AK PARTİ GRUBU ADINA ÖMER İLERİ (Ankara) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ilk imza sahibi olduğum 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi üzerine AK PARTİ Grubumuz adına söz almış bulunmaktayım. Aziz milletimizi ve Gazi Meclisimizi saygıyla selamlıyorum.

Bildiğiniz üzere, bu kanun teklifi, esasen Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında kripto varlıkların tanımlanmasına ve kripto varlık hizmet sağlayıcılarının düzenlenmesine yönelik ilkelerin ortaya konulması üzerine yapılmış bir çalışmadır. Her şeyden önce, bu çalışmamızın milletimiz ve devletimiz için hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum.

Değerli milletvekilleri, geçtiğimiz nispeten kısa süreçte dünya çapında hızla gelişen blok zinciri teknolojileri, daha genel ifadeleriyle dağıtık defter teknolojileri veya merkeziyetsiz teknolojiler son derece stratejik alanlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Yakın gelecekte lojistik, finans, sağlık gibi birçok alanda dünya çapında önemli dönüşümleri tetikleme potansiyeline sahip olan bu teknolojiler, esasen birçok uzman ve akademisyen tarafından da dünya toplumlarının internet dönüşümünde yeni bir aşama olarak değerlendirilmektedir.

Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde, AK PARTİ olarak, dijital teknolojilerdeki gelişmeleri yakın bir şekilde takip ediyor, milletimizin bu gelişmelerden azami ölçüde faydalanmasının da ötesinde, bu alanlarda liderlik rolleri almasını sağlamak noktasında önemli çalışmalara imza atıyoruz. Nitekim, merkeziyetsiz teknolojiler alanına gerek çalışmalarımızda ve etkinliklerimizde gerek seçim beyannamemizde gerekse de yürütmemizin kaleme aldığı ve icrasını takip ettiği kalkınma planı ve orta vadeli planda özel bir hassasiyetle yaklaştığımız görülmektedir.

Yine, memnuniyetle ifade edebilirim ki birçok bakanlık ve kurumumuz bu alanlarda önemli çalışmalara imza atmaktadır. Özellikle TÜBİTAK'ın bünyesinde oluşturduğu Blokzincir Araştırma Laboratuvarı, Blokzincir Araştırma Ağı ve bu kapsamda yürütülen Dijital Kimlik, Dijital Para Projeleri önemli örnekler teşkil etmektedir.

Değerli milletvekilleri, bu alandaki teknik gelişmeler kapsamında dağıtık defter teknolojisi kullanılarak oluşturulan kripto varlıklar da yeni bir varlık grubu olarak yakın zamanda ortaya çıkmış durumdadır. Hepimizin malumu, dünyada giderek artan bir düzeyde ilgi gören bu varlıklar ülkemizde de büyük ilgi görmektedir. Yurt içinde faaliyet gösterdikleri bilinen 10 kripto varlık hizmet sağlayıcısında toplamda 10 milyonun üzerinde bakiyeli hesap bulunduğu değerlendirmesi yapılmaktadır.

Tabii, yine hepimizin malumu olduğu üzere, vatandaşlarımız açısından kripto varlıklarla ilgili olarak önemli risk faktörleri mevcuttur. Piyasa değerlerinin aşırı oynak olabilmesi, bu varlıkların transfer edilmesinde kullanılan dijital cüzdanların çalınabilmesi, yapılan işlemlerin geri alınamaz nitelikte olması başlıca risk faktörleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Nitekim, kamuoyu araştırmaları vatandaşlarımız nezdinde bu alanların devlet tarafından düzenlenmesine duyulan ihtiyacın açık bir şekilde dillendirildiğini de ortaya koymaktadır. Kanun teklifimiz, tüm bu gelişmeleri göz önüne alarak bir taraftan vatandaşımızı riskler karşısında koruyabilmek, diğer taraftansa gelişmekte olan blok zincir teknolojileri noktasında Türkiye'mizi önemli bir oyuncu hâline getirmek anlamında ciddi bir çalışma teşkil etmektedir.

