MEVLÜT AKGÜN (Karaman) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşmekte olduğumuz 137 sıra sayılı Çek Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'nın 2'nci maddesi üzerinde şahsım adına söz almış bulunmaktayım. Yüce heyeti saygıyla selamlıyorum.

Değerli arkadaşlarım, bu tasarıyla karşılıksız çek keşide etmek suçuna uygulanan hapis cezası ortadan kaldırılmaktadır. Tasarı ve tekliflerde, karşılıksız çeke uygulanmakta olan hapis cezasının gerek Anayasa'mızın 38'inci maddesine gerekse Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Ek 4 No.lu Protokolü'ne aykırı olduğu ifade edilmektedir. Buna göre, "Hiç kimse yalnızca sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getirmemesinden dolayı özgürlüğünden alıkonulamaz." denilmektedir. Anayasa ve uluslararası anlaşma hükümleri dikkate alınmak suretiyle ekonomik suça ekonomik ceza uygulamasına geçilmektedir. Gerçekten tasarıyla adli para cezası uygulamasından vazgeçilmek suretiyle karşılıksız çek keşide eden kişiye talep hâlinde on yıl süreyle çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı getirilmek suretiyle idari para cezasına geçilmektedir.

Değerli arkadaşlarım, tasarının 2'nci maddesinde, çekin karşılıksız çıkması durumunda muhatap bankanın sorumluluğu çek yaprağı başına bin liraya yükseltilmektedir. Ayrıca suçtan zarar görenin altı ay içerisinde cumhuriyet savcılığına yapacağı müracaat şikâyet değil, talep olarak düzeltilmiştir. Çünkü fiile verilen ceza, idari yaptırıma dönüştürülmektedir.

Maddenin ikinci fıkrasında ise yerinde bir düzenleme yapılmaktadır. Çekin üzerinde yazılı olan baskı tarihinden itibaren beş yıl içerisinde ibraz edilmemesi durumunda muhatap bankanın ödeme yükümlülüğü ortadan kaldırılmaktadır. Böylece çek karnelerinin basıldıktan sonra uzun yıllar piyasada elden ele dolaşmasının önüne geçilmek istenmektedir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; gördüğüm kadarıyla karşılıksız çekte hapis cezası uygulamasını kaldıran tasarıya tüm gruplar destek vermektedir. Değerli arkadaşlarım, ancak şunu ifade etmem gerekir ki, çek Türk uygulamasında diğer kambiyo senetlerinden farklı olarak özel güveni haiz kamu güvenine sahip olmuş bir kambiyo senedidir. Ticaret hayatında birçok görev ifa etmektedir ve bazen hapis cezası bu güvenin oluşmasında caydırıcı rol oynamaktadır. Hapis cezası kaldırılırken ticari hayatta kargaşa, güven bunalımı ve yeni sorunlara yol açmamamız gerekmektedir. Kaldı ki Anayasa Mahkemesi 17/03/2011 tarihli Kararı'nda, karşılıksız çeke uygulanmakta olan adli para cezası ve ödenmemesi durumunda hapis cezası uygulamasını Anayasa'ya uygun bulmuştur. Bu nedenle -komisyon görüşmelerinde de ifade ettiğim gibi- mutlaka mal satarak alacaklı hâle gelen ve çekin piyasada oluşan güven fonksiyonuna dayanan iyi niyetli alacakları da korumak gerekmektedir, aksi takdirde kötü niyetli alacaklılar ödüllendirilmiş olacaktır. Bu durum düşünülerek iyi niyetli alacaklıları koruyacak hükümleri de tüm Meclis olarak düzenlememiz gerekir diye düşünüyorum. Bu amaçla -defaatle ifade edildi- Merkez Bankasında risk kontrol merkezi sistemi oluşturulması bir güvence teşkil etmektedir ancak bunun yanında etkin bir icra iflas sisteminin kurulması, çekte limit uygulaması, karşılıksız çekte oluşan zararı gidermeye yönelik bir sigorta sisteminin oluşturulması, bankaların bu anlamda sorumluluklarının artırılması gibi tedbirlerin de düşünülmesi gerektiğini düşünüyorum.

Bu düşüncelerle tasarının hayırlı olmasını diliyor, saygılar sunuyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim.