HÜLYA GÜVEN (İzmir) - Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde yer alan engelli bireylere yönelik ibarelerin değiştirilmesi amaçlı 436 sıra sayılı Kanun Tasarısı hakkında şahsım adına söz almış bulunuyor, yüce Meclise saygılarımı sunuyorum.

Sayın milletvekilleri, bugün, burada, engellilere ait kanunlarda ve kararnamelerde geçen çeşitli ibarelerin düzeltilerek tek tanımda geçmesini istemek çok doğru ve çok gurur verici bir düşünce. Ancak, engellilerin sorunu yalnızca ibarelerin düzeltilmesi mi? İbareler düzelince tüm bu engellilerin bugüne kadar yaşadıklarıyla, vicdanlar rahatlayacak mı? Engellilerin sorunu aslında çok daha fazla, çok büyük. Bugün, 18 yaşını dolduran engellilerin engelli aylıkları kesildi. Neden kesildi? Ailedeki birey başına gelir 119 lirayı geçtiği için. Bir engellimiz, ne diyor biliyor musunuz: "Devletin bana layık gördüğü 119 lira, bir ayda 5 tişört veya 1 ayakkabı parası. Ben, bu parayla bir ay ne yiyorum, ne içiyorum, düşünmüyor" Yani, çaresizliğini dile getiriyor.

Sayın vekiller, gerçekten çocuklarınızın aylık masrafı ya da harçlığı 119 lira mı? Üstelik verilen engelli aylıkları da çok farklı değil ve çok görülüyor bu rakam. Neden engelli aylıkları en az asgari ücret olmuyor? Devlet bu kadar yoksul mu?

Sayın vekillerimiz, bunu dile getiren engellinin gelir testiyle saptanan ve bu nedenle aylığı kesilen geliri ne idi biliyor musunuz? 120 lira yani 119 liradan 1 lira fazla. Peki, gelir testinde nelere bakılıyor? Bunu kaç milletvekilimiz biliyor acaba? Eve giren aylık gelir değil, televizyonu varsa, koltuğu varsa, çamaşır makinesi varsa -biliyorsunuz, yoksullara bir valimiz çamaşır makinesi hediye etmişti- hatta gecekondu da olsa kira ödemediği bir evi varsa tüm bunlar gelir olarak değerlendiriliyor.

Yine, 30 yaşında çalışamayacak durumda olan ya da iş bulamadığı için çalışamayan bir gencimiz "Ben 30 yaşındayım, neden hâlâ annemden, babamdan harçlık almak zorundayım? İş bulamıyorsam benim kabahatim mi? Devlet bana iş versin ya da tazminat ödesin." demektedir. Haksız mı? Engelliler aslında iş istiyorlar, sadaka değil. Hükûmetiniz her yıl "20 bin, 30 bin kişi işe alınacak." derken istihdamın 1.500-2.000 kişiye düştüğünü görüyoruz. Bu rakamların da doğru olup olmadığı belli değil.

Engelliler iş haklarını kullanamamaktadırlar. Engelliler, yeterli eğitim alamadıkları için alınacak olan engelli elemanların istenilen eğitim standardına ulaşamadıklarını söylemektedirler. Yani, bugüne kadar yapılan eğitimlerin göstermelik olduğu ortaya çıkıyor çünkü sayın bakanlarımıza sorduğumuz "Kaç engelli eğitim aldı? Eğitim alan engellilerin kaçı işe girdi?" soruları hep yanıtsız kaldı. İşitme engellilerini iş için Diyanete yönlendirip hafızlık belgesi sormak, istihdam söylemlerinizin acı bir komedisidir.

Yine, özel ya da devlet bakımevinde kalan engelli ve yaşlıların da aylığını kestiniz gerekçesi, engelliye ya da yaşlıya "Ya evde kal özürlü aylığı al ya da ayda 10-20 lira harçlık al." şeklinde. Yani, iktidarınız engellilere "Yemek, içmek, yatmak ile yetinmelisiniz." demektedir. AKP iktidarının, engelli ve yaşlıları evlerine ya da bakımevlerine kapatmayı hedeflediği ortaya çıkıyor.

