CHP GRUBU ADINA SURURİ ÇORABATIR (Antalya) - Ben değil turizmciler aydınlatıyor ülkenin ekonomisini.

Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; yüce Meclisimizi saygıyla selamlıyorum.

Turizm sektörü inançla, heyecanla el ele vererek büyük bir başarıya imza atmıştır. Ekonomimizin kahramanları konaklama sektörüne, turizm yatırımcılarına, profesyonel yöneticilerine, tur operatörlerimize, acentelerimize, yiyecek-içecek sektörümüze, havacılık ve taşımacılık sektörüne, restoranlarımıza, özellikle de sektörümüzün emektar, vefakâr çalışanlarına en içten teşekkürlerimi huzurunuzda sunarım.

Turizm, ülkemiz için sadece ekonomik bir faaliyet değil aynı zamanda uluslararası saygınlık, imaj ve kültürel değerlerin paylaşılması açısından da büyük bir fırsattır. Coğrafi güzellikler, deniz, kumsal, gastronomi, kültürel ve arkeolojik mirasımız çok zengin ancak saygınlığımızın ulusal ve uluslararası hukuka bağlılığımıza, demokrasimize, adalet ve hukuka, asayişimize de bağlı olduğunu unutmamalıyız.

60 milyar dolarlık turizm geliri 2025 yılı bütçesinde 7 bakanlığın toplam bütçesine karşılık gelmektedir; bu yüzdendir ki turizm sektörünü siyasetüstü görmeliyiz. (CHP sıralarından alkışlar)

Turizm sektörünün önemli bir eksikliğini vurgulamak isterim. Sayın Bakan, sektörün kendi meslek normlarını, yatırım ve işletmecilik kurallarını kendisinin belirlediği meslek birliği yasasına ihtiyacı vardır. Yasasının olmaması demek sektöre haksızlık edileceği anlamına da gelmemelidir çünkü stratejik önemdeki sektörün dünyada hiçbir ülkede olmayan vergi yüküne baktığımızda, sektöre yüklenen en ağır vergi yükü cirodan alınan yüzde 2 konaklama vergisidir ve buradan Hazine ve Maliye Bakanlığı 2025 bütçesinde 20 milyar TL'lik bir gelir bekliyor. Bu vergi türünün amacı, dünyada olduğu gibi turizm altyapısını güçlendirmek, çevre ve koruma projelerine kaynak sağlamak, turistlerin kullandığı kamu hizmetlerine katkıda bulunmak, hatta tanıtıma aktarmak olmalı ama ne yazık ki bu gelir doğrudan genel bütçeye aktarılıyor. Bu kaynağın turizm kentlerindeki belediyelerle iş birliği yapılarak altyapılarda kullandırılması gerekmektedir. (CHP sıralarından alkışlar)

Turizmciye yapılan başka bir haksızlık, kanunen verilen, hak olan ihracatçı olma statüsünün kullandırılmaması ve bunun sağladığı yüzde 5'lik kurumlar vergisi avantajından yararlandırılmamasıdır. Bu konuyu ilgili üç bakanlığa ilettik, Sayın Turizm Bakanının da takibini rica ediyoruz.

Sektörün verdiği diğer vergi yüklerine baktığımızda; kapasite artışı nedeniyle yatak başına ödenen vergiler, paylar, tahsisli arazilerde işletmenin devri hâlinde alınan bedeller, rakip ülkelerde olmayan çeşitli sertifikalar ve bedelleri, illere göre tutarsız ve çok yüksek belirlenen ecrimisil, cirodan alınan TGA payı, eğlence vergisi, çevre temizlik vergisi, katı atık bedeli, ilan reklam vergisi, emlak vergisi, gelir vergisi, özel tüketim vergisi, kurumlar vergisi, asgari kurumlar vergisi, telif hakları, damga vergisi; bilmiyorum, siz sayabildiniz mi? Saymakla bitmiyor, kuruşu kuruşuna ödemekle bitmiyor; Maliye Bakanlığının eli sektörün cebinde, âdeta sanki gizli ortağı (CHP sıralarından alkışlar) Sayın Maliye Bakanı Plan ve Bütçe Komisyonunda vergilerin ülkemizde az olduğunu söyledi, umarım yeni vergiler düşünmüyordur.

2024 yılında sektörün kârlılığında önemli düşüşler oldu; yüksek hacimli bir ticaret hacmi var ama maliyetlerin euro üzerinden yüzde 70 artmasıyla kâr marjlarında önemli bir daralma var çünkü artışları fiyatlara yansıtmak, tüketiciye kabul ettirmek kolay değil.

Ülkemizde yaşam koşulları ağırlaşıyor, vatandaşlarımız tatil yapma haklarını kullanamıyor. Turistik destinasyonlarda çalışanlar enflasyon karşısında eziliyorlar ve çalışanlar on iki ay çalışamamaktan dolayı sektörden kaçıyorlar. Çözüm için kış aylarında SGK desteği, çalışanların konaklaması için de lojman arazisi tahsisi konusu önem arz etmektedir. İşletmelerin yenileme ve kapalı olduğu aylar için devlet destekli düşük faizli krediye ihtiyacı var.

Sağlık turizminde çok başlılık, kontrolsüz uygulama sorunumuz var ve Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansının tanıtım filmlerinde bazı bölgelerin hâlen olmaması tanıtımda eşitsizlik eleştirisine yol açmaktadır.

Turizm meslek liselerini cazip hâle getirebilmek için meslek liseleri ile üniversite bağlantısını kolaylaştırmak gerekir. (CHP sıralarından alkışlar)

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

SURURİ ÇORABATIR (Devamla) - Sayın Başkan...

BAŞKAN - Buyurun.

SURURİ ÇORABATIR (Devamla) - Turizm gelirlerin hesaplanmasında çelişkiler var; özellikle turizm gelirleri içindeki net hata noksan payının etkisini öğrenmek isteriz.

2028'de 100 milyar dolarlık gelir hedefi kulağa hoş geliyor ama hedeflerin gerçekleşmesi için bazı çelişkilerin çözümlenmesi gerekiyor. Özelleştirme İdaresince Muğla, Aydın, Antalya gibi bölgelerde imara açılan yeşil alanlar, kontrolsüz kentsel dönüşüm projeleri, kıyıların plansız imara açılması önemli riskler içeriyor ve Özelleştirme İdaresi zorlandığı yerlerde yetkisini MUÇEV gibi kurumlara devrediyor.

Antalya'nın D8 ülkeleri arasında turizm kenti olarak seçilmesi Antalya markasına önemli bir katkıdır. Turizm kentlerine ne kadar destek olunursa o kadar başarı gelir. Turizm kentlerine nefes aldırmak lazım; merkezî yönetim, yerel yönetim gibi ayrımları tümüyle kenara bırakarak baskı, engelleme yapmadan birlikte çalışmak lazım; bu, hepimizin bu güzel ülkeye borcudur. (CHP sıralarından alkışlar)