AK PARTİ GRUBU ADINA ORHAN KIRCALI (Samsun) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; toplumun değişen ihtiyaç ve taleplerinden adalet sisteminde de reform ihtiyacı doğmuştur. Değişim ve gelişim hızının çok arttığı günümüzde bizlerin de aynı hızla değişen ihtiyaç ve beklentiler doğrultusunda her alanda olduğu gibi adalet sisteminde de reform yapabilme hız ve kapasitesini yakalamamız çok değerli ve önemlidir. Günümüzde adalet sistemleri de yoğun bir değişim göstermekte ve ülkeler adalet sistemlerinin varlık sebebini, hizmet anlayışını, hizmetleri sunma şeklini tartışıp sürekli yenilikçi yollar aramaktadır. Ekonomik, sosyal ve siyasal alanlarda yaşanan gelişmeler ve toplumsal beklentiler doğrultusunda yargı alanında köklü değişiklikler hayata geçirilmektedir. Dünyada ve ülkemizde yaşanan yeni gelişmeler çerçevesinde de yargıda reformlar devam etmektedir. Şu anda gerçekleştirdiğimiz ve önümüzdeki süreçlerde de gerçekleştirilecek yargı reform paketleriyle amacımız, milletimizin adalet duygusunu güçlendirecek, beklentilerine cevap verecek, vicdanları mutmain ve hukuka güveni tahkim edecek bir yargı uygulamasının hayata geçirilmesidir. İlk yıllardan bu yana Avrupa Birliği uyum yasaları, demokratikleşme paketleri ve diğer düzenlemelerle yürütülen yargı reformlarının belirli bir strateji ve takvim içerisinde daha sistematik olarak hayata geçirilmesi amacıyla ilk defa 2009 yılında Yargı Reformu Strateji Belgesi hazırlanmıştır. Beş yıllık uygulamanın sonunda ikinci strateji belgesi de 2015 yılında kamuoyuna açıklanmıştır.

30 Mayıs 2019 tarihinde güven veren ve erişilebilir bir adalet sistemi vizyonuyla üçüncü strateji belgemiz duyurulmuştur.

Dördüncü Yargı Reformu Strateji Belgesi'nde de "Türkiye Yüzyılı adaletin yüzyılı" hedefi doğrultusunda hukukun üstünlüğünü esas alan, gecikmeyen ve öngörülebilir bir adalet sistemi vizyonu ön plana çıkarılmıştır.

Birinci yargı paketiyle hak ve özgürlükleri koruyan ve güçlendiren bir yaklaşımla ceza muhakemesinde ciddi değişiklikler yapılmış, özellikle ifade özgürlüğünü ilgilendiren konularda hak arama yolları geliştirilmiştir.

İkinci yargı paketinde infaz sistemimizin iyileştirme ve topluma yeniden kazandırma işlevi insan odaklı bir anlayışla güçlendirilmiştir. İnfaz hâkimliği kurumunu sistemin merkezine koyarak bu mekanizmayı daha etkin ve infazı ıslah amacına uygun hâle getirmiştir.

Üçüncü yargı paketinde özel hukuk alanında sadeleştirici ve hızlandırıcı yenilikler hayata geçirilmiş, elektronik duruşma uygulaması yargının hizmetine sunulmuştur. Özellikle salgın sürecinde hem yargı camiamız hem de vatandaşlarımız bu uygulamadan büyük faydalar sağlamıştır.

Dördüncü yargı paketinde mağdur odaklı adalet anlayışımızı ortaya koyan yeniliklere imza atılmıştır.

Beşinci yargı paketiyle icra sisteminde önemli değişiklikler gerçekleştirilmiş, icra ve iflasta elektronik satışların düzenlenmesi, velayet altındaki çocukların teslimi ve hâkim, savcı alımlarına ilişkin düzenlemeler hayata geçirilmiştir.

Altıncı yargı paketiyle hâkim adaylığı kurumu kaldırılarak hâkim ve savcı yardımcılığı müessesesi ihdas edilmiş, hâkim ve savcıların birinci sınıfa ayrılma şartları arasında en az 3 adet meslek içi eğitim programına katılmış olmaları şartı eklenmiştir.

Yedinci yargı paketiyle konut olarak kullanılan yerlerde haciz yapılması icra mahkemesi kararına bağlanmış, aile bireylerine ait kişisel eşyalar ile ailenin ortak kullanımına hizmet eden ev eşyalarının haczi yasaklanmıştır.

Sekizinci yargı paketiyle yargı hizmetlerinin etkinliğinin artırılarak hızlandırılması, hak arama hürriyetinin genişletilmesi, suç ve etkin mücadelenin sağlanması, kişisel verilerin etkili bir şekilde korunması amacıyla önemli düzenlemeler hayata geçirilmiştir.

Dokuzuncu yargı paketiyle adil yargılanma hakkı kapsamında mahkemeye erişim hakkını güçlendiren, ara buluculuk görüşmelerinin etkinliğinin ve ara buluculuk sonucunda verilen kararın icrasını artıran, makul sürede yargılama hakkına tahkim eden, savunma hakkının temsilcisi olan avukatlarımızın haklarını güçlendiren, e-satışlarda vatandaşımızın mülkiyet hakkını koruyan ve oluşabilecek istismarı da önleyen düzenlemeler hayata geçirilmiştir.