Bugün, engelliler sağlıkta katkı payı ödemek zorunda kalıyorlar. İhtiyaçları olan ilaç ve tıbbi malzemeleri alamıyorlar, protezleri alamıyorlar, ihtiyaçları olan akülü ya da tekerlekli sandalyeleri alamıyorlar. Katkı payları ödeme güçlerinin çok ötesinde. Bunları bedelsiz sağlamak Hükûmetin görevi değil mi? Geçenlerde, Sayın Başbakan bir engelli kadına akülü sandalye hediye etti. Bence sayın bakanlarımızın bu durumdan sıkılması gerekirdi. Sosyal devletsek Sayın Başbakanın hediye edecek bir yurttaş bulamaması gerekirdi. Devletin görevi, bu sandalyeleri bedelsiz olarak sağlamaktır tabii ki.

Anayasa'mızın 61'inci maddesi: "Devlet, sakatların korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alır." demektedir. Hükûmet, engellilere iş sağlamayarak, sağlık giderlerini karşılamayarak, eğitimlerini engelleyerek engellileri yok etmeye çalışmaktadır.

Yine, 2022'den yararlanan engelli yurttaşların özellerden sağlık hizmeti almaları da kaldırıldı. Seçimden önce bu hak verilmişti, seçimden sonra geri alındı. Bu nedenle, engellilerin hayatlarını kaybetmeleriyle sonuçlanan süreçler yaşanmaktadır. Yakın zamanda, İzmir'de, böbrek hastası ve iki ayağı olmayan bir kadın engelli, özel bir merkezde diyalize giremediği, kamu hastanelerinde de yer olmadığı için hayatını kaybetmiştir. Daha da acısı, bu hastaya ambulans da verilmemiştir. Ne oldu helikopter ambulanslara? Hangi amaçla kullanılıyorlar acaba? Hani hayat kurtarıyorlardı? Bugün, engelliler hastanelere gidip gelebilecek normal ambulans bulamıyorlar. Fenilketonüri hastalarına özel gıdaların devlet tarafından verilmesi gerekirken beslenmelerine üç gün yetecek kadar para verilmektedir. Zihinsel engellilere 23 yaş sınırı getirilmiştir, iş okullarına gidemiyorlar. İş okullarını kısıtlamak, kapatmak yerine sayılarını artırmak gerekmez miydi? Örnekler o kadar çok ki saymakla bitmez.

Hükûmetiniz engelliler için çözümlenmesi gereken hedefi 2023 olarak göstermiştir, yani on yıl daha öteye atmıştır. Bugün AKP iktidarı engelli yurttaşlarımıza çağdaş bir devletin vermesi gereken hizmetleri ve sosyal hakları hak ettikleri şekilde vermemektedir. Engelliler mağdur olmakta, yoksullaştırılmakta, çalışma yaşamı dışına itilmekte, ikinci sınıf vatandaş muamelesi görmektedirler. Hükûmet, sorun çözmek istememekte, engellileri aileleriyle birlikte, anneleriyle birlikte hapsetmektedir.

Sayın milletvekilleri, Anayasa'mızın 5'inci maddesinin uygulanması gerekiyor ve sadece kanun ve kararnamelerdeki engellilerle ilgili ibareleri düzeltmek yetmez. Keşke engellilerin asıl diğer sorunları da buraya gelseydi ve çözümü hep birlikte bulsaydık.

Anayasa'mızın 5'inci maddesi "? kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddî ve manevî varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır." demektedir. İşte, bunun için çözümü hep birlikte bulsaydık, burada tartışsaydık eminim ki tüm engelli yurttaşlarımız çok mutlu olacaklardı.

Teşekkür ediyor, saygılarımı sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)