HASAN EKİCİ (Konya) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; Genel Kurulu ve bizleri izleyen vatandaşlarımızı saygıyla selamlıyorum.

Görüşmekte olduğumuz İklim Kanunu Teklifi üzerine Gelecek Partisi adına söz almış bulunmaktayım.

Sayın milletvekilleri, İklim Kanunu Teklifi, maalesef yine gündeme alelacele getirilmekte ve "140 kuruluşla irtibat hâlinde yapılmış bir çalışma." denilse de Komisyona bile henüz taşınmış. Burada önümüze ziplenmiş hâlde getirilmiş torba yasaları andıran bir süreç izlenmekte, sanki geniş çaplı bir iklim yasası çabasından ziyade sınırda karbon emisyonunun düşürülmesi konusuyla sınırlı bir ticari sözleşme intibası yaratılmakta.

Çeviri metinlerle teoride güzel vurgularda bulunmak iyi hoş da mesela tarımın bitmek üzere olduğu bir ülkede Tarım ve Orman Bakanlığının görüşlerini de bilmek isterdik. Mesela, su sorunuyla ilgili hangi adımların atılacağına ilişkin bir çözüm önerileri silsilesini de beklerdik. Malum, Konya Ovamız çölleşiyor, KOP tüm aşamalarıyla ne zaman bitirilecek, belli değil.

Mesela, Kaz Dağları gibi bölgelerdeki hukuksuz çevre katliamlarıyla ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanlığının bu çerçevede hangi çözümlere bağlı kalacağını da dinlemek isterdik. Mesela, kâr hırsıyla doğayı katleden şirketlerin bu süreçte nasıl dizginleneceğini, bu yeni döneme nasıl uyum sağlayacaklarını, ağaç katliamlarını, oksijen cenneti olan bölgelerin tahribatının bu noktadaki çelişkilerini nasıl çözümleyeceksiniz? Ne Mecliste ne de kamuoyuna ilişkin açıklamalarda bunlara ilişkin en ufak bir söz söylemediniz.

Mesela, İngiltere gibi ülkelerden ülkemize gemilerle taşınan çöp dağlarıyla ülkemizin Avrupa'nın çöplüğü hâline getirilmesinin nasıl önleneceğini, bu konularda hangi tedbirlerin alındığını bilmek isterdik. Mesela, Adana ahalisi bu konuyu ziyadesiyle merak ediyordur.

Mesela, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının kömür üretim politikalarıyla bu yeni çerçevelerin çelişki oluşturup oluşturmayacağını da bu millet bilmek zorunda.

Mesela, yenilenebilir enerji konusundaki tahribatlar, sanayi üretiminin yarattığı sorunlar, RES'ler, HES'ler, bunları ne yapacağız? 2026 yılına kadar belli bir azınlığın çıkarları doğrultusunda gümrük sorunları ve benzeri konuları halletmek için mi bazı düzenlemeler yapılacak yoksa gerçekten de ülkemizin ve geniş kitlelerin hayrına bir dönüşümün içine mi gireceğiz?

Önümüze getirdiğiniz maddelerde pek çok eksiklik var. İnsan "Acaba kervan yolda mı düzülecek?" diye sormadan edemiyor, deneme yanılmayla mı gideceğiz? Sistem malum, bakanlıklar arası irtibatsızlıklar ve politik çelişkiler de. Peki, bu durumda boşlukta kalan her bir adım için KHK'ler çıkarıp bilahare düzeltme KHK'lerine mi maruz kalacağız? Mesela, daha bismillah, madde 1 sürecin nasıl yönetileceğine dair kapsamlı bir çerçeve sunmamaktadır. Yeşil büyüme vizyonu belirsiz bırakılmış, sanayi ve karbon emisyonları odak noktasına alınırken tarım, su yönetimi, enerji ve kırsal kalkınma gibi hayati sektörler göz ardı edilmiş.

İklim değişikliğiyle etkili bir mücadele için yalnızca karbon piyasalarını düzenlemek yeterli değildir. Ülkenin doğal kaynaklarını koruyacak, fosil yakıtlardan kademeli çıkışı planlayacak ve kırılgan sektörleri destekleyecek somut politikalar oluşturulmalıdır. Örneğin madde 3, iklim değişikliğiyle mücadelede genel ilkeleri belirlese de somut ve bağlayıcı bir çerçeve sunmaktan uzaktır. Eşitlik, iklim adaleti, sürdürülebilirlik, şeffaflık ve adil geçiş gibi kavramlar belirtilmiş ancak bunların nasıl sağlanacağına dair herhangi bir mekanizma tanımlanmamıştır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Ekici, lütfen tamamlayın.

HASAN EKİCİ (Devamla) - Mesela, ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluklar ilkesinden bahsediyor bu madde ama her ne kadar uluslararası müzakerelerde gelişmekte olan ülkelerin lehine kullanılan bir kavram olsa da Türkiye'nin iç politikalarında somut hangi yol haritasına tekabül ettiği belirsiz. Hakeza kamu kurumlarının ve özel sektörün yükümlülüklere uymamaları durumunda ne tür yaptırımların uygulanacağı belirtilmemiş. Net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda kalkınma önceliklerinin dikkate alınacağı belirtilse de fosil yakıtlardan çıkış stratejisi, sanayi ve tarımın dönüşümü veya enerji politikasına dair somut bir yol haritası belirlenmemiştir. Denetim, şeffaflık, hesap verebilirlik mekanizmaları açık değildir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

HASAN EKİCİ (Devamla) - Velhasıl yaptırım mekanizmalarının eksikliği, hedeflerin belirsizliği ve somut sektör dönüşüm planlarının olmaması gibi ciddi eksikliklerin yanında, mesela sera gazı emisyonlarının hedefleri belirtilmiş olsa da bu hedeflere ulaşmak için hangi bağlayıcı çerçevelerin öngörüldüğü ortaya konulmamıştır.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (YENİ YOL sıralarından alkışlar)