Değerli milletvekilleri, Dördüncü Yargı Reformu Strateji Belgesi esas alınarak hazırlanan huzurdaki kanun teklifimizle doğrudan doğruya insan hayatına dokunan düzenlemeleri hayata geçirmeyi öngörüyoruz. Kanun teklifimiz, cezasızlık algısının giderilmesi, şiddet suçlarıyla mücadele edilmesi ve Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarının gereğinin yerine getirilmesi olmak üzere üç husus üzerinde şekillenmektedir. Günümüzde cezalar hükümlünün toplumla uyumunu ve suçtan uzaklaşmasını amaçlayan bir araç olarak görülmekte ve infaz sistemleri buna göre tasarlanmaktadır. Ceza adaleti etkin bir ceza infaz sisteminin uygulanmasıyla mümkündür. Ceza adalet sistemimiz sadece faillerin cezalandırılmasını öngörmez, aynı zamanda mağdurun korunmasını, toplumun huzurunun tesisini ve gelecekte benzer fiillerin önlenmesini de hedefler.

Değerli milletvekilleri, Sayın Başkanım; teklifle yapılması öngörülen düzenlemeyle, bir yıllık maktu denetimli serbestlik süresi bakımından bir değişiklik öngörülmemekle birlikte, hapis cezası alan hükümlülerin aldıkları cezayla orantılı şekilde belirli bir süre ceza infaz kurumunda kalması sağlanarak cezaların caydırıcılığı ve ıslah amacının gerçekleşmesi hedeflenmektedir. Buna göre, bir hükümlünün denetimli serbestlikten faydalanabilmesi için beş günden az olmamak üzere cezasının koşullu salıverilme tarihine kadar ceza infaz kurumunda geçirilmesi gereken sürenin en az onda birini mutlaka ceza infaz kurumunda geçirmesi gerekmektedir.

Değerli milletvekilleri, buradaki beş günlük süreden bahsetmemizin özellikle nedenini açıklamak isterim. Burada, suç işleyen bir kimsenin, herhangi bir şekilde ilk suç işlediğinde hemen "Beş gün yatacaksın." diye bir kural yoktur. Bunun uygulanabilmesi için suç işleyen bir kişinin önce hükmün açıklanmasının geri bırakılması hükmü, tecil hükümleri, ara buluculuk hükümleri, uzlaşma hükümleri uygulandıktan sonra birkaç kez suç işleyen bir kimseyle ilgili bir düzenlemedir. Buradaki hatipler sanki ilk suç işleyen kimse hemen tutulup cezaevine atılacak ve beş gün cezaevinde kalacak gibi bir algı oluşturulması da mümkün değildir. Bu düzenleme de maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce işlenen suçlar bakımından da uygulanmayacaktır, burası da önemlidir.

Teklifle, 2'nci kez mükerrirlerin koşullu salıverilmeden faydalanabilmesine de imkân tanınmaktadır. Buna göre, bu hükümlüler, süreli hapis cezasının dörtte 3'ünü iyi hâlli olarak infaz etmeleri durumunda koşullu salıverilmeden de yararlanabilecektir.

Özel infaz usullerinin kapsamı genişletilmekte; teklifle, çocukların ve kadınların lehine olacak şekilde özel infaz usulleri genişletilmekte ve bu infaz usulünden faydalananlar hakkında denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezanın infazı hükümlerinin de uygulanabilmesine imkân tanınmaktadır.

Değerli hazırun, buna göre, hafta sonu veya geceleyin infaz usulünün kapsamı, kasten işlenen suçlarda bir yıl altı aydan üç yıla, taksirle öldürme suçu hariç olmak üzere, taksirle işlenen suçlarda üç yıldan beş yıla çıkarılmaktadır.

Ayrıca, hafta sonu infaz usulünün hafta içi olacak şekilde uygulanabilmesi de kabul edilmektedir.

Diğer yanında, konutta infaz usulünün kapsamı kadın, çocuk veya 65 yaşını bitirmiş kişiler bakımından bir yıldan üç yıla, 70 yaşını bitirmiş kişiler bakımından iki yıldan dört yıla, 75 yaşını bitirmiş kişiler bakımından da dört yıldan beş yıla çıkarılmaktadır. Yine, 80 yaşını bitirmiş kişiler bakımından altı yıl hapis cezasının konutta infazına imkân verilmektedir. Yine, hasta ve engelli olan hükümlülerin cezalarının Adli Tıp Kurumu raporu üzerine konutta infazına karar verilmesine imkân tanınmaktadır. Yine, doğum nedeniyle üç yıl yerine beş yıla kadar hapis cezasının konutta infazına karar verilmesi mümkün hâle getirilmektedir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Evet, Sayın Kırcalı, lütfen tamamlayın.

ORHAN KIRCALI (Devamla) - Teklifle, kişilerin can ve mal güvenliğinin temini amacıyla, bazı suçların cezalarının artırılması ve unsurlarının yeniden düzenlenmesi öngörülmektedir. Böylelikle, ceza adaletinin gerçekleştirilmesi sağlanarak suçla da daha etkin mücadele edilmesi amaçlanmaktadır. Kasten yaralama, neticesi sebebiyle ağırlaştırılmış yaralama ve tehdit suçlarının cezaları bir miktar artırılmaktadır. Teklifte ayrıca, Anayasa Mahkemesince verilen iptal kararlarının oluşturacağı hukuki boşluğun doldurulması amacıyla yeni düzenlemelere imza atılmış, bu kapsamda Hukuk Muhakemeleri Kanunu, İdari Yargılama Usulü Kanunu ve İcra ve İflas Kanunu'nda istinaf ve temyiz kanun yolu başvurusunda esas alınacak parasal sınırların belirlenmesinde...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Kırcalı, teşekkür ediyorum; bir dakika uzattım efendim, fazla uzatamıyorum.

ORHAN KIRCALI (Devamla) - O zaman toparlayayım, bitireyim efendim.

BAŞKAN - Sayın Kırcalı, teşekkür ediyorum, sağ olun.

ORHAN KIRCALI (Devamla) - Peki, teşekkür ediyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)