YILDIRAY SAPAN (Antalya) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bugün Türkiye'de ticaret ve iş dünyasına kâbus gibi çöken bu gördüğünüz karşılıksız çek sorunu hakkında konuşmak istiyorum.

AKP'nin iktidar olduğu on yıl içinde, her ne kadar aksi iddia edilse de esnaf, tüccar ve iş dünyası büyük sıkıntılar çekmektedir. Sadece iktidar yandaşı küçük bir zümre palazlanmış durumdadır, iki elin parmaklarını geçmeyecek kadar sayıda kişi de dolar milyarderleri arasına girmiştir. Ama, milyonlarca esnaf, tacir, iş adamı, maalesef, AKP'nin başarısız ekonomi politikaları yüzünden zora düştü. Piyasada, burada da gördüğünüz gibi, bir karşılıksız çek patlaması yaşandı. Verdikleri karşılıksız çekler yüzünden yüz binlerce insan adliyelik oldu.

BAŞKAN - Bir saniye Sayın Sapan. Sürenize ekleyeceğim.

İç Tüzük'ün 65'inci maddesi "Genel Kurulda söz kesmek, şahsiyatla uğraşmak ve çalışma düzenini bozucu hareketlerde bulunmak yasaktır." diyor. Onun için toplattırıyorum şeyi.

Lütfen toplayın.

Buyurun, sürenizi uzatacağım.

YILDIRAY SAPAN (Devamla) - Sayın Başkan, herkese böyle davranırsanız sevineceğim.

BAŞKAN - Ben herkese böyle davranıyorum Sayın Sapan.

Buyurun lütfen.

YILDIRAY SAPAN (Devamla) - Bu vesileyle, adliyelerdeki dava sayısı beş yüz binlere ulaştı ve yargı kilitlendi. Çek kurbanlarını koyacak cezaevi bulamayan AKP Hükûmeti, çareyi, Çek Yasası'nı yeniden düzenlemekte buldu. 2012 yılı Şubat ayında, 5941 sayılı Yasa'nın ilgili ceza maddelerini içeren 6273 sayılı Kanun yürürlüğe girdi. Bu düzenlemeyle, karşılıksız çekten dolayı verilen hapis cezası kaldırıldı. Çek yüzünden cezaevinde olan veya hapse girecek olan veya kaçak dolaşan yüz binlerce insan yasanın değişmesinden yararlandı ama aldıkları çekler karşılıksız çıkan, verdikleri ürün ve malın bedelini alamayanların durumuna yönelik ne bir değerlendirme yapıldı ne de bir düzenleme.

Karşılıksız çek yüzünden yüz binlerce esnaf, tüccar, iş adamı ve üretici feryat ediyor. Tarım sektöründen, tekstil sektöründen, toptancı hallerinden aynı feryatlar yükseliyor. Karşılıksız çeke hapis cezasının kaldırılması sonrası ortaya çıkan boşluk yüzünden çekin caydırıcı özelliğinin ve itibarının kalmadığı söyleniyor. Aradan geçen bir yılın ardından, piyasada karşılıksız çeklerin kesilen çeklere oranının yüzde 15'lere vardığı biliniyor. Oysa, bu oran, hapis cezasının olduğu 2011 yılında sadece yüzde 3 idi.

Değerli arkadaşlar, bugün çek artık sağlam bir ödeme aracı olmaktan çıkmıştır. Bu nedenle piyasada büyük sıkıntılar yaşanmaktadır. Seçim bölgem Antalya'da ziyaret ettiğim toptancı halindeki durumu görmenizi isterdim; çok sayıda hal esnafı aldıkları çeklerin karşılıksız çıkması yüzünden iflas etmiş durumda ya da etmek üzereydiler. Maalesef, bunların arasından intihar edenler bile oldu.

Toptancı halindeki iflasların tarımda da domino etkisi yarattığı, bu yüzden binlerce üreticinin olumsuz etkilendiğini gözden kaçırmamak gerekir. Bir çek karşılıksız çıktığında bunun etkisi maalesef zincirleme oluyor. Alacağını tahsil edemeyen işletme kendi ödemelerini yapamadığından kapanma noktasına geliyor. Bunu gören başka işletmeler de artık çeke güvenmediğinden iyi tanımadığı insanlarla alışverişten kaçınıyor ve işlerini küçültüyor. Böylece bütün ekonomi etkileniyor.

Ayrıca, kişisel önlem anlamında da çek verenlerden ek teminatlar istenmesi de ticareti maalesef kilitliyor. Sektör temsilcileri hapis cezası sonrası oluşan boşluğun çeke yeniden itibar kazandıracak bir formülle ortadan kaldırılmasının şart olduğunu söylüyor ama bu konuda Hükûmetimizden nedense ses çıkmıyor.

Ticaret ve iş dünyası çeklerin sigortalanmasıyla ilgili, bankaların daha fazla sorumluluk almasını öneriyor ama Hükûmetten yine ses çıkmıyor. Bugün Antalya Toptancı Hali'ndeki bir komisyoncu ya da tüccar, Ankara veya İstanbul'a bir mal karşılığında diyelim ki 150 bin liralık çek kesiyor. Banka tarafından bunun teminatı sadece bin lira. Yani üzerinde hangi rakam yazılırsa yazılsın herhangi bir çekin teminatı sadece bin lira.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bu durum böyle gidemez. Karşılıksız çek yüzünden hapis cezasının kaldırılmasına karşı değiliz ama çek kavramının içinin boşaltılmasına, değersizleştirilmesine, karşılıksız çek yüzünden binlerce esnafın, tüccarın, iş dünyasının perişan olmasına, iflas etmesine sessiz kalamayız. Hükûmet, yapacağı düzenlemelerle bankaların taşın altına elini koymasını sağlamak zorundadır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

YILDIRAY SAPAN (Devamla) - Sayın Başkan, sözümü kesmiştiniz, tamamlamak istiyorum.

BAŞKAN - Buyurun.

YILDIRAY SAPAN (Devamla) - Bankaların tüm yükü çeki alana yüklemesi engellenmelidir. Çekin itibar kaybetmesinin önüne geçilmelidir. Bu yapılmazsa ekonomik sistem daha da kilitlenecektir. Bunu buradan uyarıyor, hepinize saygılar sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar) 

ÜNAL KACIR (İstanbul) - Kanun teklifinizi getirin, bakalım.

YILDIRAY SAPAN (Antalya) - Var orada, indirin de bakalım beraber.

BAŞKAN - Teşekkür ediyorum.