İBRAHİM YURDUNUSEVEN (Afyonkarahisar) - Sayın Başkanım, değerli milletvekilleri; seçim çevrem olan Afyonkarahisar'ın tarihi, kültürü ve gastronomisiyle ilgili gündem dışı söz almış bulunmaktayım. Bu vesileyle Gazi Meclisimizi ve ekranları başında bizleri seyretmekte olan aziz milletimizi saygıyla selamlarım.

Anadolu'nun önemli kavşak noktalarından biri olan ilimiz, tarihin kültürün, termal turizmin, mermerin ve lezzetin başkenti konumundadır. Ankara, İstanbul, İzmir ve Konya gibi önemli kentlerimizi birbirine bağlayan Afyonkarahisar'dan yaklaşık yılda 12 milyon araç geçmektedir. Büyük Taarruz'un en büyük savaşları Afyonkarahisar ilimiz sınırlarında yapılmıştır. Büyük Taarruz Savaşı'nda 1'inci ve 2'nci ordu arasında sıkıştırılan düşman birlikleri yine Afyonkarahisar ili sınırı içinde yok edilmişlerdir. Her bir karış toprağı şehitlerimizin kanıyla sulanan ve Kurtuluş Savaşı'mızın simgesi olmuş kentlerimizden biri olan Afyonkarahisar Büyük Zafer'e ev sahipliği yapmış, cumhuriyetimizin kazanıldığı topraklardır.

Türkiye'de "termal" denilince akla ilk gelen merkezlerden olan Afyonkarahisar, 25 bin yatak kapasiteli beş yıldızlı otelleri, yenilenen tesisleri, çamur banyoları, fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezleriyle şifa arayanların vazgeçilmez adresi hâline gelmiştir. Afyonkarahisar jeotermal kaynağın bütünsel olarak kullanıldığı tek ilimizdir. Şu anda şehrimizde jeotermal kaynaklar yaklaşık 45 bin konutun ısıtılması, seracılık, termal ve sağlık turizmi ve enerji üretimi olmak üzere birçok alanda kullanılmaktadır. Afyonkarahisar, bu kaynağı birçok farklı alanda bütünsel olarak kullandığı için jeotermal kaynağın katma değeri ve sürdürülebilir kullanımı da artmaktadır. Bunun dışında, jeotermal kaynakların turizm amaçlı kullanımının gelişmesinde ve yaygınlaşmasındaki en önemli faktör, bu suların şifalı sular kabul edilip sağlık amacıyla da kullanılmasıdır.

Üç bin yıldan fazla süredir mermercilik yapılmakta olan Afyonkarahisar'da, bölgenin zengin ocaklarından çıkarılarak binlerce yıldır işlenen mermer blokları, gerek ülkemizin gerekse dünyanın birçok ünlü eserine estetik değer katmış ve katmaktadır. İl genelindeki mermer işletme merkezlerinden Çin, ABD, Fransa, Avustralya, Suudi Arabistan, Almanya, Birleşik Arap Emirlikleri ve Birleşik Krallık olmak üzere 120 ülkeye ürün gönderilmektedir. Afyonkarahisar, Türkiye'nin doğal taş toplam ihracatında yüzde 11,2 paya sahiptir. 2023 yılında doğal taş ihracatının 211 milyon doları Afyonkarahisar'dan yapılmıştır. Bu rakam, Türkiye doğal taş ihracatının yüzde 10,9'una tekabül etmektedir.

Kültürel dairelerimize bakacak olursak, Sultan Divani Mevlevihanesi Anadolu'nun ilk mevlevihanelerinden biri olup kuruluşu 13'üncü yüzyıla kadar dayanmaktadır. Mevlâna Celâlettin Rûmi'nin 7'nci kuşak torunu olan Divane Mehmet Çelebi'nin mezarı burada bulunduğundan, Mevlevilerce Konya Mevlevi Dergâhı'ndan sonra en önemli mevlevihane kabul edilmekte ve bugün içerisinde yine kendisinin yattığı yer Mevlevi Camisi veya Türbe Camisi olarak da anılmaktadır. Anadolu Selçukluları tarafından yaptırılan Ulu Cami ise UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dâhil edilmiştir.

İçerisinde doğal güzellikleri, kaya anıtları, kaya yerleşimleri, açık hava tapınakları, peri bacalarıyla üç bin yıllık geçmişe sahip Frig Vadisi Türkiye'nin en güzel 10 vadisi içerisindedir. UNESCO Dünya Geçici Miras Listesi'nde yer alan Frig Vadisi ziyaretçilerine doğal güzellikleri, Frig Kaya Anıtları, Romalılardan kalma şapelleri, Bizans kaya kiliseleriyle tarihin derinliklerine uzanan bir yolculuk sunmaktadır.

