CHP GRUBU ADINA AYLİN YAMAN (Ankara) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Endüstride boya inceltici, antifriz, cam temizleyici gibi maddelerin yapımında kullanılan metil alkol yani metanol aynı zamanda yasa dışı olarak sahte içki yapımında da kullanılmaktadır. Normal şartlarda alkollü içkiler etil alkol yani etanolle hazırlanmaktadır ancak sahte içki yapımında maliyetleri düşürmek ve daha fazla kazanç elde etmek amacıyla insan sağlığına çok zararlı olan metil alkol ilave edilmektedir. Metil alkol vücutta formaldehit ve formik aside dönüşmekte, formik asit birikimine bağlı kanın pH değerinin düşmesi sonucu asidoz gelişmekte, retinada sinir tahribatı, buna bağlı olarak körlük ve daha ciddi vakalarda ölümle sonuçlanmaktadır.

Metil alkol kan düzeyi desilitrede 20 miligram üstünde toksiktir; 80-100 miligram düzeyi genellikle ölümcül sınırdır. Diğer bir deyişle, 4 ila 15 mililitre yani 1 ile 3 tatlı kaşığı metil alkol içilmesi sonucu körlük gelişebilmektedir. Sahte içki tüketilmesiyle oluşan zehirlenme metil alkol miktarına bağlı olarak gelişen asidozun derecesine bağlıdır. Bilinç bulanıklığı, denge bozukluğu, bulantı, kusma, karın ağrısı, görme bozukluğu, körlük, tedavi edilmediği takdirde metabolik asidoz, koma ve solunum durması sonucu ölüme kadar gider. Metil alkol ve etil alkol ayrımını, maalesef, renk, koku veya tatla yapmak mümkün değildir; bu ayrım, yalnızca laboratuvar koşullarında yapılabilmektedir. Yüksek vergi politikaları ve buna bağlı olarak alkollü içki fiyatlarındaki fahiş artışlar vatandaşın ucuz alternatiflere yönelmesine sebep olmaktadır. 2010 yılında 1 litre alkolde ÖTV tutarı 51 lira 48 kuruş iken bu tutar bugün 1.365 lira 71 kuruştur; on beş yıldaki artış tam 26 kattır. 2021-2024 yılları arasındaki yüksek enflasyonist ortamda alkollü içki vergi oranı artışı yüzde 361'dir. Bu yüksek vergi yükü sahte içki üretimini arttırıcı temel bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır ve mutlaka yeniden değerlendirilmelidir. "Merdiven altı" tabir edilen üretimleri yapan kişiler denetim eksikliklerinden ve yetersiz hukuki yaptırımlardan faydalanarak faaliyetlerini sürdürmekte, buna bağlı olarak da sahte içki tüketimi hızla yayılmaktadır. Toplumda sahte içkilerin yarattığı tehlikeler hakkında bilgi eksiklikleri bulunmaktadır, yaşanabilecek olumsuzluklar maalesef yeterince bilinmemektedir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

AYLİN YAMAN (Devamla) - Tamamlayacağım Sayın Başkan.

BAŞKAN - Buyurun.

AYLİN YAMAN (Devamla) - Metanol satışları kontrolsüzdür. Rahatlıkla ulaşılan metanol, yaşanan sıkıntıların temel nedenlerindendir ve mutlaka kontrol mekanizması kurulmalıdır. Sahte içki asla bir yaşam biçimi dayatmasının sonucu olmamalıdır. Doğal ve güvenli yollarla ulaşılamayan alkollü içecekler hem sahte ve güvensiz içkinin önünü açmakta hem de toplumda tırmanan, çok ucuza temin edilen ve tek kullanımda bağımlılık yaratan uyuşturucu madde kullanımının da önünü açmaktadır.

Sonuç olarak, Türkiye'de sahte alkollü içki tüketimi artık bir halk sağlığı sorunudur ve konu sosyolojik, ekonomik, tıbbi ve etik boyutlarıyla mutlaka ele alınmalıdır.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)