İYİ PARTİ GRUBU ADINA YAVUZ AYDIN (Trabzon) - Sayın Divan, değerli milletvekilleri; İYİ Parti Grubu olarak fındık üretiminde yaşanan sorunların tespiti ve üretici lehine politikaların oluşturulması amacıyla vermiş olduğumuz araştırma önergesi hakkında söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, fındık yalnızca bir tarım ürünü değildir; Karadeniz'in alın teri, Türkiye'nin döviz kaynağı, milyonlarca vatandaşımızın geçim kapısıdır. Dünya çapında yüzde 70'ini ürettiğimiz fındıkta söz ve yetki bizde olmalıyken tablo hiç de böyle olmamıştır. Fındıkta yabancı tekelleşmeye karşı defalarca uyarılarda bulunmuş, devletin asli görevi üreticisini korumaktır demiştik. İktidar ise kulaklarını tıkamış, üreticimiz yıllardır tekelci operasyona kurban edilmiş, millî ürünümüzün ekonomik dengesi sarsılmıştır. TMO'nun alım satım politikaları da üretici aleyhine işleyecek biçimdedir.

(Uğultular)

YÜKSEL SELÇUK TÜRKOĞLU (Bursa) - Bir daha uyarabilir miyiz? Duyamıyoruz.

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, bu uyarılar hiç para etmiyor ya. Yani olacak iş değil, sohbeti kuliste yapalım lütfen.

Harika bir sessizlik var.

Buyurun.

YAVUZ AYDIN (Devamla) - Her sezon fiyat geç açıklanmakta, belirlenen rakamlar döviz kuru ve enflasyon karşısında değerini yitirmiş durumda, üretici maliyetlerin altında ezilmektedir. Bugünkü şartlarda fındığın bütün maliyetleri hesaplandığında açıklanacak fiyat üreticiyi memnun etmeli, üretici fındık bahçesiyle barıştırılmalıdır. Aksi takdirde üretici ne toprağında kalabilir ne de emeğinin karşılığını alabilir.

Değerli milletvekilleri, fındığın derdi bir türlü bitmemektedir. Bakınız, bu yıl fındığa don vurmuş, rekoltede büyük bir kayba yol açmıştır. Bir başka sorun da 2017'den bu yana Karadeniz'de yayılan kahverengi kokarca böceği zararlısıdır. Bu zararlı böcek, yalnızca fındıkta değil birçok üründe yüzde 80'e varan rekolte kayıplarına neden olmaktadır. Hükûmetin kimyasal ve biyolojik mücadele çalışmaları ise hem yetersiz hem de koordinasyonsuz yürütülmektedir. Her sezon başında ihracatçılar lehine açıklanan şişirilmiş rekolte rakamları fiyatları baskılayarak piyasada manipülasyona yol açmaktadır. Bu tahminlerin kim tarafından, hangi yöntemle yapıldığı ise tam bir muammadır. Fındık hâlâ ham madde olarak ihraç edilmekte, işlenmiş ürün ihracatı son derece zayıf kalmaktadır. Türkiye, bu ürünlerden hak ettiği katma değeri alamamaktadır.

Değerli milletvekilleri, daha önce de bu kürsüden fındığın sorunlarını dile getirmiştik, araştırma önergeleri sunmuş, çözüm önerileriyle gelmiştik fakat her seferinde aynı tabloyla karşılaştık. Sırf muhalefetten geliyor diye araştırma önergelerimiz Cumhur İttifakı oylarıyla reddedilmişti. Milletin derdine kulak vermek yerine parti etiketine bakan bir anlayışla karşı karşıya kalmıştık. Verdiğimiz soru önergeleri ise ya cevapsız bırakılmış ya da aylar sonra sadece geçiştirilmiştir. Bakınız, ben fındık üretiminin kalbi olan bölgenin milletvekiliyim. Geçtiğimiz yıllarda fındığın taban fiyatının ne zaman açıklanacağını sormuştum, tam yüz beş gün sonra yani fındık sezonu bittikten sonra yanıt geldi ve "Fiyat açıklanmıştır." denildi. Bu, cevap değil bir alaydır. Yaklaşık üç ay önce de Tarım ve Orman Bakanı Sayın İbrahim Yumaklı'nın yanıtlaması için soru önergesi verdim; TMO'nun kimlere fındık sattığını sordum. Yine burada, geçtiğimiz yıl 130 liradan fındık alan TMO'nun yıl içinde 125 TL'den fındık satarak piyasa dengesini neden bozduğunu sordum; hâlâ cevap gelmedi. Kaldı ki TMO, 130 liradan aldığı fındığı 125 liradan piyasaya sürdüğünde don olmuş ve fındığın tüccardaki fiyatı da 160 TL'ye kadar çıkmıştı. TMO'nun yapmış olduğu bu uygulamayı kamuoyunun ve fındık üreticilerinin takdirine bırakıyorum.

Değerli milletvekilleri, biz bu soruları kim adına soruyoruz? Milletimiz ve üreticilerimiz adına soruyoruz. Peki, burada ciddiye alınmayan kimdir? Milletimizdir, üreticilerimizdir. Bu tavır, Meclisi ve millet iradesini hiçe saymaktır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım.

YAVUZ AYDIN (Devamla) - Binlerce fındık üreticisi artık oyalama değil çözüm beklemektedir. Bu nedenle, fiyat belirleme süreçlerinin şeffaflaştırılmasını, TMO politikalarının üretici lehine yapılandırılmasını, tekelleşmeye karşı Rekabet Kurumu kararlarının denetlenmesini, zararlılar ve afetlere karşı kamu mekanizmasının güçlendirilmesini ve en önemlisi, fındığın ham madde değil katma değerli ürün olarak ihraç edilmesini istemekteyiz. Fındık; bu ülkenin emeğidir, geleceğidir, dış ticaret gücüdür.

İYİ Parti olarak biz üreticinin sesi olmaya, çiftçimizin hakkını savunmaya, fındıkta millî egemenliği yeniden kurmaya kararlıyız. Her siyasi parti bu sorumluluğun gereğini yapmalıdır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

YAVUZ AYDIN (Devamla) - O nedenle, önergemize vereceğiniz desteğin üreticimize umut olmasını diliyor, özellikle iktidar partisinin ve Cumhur İttifakı'nın önergemize destek olmasını umuyor, Genel Kurulu ve fındık üreticisi hemşehrilerimi saygıyla selamlıyorum. (İYİ Parti, CHP ve YENİ YOL sıralarından alkışlar)