Değerli milletvekilleri, sizlerin de yakından takip ettiği üzere teklif oluşturma sürecinde son derece kapsayıcı bir çalışma usulü takip edildi; ilgili kurumların katkıları alındı, bu süreçten etkilenebilecek sektör temsilcileriyle fikir alışverişlerinde bulunuldu, vatandaşlarımızın hassasiyetlerine ve önceliklerine kulak verildi; alınan geri bildirimler dikkatle değerlendirildi ve gereği şekilde teklif metnine yansıtıldı.

Ben, bu vesileyle, süreçte emeği geçen tüm paydaşlarımızı tebrik ediyorum. Bizimle fikirlerini paylaşan herkese ve özellikle Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi vekillere değerli katkıları için de teşekkür ediyorum.

Kanun teklifimizin içeriği Genel Kurulumuz nezdinde madde bazında görüşülecek ve ayrıntılarıyla ele alınacak ancak ben teklifin geneli bazında şunu vurgulamak isterim: Bu düzenleme, blok zinciri teknolojisiyle ilgili genelini kapsayan veya kripto varlıklarla ilgili tüm detayları ortaya koyan bir düzenleme değildir, zira amaçlanan da bu değildir. Kanun teklifimiz, daha ziyade, kripto varlık platformlarının faaliyetlerini düzenleyen, bu anlamda bir çerçeve getiren ve esasen ilerideki düzenlemeler için temel teşkil edebilecek olan önemli bir çalışmadır ve heyecan verici bir ilk adımdır. Bu teklif kapsamında kripto varlıklar ülkemizde ilk defa yasal bir çerçeveye kavuşmuş olacaktır. Teklif kapsamında temel tanımlar mümkün olduğunca genel hatlarıyla yapılmış, elzem olmayan tanımlamalardan kaçınılmış, pratikte izlenecek bazı uygulamaların detayları ikincil düzenlemelere bırakılmıştır.

Sayın vekiller, bu yaklaşım gelişigüzel seçilmiş bir yaklaşım değildir. Az önce bir vekilimizin biraz daha yüksek sesle ifade ettiği üzere gelişigüzel, rastgele belirlenmiş bir yaklaşım değildir. Tabii, o vekilimiz bunu bilemez çünkü Komisyondaki görüşmelere zahmet edip kendisi gelmemişti, gördüğüm kadarıyla şu anda da kendisi burada değil, belli ki çok da ilgilenmiyor bu teklifle. Bu yaklaşımı seçtik çünkü son derece dinamik olan ve hızlı gelişen teknoloji alanlarında böyle bir yasama yaklaşımı şüphesiz en uygun olanıdır.

Düzenleme, SPK'ye kripto varlık hizmet sağlayıcılarını lisanslama yetkisi vermekte ve kripto varlıkların platformlardaki alım satım ve benzeri işlemleriyle ilgili ilke ve esasları belirleme görevi yüklemektedir. SPK bu görevini yerine getirirken genel itibarıyla teknik kriterlerin belirlenmesinde ve teknik denetimlerde TÜBİTAK'tan destek alabilecektir.

Düzenlemeyle, platformlara organizasyonel yapıları, sermayeleri ve bilgi işlem altyapıları noktalarında şartlar ve yükümlülükler getirilmekte, işlem görecek kripto varlıklara ilişkin yazılı listeleme prosedürü oluşturmaları zorunluluğu ortaya konulmakta, işlemlerin güvenilir, şeffaf ve etkin bir şekilde gerçekleşmesini sağlamaları şartı getirilmekte ve yine, platformlara bu süreçlerde güvenli kayıt tutma yükümlülüğü verilmektedir. Bunun da ötesinde, düzenleme, platformlarda müşteriler adına tutulan nakit ve kripto varlıkların saklanması süreçlerine esaslar getirmekte, platformlar ve müşteriler arasındaki ilişkileri düzenlemekte, izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı ve zimmet gibi durumlarda uygulanacak yaptırım ve cezaları belirlemektedir.

