SURURİ ÇORABATIR (Antalya) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yüce Meclisimizi saygıyla selamlarım.

Köy Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin 1'inci maddesi ve geneli hakkında Cumhuriyet Halk Partisi adına görüşlerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.

Vatandaşlarımızı doğrudan ilgilendiren, kamu yönetiminde esaslı değişikliklere neden olabilecek önemli hükümler içeren yasa tekliflerinin yeterince değerlendirilmeden, ilgili kurum, kuruluş ve STK'lerin görüşleri alınmadan hızlıca gündeme alınması sağlıklı bir yasama süreci değildir. Teklifin 1'inci maddesindeki Köy Kanunu'nun ek 13'üncü maddesiyle köy ihtiyar meclisine köy tüzel kişiliğine kayıtlı köy yerleşme planlarına göre en çok 2.000 metrekare olmak üzere tescil edilen parsellerin köyde ikamet eden ve köy nüfusuna kayıtlı kişilere rayiç bedel üzerinden bedelini beş yılda ve beş eşit taksitte ödeme koşuluyla satın alma yetkisi veriliyordu. Bu parselleri satın alanların beş yıl içinde bina yapmaları zorunlu tutuluyor. Kanuna 2017 yılında eklenen geçici maddeyle satışı yapılmış taşınmazlar üzerinde belirlenen süre içerisinde binalarını yapmayan ya da taksitlerini ödemeyen hak sahiplerine en son 31 Aralık 2024'e kadar süre tanınmıştı. Bildiğiniz üzere, 2017-2024 yılları arasında küresel pandemi, büyük bir deprem afeti ve ciddi bir ekonomik kriz dönemi yaşandı. Ekonomik sorunlar hâlâ da devam etmekte. Bu dönemde sektörler ağır yükün altında kaldı. Bunların başında tarım ve hayvancılık geliyor, özellikle köylerde yaşayan vatandaşlarımızın temel geçim kaynağı da bu alanlarda. Tarım ve hayvancılıkta köylerde yaşanan zorluklar, vatandaşlarımızın azımsanmayacak bir bölümünü kentlere göç etmeye zorladı. Teklifte süre 31 Aralık 2028 tarihine kadar uzatılıyor.

Değerli milletvekilleri, bugüne kadar bu haktan yararlanamayan, edimlerini yerine getiremeyen vatandaşlarımız bundan sonra nasıl yararlanacak? Onların ekonomik koşullarında ve gelirlerinde olumlu yönde ne gelişti? Şimdi, süreyi uzatmak olumlu bir düzenleme gibi görünse de bu süre içerisinde bina yapılamaması, taksitlerin ödenmemesi durumunda bu taşınmazların köy tüzel kişiliği adına, tüzel kişiliğini kaybeden köylerde ise ilgili belediye adına resmen tapuda tescil edilecek olması önemli bir problemdir. Bu imkân, köyde ikamet eden ve evi bulunmayan vatandaş için son derece önemlidir. Bu maddede sürenin 2028'e kadar uzatılması çözüm değildir. Bu sürenin vatandaşlarımızın lehine olabilmesi için, bırakın hak kaybını, öncelikle kamu alacaklarının gözden geçirilmesi, faiz tahakkuk ettirilmemesi, varsa ettirilmiş olanların silinmesi, konut yapma şansının her gün azalması da dikkate alınarak sürenin daha da uzatılması ve bedellerle ilgili de indirim yapılması gerekmektedir.

Başka bir maddede Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının görevleri arasında "mimarlık ve mühendislik meslek kuruluşlarına ilişkin mevzuatı hazırlamak, bunları denetlemek" eklenmiştir. Bu düzenlemede muhatap, mimarlık ve mühendislik meslek kuruluşları ve odalardır. Bu birlik Anayasa'ya göre yasayla kurulmuş, kamu niteliğine sahip bir meslek birliğidir. Birliğin kendi mevzuatını hazırlama yetkisi vardır. Düzenleme bu hâliyle Anayasa'ya aykırıdır. Bir diğer madde de özellikle büyükşehirlerde yapı denetim kuruluşlarının merkeze uzaklık gibi sebeplerle denetim görevini üstlenmekten imtina ettikleri gerekçe gösterilerek Bakanlığa; gerek görülmesi hâlinde büyükşehirlerin birden fazla bölgeye ayrılması, kuruluşların faaliyetlerini bu bölgeyle sınırlandırması ve öngörülen kotanın bu bölgeler için ayrı ayrı hesaplanması konusunda yetki veriliyor. Anayasa'da açıklanan kanunilik ve hukuki belirlilik ilkesi gereği bölgelere ayrılmanın nasıl yapılacağına dair somut kriterlerin bu madde içerisinde de belirtilmesi gerekir.

Yine, Çevre Ajansının mevcut şirket kurma yetkisinin yanında şirketlere ortak olarak faaliyet gerçekleştirmesine olanak tanıyacak düzenlemeler yapılmaktadır. Ajans zaten ihtiyaç hâlinde bu faaliyetleri özel, tüzel kişiliği haiz şirketler kurarak gerçekleştirme hakkına sahiptir. Daha bu hakkı kullanmadan ve hiçbir faaliyette bulunmadan şirket kurmanın yanı sıra ortaklık kurabilmesine yol açılması tereddüt yaratmaktadır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Çorabatır, lütfen tamamlayın.

SURURİ ÇORABATIR (Devamla) - Bitiriyorum.

Acaba, hâlihazırda MUÇEV gibi hangi vakıflar ve şirketler yoluyla ortaklık planlanmaktadır? Ana faaliyet konularıyla iştigal eden şirketlere ortaklığın gerçekleştirilmesi için net bir sınırlama getirilmesi gereği çok açıktır.

Yine, 4'üncü maddede yer alan imar hakkı aktarımı ve 9'uncu maddedeki sosyal, sağlık, spor donatılarla ilgili emsal transfer yetkisinin verilmesini sorunlu alanlar olarak görmekteyiz.

7'nci maddede yer alan yüzde 90 oranının ise tekrar tartışılması gerekiyor, belediyenin payının burada artırılması gerekiyor.

Bu maddelerin yeniden müzakere edilmesini talep ediyor, Genel Kurulu saygılarımla selamlıyorum.(CHP sıralarından alkışlar)