Coğrafi işaret tescilli ürünlerimize bakacak olursak geleceğimizi ve geleneğimizi yansıtan, birbirinden lezzetli yöresel tatları ve damak zevkine hitap eden yemekleriyle Afyonkarahisar, Gaziantep ve Hatay'dan sonra 3'üncü gastronomi ili olarak UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı'na katılmıştır. Afyonkarahisar, yöresel yemekleri incelendiğinde, çorbalar, et yemekleri, sebze yemekleri, pilavlar, hamur işleri ve tatlı çeşitleriyle oldukça zengin bir mutfağa sahiptir. Bölgede yetişen bazı ürünlerin yöre yemeklerinde yoğun olarak kullanılması çeşit zenginliğini de oluşturmaktadır. Coğrafi işaretler listesinde yer alan Afyon kaymağı, Afyon sucuğu ve pastırması, kaymaklı ekmek kadayıfı, Afyonkarahisar patatesli ekşi mayalı ev ekmeği, Şuhut keşkeği, Sandıklı leblebisi, Emirdağ güveci, Sultandağı kirazı, Çay ilçesinin vişnesi benzerlerinden farklılığıyla katma değeri yüksek ürünler olarak tescillenmiştir. Ege ve İç Anadolu mutfağı hamur işlerinden etli yemeklere kadar 600 çeşit yöresel yemek kültürüne sahip olan şehrimiz ülkemizin ve dünyanın çeşitli ülkelerinden ziyaretçi ağırlamakta ve bundan da gurur duymaktadır.

2018 yılında ulusal düzeyde gerçekleştirilen Gastro Afyon Turizm ve Lezzet Festivali'nin de yıllar içerisinde kapsamı genişletilmiş ve 2021 yılından itibaren uluslararası boyuta ulaştırılmıştır. Geçtiğimiz yıl yapılan bu festivale katılım oranı 300 bin civarındadır. Türkiye'de 1.100'ü geçkin et ve et ürünleri işletmesinin yaklaşık 70'i Afyonkarahisar'da bulunmakta olup işletme sayısı itibarıyla da İstanbul, Bursa ve Ankara'dan sonra 4'üncü sırada yer almaktadır. Ülkemizde marka olmuş yüzlerce ürünümüz ve firmamız bulunmaktadır. Yine, Afyonkarahisar denilince akla gelen ilk şey de lokumdur; ilimizde sucukta olduğu gibi lokum üretimi de çok ciddi önemli bir yer işgal etmektedir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Yurdunuseven, lütfen tamamlayın.

İBRAHİM YURDUNUSEVEN (Devamla) - Teşekkür ederim Başkanım.

Yine, dünyanın en önemli müsabakaları arasında yer alan Dünya Motokros Şampiyonası'nda Afyonkarahisar dünyanın dört bir yanından sporcu ve izleyicilere, gelişmiş turizm altyapısıyla ev sahipliği yapmaktadır. Dünya Büyükler Motokros Şampiyonası yani MXGP, Dünya Kadınlar Motokros Şampiyonası, Dünya Gençler Motokros Şampiyonası yani MX2 ve Avrupa Motokros Şampiyonası gibi önemli müsabakalar her yıl Afyonkarahisar'da düzenlenmektedir. Afyonkarahisar önceki 5 ev sahipliğinden en iyi altyapı, en iyi padok ve dünya da en iyi tanıtım yapan ülke ünvanları kazanmış bulunmaktadır. Bu nedenle, dünyanın şu anda 6 kıtasında, 180 ülkesinde yaklaşık 3 milyar kişilik bir televizyon yayınına ulaşılmaktadır bu vasıtayla.

Son olarak, konuşmamın başında belirttiğim gibi Afyonkarahisar tarihi, doğası, lezzeti, katma değerli madenleri, doğal zenginlikleri, turizmi, millî ve manevi yapısıyla Anadolu'nun en kadim şehirlerinden biridir. İlimizin gastronomi ve spor merkezi olmasında büyük emeği olan başta Sayın Cumhurbaşkanımız olmak üzere tüm bakanlarımıza, vekillerimize ve önceki dönem başkanlarımıza teşekkür ediyor, yaz mevsiminin gelmesiyle birlikte turizm sezonunda lezzetin ve kültürün başkenti Afyonkarahisar'a tüm vatandaşlarımızı davet ediyorum.

Gazi Meclisi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)