Teklif, kısıtlayıcı olmaktan çok ön açıcı mahiyettedir, platformlar bazında müdahaleci olmaktan çok yol gösterici içeriktedir, özellikle de vatandaşımız açısından yasaklayıcı olmaktan çok koruyucu, kollayıcı bir yapıdadır; bu açıdan merkeziyetsiz teknolojilerin ruhuna uygun bir yaklaşım benimsenmiştir.

Değerli milletvekilleri, teknolojik alanlarda düzenlemelerin birçok hassas dengeyi eş zamanlı olarak tutturmaları beklenir. Düzenlemelerin bir yanda yeterince korumacı olmaları, diğer yanda ise inovasyonun önünü kapamamaları, bir taraftan yeterince spesifik olmaları, diğer taraftan ise gelişmeleri kapsayabilecek esnek bir yapı sergilemeleri beklenir. Bu düzenlemelerin yeni gelişen teknoloji süreçlerinde çok erken oluşturulması isabetsiz çerçeveler ortaya çıkarır, geç kalınması ise toplumsal zararlara ve kaçırılan fırsatlara neden olabilir. Sevinerek ifade edebilirim ki kanun teklifimiz kamuoyu nezdinde bu dengelerin tümünü başarılı bir şekilde sağlamış olarak değerlendirilmektedir.

Tabii, Komisyon görüşmelerimizde muhalefet tarafından kanunun zamanlamasıyla ilgili olarak gündeme getirilen ve gecikmişlik atfeden eleştirilere peşinen cevap vermek isterim. Az önce de belirttiğim gibi, yüksek teknoloji içeren alanların düzenlenmesi noktasında çok erken davranmak da geç kalmak da zararlıdır. Kanun teklifimiz, teknolojinin yeterince olgunlaştığı çok erken sayılamayacak bir evrede, ancak bizim ekonomik büyüklüğümüzdeki ülkeler göz önüne alındığında öncü sayılabilecek uygun bir zamanlamayla hazırlanmıştır. Zira kripto varlık ekosistemindeki riskleri yönetmek noktasında dünyada henüz yerleşik bir regülasyon olmamakla birlikte, uluslararası kuruluşlar nezdinde ve birçok ülkede ilgili düzenlemelerin yeni yeni oluşturulmakta veya uygulamaya konulmakta olduğunu görmekteyiz.

Söz gelimi, Uluslararası Menkul Kıymet Komisyonları Örgütünün kripto varlık platformlarının işleyişinin düzenlenmesi konusundaki kripto varlık piyasalarına yönelik politika önerileri raporu ancak Kasım 2023 tarihinde son hâlini almıştır. Nitekim, Avrupa Birliğinde MICA henüz uygulamaya geçme aşamasındadır, Amerika Birleşik Devletlerinde ise yasama çalışmaları hâlen devam etmektedir. Bununla birlikte, bu süreçte kripto varlıklarıyla ilgili herhangi bir boşluk oluşturulmamıştır; FATF gibi yapıların tavsiye kararları da göz önünde bulundurulmuş ve kripto varlık ticaretinin MASAK tarafından takibi noktasında 2021 yılında bir yönetmelik de yayınlanmıştır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ÖMER İLERİ (Devamla) - Toparlıyorum Başkanım.

BAŞKAN - Buyurun.

ÖMER İLERİ (Devamla) - Vergi konusu da gündeme getirildi. Birçok defa defaatle ifade ettiğimiz gibi, vergi bu kanunun kapsamında değildir tanım gereği, vergiyle ilgili açıklamaları Sayın Bakanımız yeri geldikçe yapmaktadır.

Değerli milletvekilleri, kısaca toparlamak gerekirse, çalışma usulü, içeriği ve zamanlaması anlamında son derece güçlü, merkeziyetsiz teknolojilerin ruhuna uygun ve aslında dünyada öncü olabilecek bir kanun teklifi sunulmuş durumdadır. Bu çalışma, aynı zamanda Türkiye'mizin dijital geleceği noktasında da değerli bir çalışma olmuştur. Teklifin tüm milletimize hayırlar getirmesini diliyorum.

Bu vesileyle, Mardin ve Diyarbakır'daki yangınlarda hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah'tan rahmet diliyorum.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)