HALUK EYİDOĞAN (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Sayın Başbakanın bir projesi vardı, çılgın projelerden bir tanesi, İstanbul'un Avrupa Yarımadası'nda kanal projesi. Tabii bazı yönleriyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığını ilgilendiriyor ama diğer bazı yönleri de Ulaştırma Bakanlığını ilgilendiriyor. Dolayısıyla, Demiryolları Kanunu vesilesiyle Ulaştırma Bakanımız buradayken, sayın milletvekilleri de buradayken, bu kanal projesiyle ilgili daha önce verdiğimiz bir soru önergesine alamadığımız cevaplar nedeniyle, bu soru önergesinden bazı sorularımı okuyacağım huzurunuzda.

Bu çılgın proje ya da doğru tabiriyle mecnun proje için şu soruları sorduk: Söz konusu proje, deniz bilimini, çevre bilimini, yer bilimini ve şehir plancılığı bilimini ilgilendiren çok yönlü bir boyuta sahiptir. Kanalın yer seçimi hangi bilimsel karar ve ölçütlere göre yapılmıştır?

Başta İstanbul olmak üzere, bölgede önemli ekonomik ve çevresel etkiler yaratacak bu proje için üniversitelerimizin, meslek odalarımızın ve sivil toplum örgütlerimizin görüşleri alınmış mıdır? Kanalın 25 metre derinlikte ve 150 metre genişlikte olacağı beyan edilmiştir. Projeyle ilgili bir ÇED raporu veya ön etüt raporu var mıdır?

Karadeniz'den giren ortalama binde 17,9 tuzluluktaki su ile Marmara'nın binde 24,9 tuzundaki suyunun buluşması sonucunda, hem yükseklik farkı ve hem de tuzluluk farkından dolayı ne tür hidrolojik ve çevresel dengesizlikler oluşacaktır?

Bu projenin, Karadeniz ve Marmara Denizi'ndeki balık üreme sahalarını ve dolayısıyla balıkçılık sektörünü nasıl etkileyeceği araştırılmış mıdır? Kanalın her iki yanındaki yüzeylerden sızacak deniz suyunun, bölgede baraj ve gölleri besleyen ve tarım, orman ve İstanbul içme suyu açısından hayati olan su havzalarındaki tatlı su akiferlerine olacak etkisi hesaplanmış mıdır?

Bu kanalın, İstanbul Boğazı, Marmara Denizi, Karadeniz ve Çanakkale Boğazı'nın yüz binlerce yıldır kurulu bulunan çevresel ve hidrolojik dengelerini etkileme özellikleri hakkında bir araştırma yapılmış mıdır?

Bu projenin, ekonomi, ulaştırma ve çevre etkileri açısından uluslararası önemi vardır. Karadeniz ve Ege'de kıyıları olan ülke kıyılarını etkilemesi açısından, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya, Ukrayna, Rusya ve  Gürcistan hükûmetleriyle görüşmeler yapılmış mıdır? Yapılmışsa görüşleri nelerdir?

Proje gerçekleştiğinde söz konusu kanalın iki yanında yerleşecek bina yoğunluğu ve nüfus hakkında bir tahmin var mıdır, varsa sayısı nedir? Milyonlarca kişinin yerleşmesi planlanan bu alanda oluşacak kirli su atıkları nereye deşarj edilecektir, boşaltılacaktır? Bu atık projesinin çevresel etkileri ve maliyeti belirlenmiş midir?

Bu projenin, 13/8/2012 tarih ve 3573 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'yla İstanbul'un Avrupa yakasında Küçükçekmece Gölü ile Terkos Gölü, Karadeniz kıyısı arasında kalan, toplamda -üçüncü havaalanı dâhil- 38.400 hektarlık yeni yerleşim alanı projesiyle ilişkisi var mıdır?

Sayın Bakan, tabii, bir kısmı Çevre ve Şehircilik Bakanlığını ilgilendiren bu sorulara oradan cevap gelmedi. Muhtemelen siz bu soruların bir kısmına, konumunuz itibarıyla, Ulaştırma Bakanı olarak ilgili olabilirsiniz ve bunların da bir kısmının cevabını burada belki sizden alabiliriz.

Bu proje, gerçekten İstanbul'un kuzeyindeki ve güneyindeki denizleri, İstanbul'un ekolojisini -çok yönlü- ve denizlerin hidrolojisini ve canlı varlık özelliklerini önemli derecede etkileyecektir. Bununla ilgili, üniversitelerimizde konuyla ilgili uzmanlarımız, hocalarımız oldukça endişelidir. Bunların görüşlerini aldığınızı duymadık.

Saygılarımı sunuyorum, teşekkür ediyorum. (CHP sıralarından alkışlar)