SİNAN ÇİFTYÜREK (Van) - Sayın Başkan, sayın vekiller; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Öncelikle, Fransa halkını göçmen karşıtı ırkçı siyasete yol vermediği için kutluyorum ve Halk Cephesine başarılar diliyorum.

Bugün gündem dışı konuşmamın ana teması -güncel siyasetin dışında bir konu üzerinde duracağım- emek ve teknoloji ilişkisi, bunun toplumsal sonuçları. Önce, Karl Marx'ın "Grundrisse" eserinde bununla ilgili ünlü bir tespitini sizinle paylaşacağım, sonra birkaç yorum yapacağım. Marx diyor ki: "Ne zamanki ihtiyaçlar tüm yönleriyle gelişerek zorunlu olanın ötesindeki artık emeği, bizzat bireysel ihtiyaçlardan doğan genel toplumsal bir ihtiyaç hâline getirir; ne zaman ki sermayenin katı disiplinli kuşaklar boyu etkisini sürdürerek genel çalışkanlık ve üretkenliği yeni kuşakların ortak karakteri hâline getirir, dolayısıyla nesnelere yaptırabileceği şeyleri insanın kendi emeğiyle yapma zorunluluğu sona erer, o zaman sermayenin tarihî misyonu da sona erer." Burada altı çizilmesi gereken 2 şey var. Görülüyor ki tarımda ve sanayide üretimde, teknolojinin, otomasyonun artan gücünün yol açtığı en önemli sonuçlardan bir tanesi zorunlu emeğin ötesinde artık emeğinin hem büyümesi hem de aynı zamanda toplumsallaşmasıdır; bunun çok ciddi sonuçları var. İkincisi, görülüyor ki sermayenin katı disiplini altında kuşaklar boyu çalışan işçilerde çalışma, artık giderek bir kültürel alışkanlık hâline geldi; bu derinleşiyor. Çalışmanın bir kültürel alışkanlık hâline gelmesi sosyolojik olarak toplumsallaşmaya ve sosyalizmin zeminini güçlendirmeye yol açıyor, yol açacaktır.

Görülüyor ki üretimde ve sanayide otomasyonun güçlenmesi, birey ve toplumların üretimde zamanlarının özgürleşmesine yani iktisadi çalışmadan özgürleştikleri oranda zamanlarının özgürleşmesine yol açıyor. Ne demek bu? Yani fabrikada araba yapımından diyelim ki uçağa varana kadar, patates, soğan ekip biçip paketlemeye varana kadar insanların üretimde iktisadi çalışmadan özgürleşmesi, serbestleşmesi sosyal alanın çok ciddi gelişmesine yol açıyor. Bu bakımdan, sermaye bir taraftan, aslında, otomasyonu, robotları geliştirmek istiyor, kendi çıkarına uygun geliyor çünkü robot grev yapmıyor, sendika diye bir derdi yok, dolayısıyla üretimi de artırıyor fakat sermaye bir başka gerçekle yüzleşiyor: Robot üretiyor ama tüketmiyor, dolayısıyla ürettiğini kime satacak? Ya topluma bedava dağıtacak, alım gücü verecek; bunu da yapmayacağına göre sermaye bütün dünyada otomasyonu, robota dayalı üretim sürecini sınırlandırıyor.

Burada Fransız Sosyolog Andre Gorz'ün önemli bir tespiti var, Andre Gorz "Yaşadığımız Sefalet" kitabında diyor ki: "Bu süreç yani fordizm süreci, postfordizm süreci bir ucu vahşi kapitalizme açılıyor, bir penceresi, bir ucu toplumsallaşmaya, komünizme açılıyor dolayısıyla vahşi kapitalizm geçmişi temsil ediyor, toplumsallaşma gelişmeyi temsil ediyor.

Bir şey daha üzerinde duracağım: Teknoloji bireyin toplumsal üretimde özgürleştirilmesiyle sınırlı değil, aynı zamanda bireyin manevi alanı ve sosyal alanını da ne yapıyor? Özgürleştirilmesi yönünde çok ciddi bir potansiyel zemin sunuyor. Somut örneği: Şu anda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan her birey, özellikle gençler cep telefonu aracılığıyla aynı zamanda dünya vatandaşıdırlar. Bu ne demek? Mütedeyyin damar şu anda yazılar yazıyor, gençliğin sekülerleşme ihtimalinden dolayı kaygı duyuyor çünkü genç bunun aracılığıyla artık dünya vatandaşıdır yani teknolojinin üretimde, sadece üretimde değil, manevi alanda da çok ciddi sonuçları var.

Sonuç olarak, tabii, teknoloji kimin hizmetine bağlı olarak işlev görüyor? Teknolojinin Hitler faşizmine hizmet ederek çok ciddi sosyal, kültürel ve etnik bir soykırıma yol açtığını biz biliyoruz; bu, ayrı bir tartışma konusu.

Sonuç olarak, şurayla başını bağlamak istiyorum: Hükûmete, iktidara çağrımız şudur: Öncelikle otomasyona, robota dayalı üretime tarımda ve sanayide yatırım yapın.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun Sayın Çiftyürek, tamamlayın.

SİNAN ÇİFTYÜREK (Devamla) - Bununla bağlantılı olarak yani robota dayalı otomasyonun tarımda ve sanayide gelişmesiyle paralel iş saatlerini düşürün. İş saatlerinin düşürülmesi tarihsel bir trenddir dünyada, buna uygun olarak adım atın dolayısıyla toplumun, bireyin iktisadi çalışmadan özgürleşen zamanını, manevi alanını güçlendirecek olan hem ev içi çalışmaya, sanata, müziğe, ayırmasının zeminini güçlendirmiş olursunuz çünkü birey şu anda kapitalizm altında çok ciddi bir kültürel ve sosyal çoraklaşmaya maruz kalmıştır. Bireyin manevi alanının güçlenmesinin yolunu açacak olan temel etken iktisadi çalışmadan zamanının özgürleşmesidir diyorum.

Hepinize saygılar sunuyorum, sağ olun. (DEM PARTİ sıralarından alkışlar)