yüzden, çay fiyatının mutlaka 25 TL'nin altında olmadan açıklanmasını, üreticinin mağdur edilmemesini özellikle AK PARTİ grubundan, iktidardan, Rizeli olan Sayın Cumhurbaşkanından bir daha rica ediyoruz. Bunun yapılmaması hâlinde de çay üreticisinin tıpkı yerel seçimlerde olduğu gibi genel seçime bırakmadan sizi uyaracağına da inanıyoruz.

Genel Kurulu saygıyla sevgiyle selamlıyorum. (CHP ve İYİ Parti sıralarından alkışlar)