BAŞBAKAN YARDIMCISI BEKİR BOZDAĞ (Yozgat) - Evet, ben de teşekkür ediyorum.

Tabii, Sayın Şandır'ın söylediği husus, biz burada sorulara cevap verirken kendi cevabımızı kendimiz veriyoruz. Sizin takdir edeceğiniz bir cevap olabilir, takdir etmeyeceğiniz bir cevap olabilir, o sizin bileceğiniz bir iş ama burada olan bir hadiseyle ilgili, ben Bakan olarak yani olmayan bir hadiseye "Böyle bir fon çalışması yoktur." diyorum, onu, gerçeği ifade ediyorum. Ama öte yandan, çeki karşılıksız çıkan, aldığı çek karşılıksız çıkan kişilerin mağdur olacağına ve bunların çok kötü duruma düşeceğine ilişkin yani bundan sonra bu paralar hiç tahsil edilemeyecekmiş gibi yaklaşımlar da doğru değil. Örneğin, bugün icra marifetiyle sadece çek değil, bonodur veya ilamlı icra takibidir veya başka tür takiplerle icraya konuyor ve devlet icra marifetiyle, alacağını normal yollardan vaktinde tahsil edemeyen insanların alacağını icra marifetiyle tahsil ediyor. Bir defa, bu uygulama ortadan kalkmıyor, bundan sonra da çekin karşılıksız çıkması hâlinde icra marifetiyle bunlar tahsil cihetine gidilecektir; bu, bir.

İki: Geçmişte çekle ilgili dolandırıcılıktan eğer şartları varsa ceza verildiği dönemde de veyahut da özel yasa çıkarılıp çeke hapis cezası öngörüldüğü dönemde de veyahut da çeke hapis cezasının mükerrerlik hâlinde verildiği dönemde de veya en son uygulamada adli para cezasının infaz edilememesi hâlinde hapse dönüştürüldüğü dönemlerde de yüz binlerce karşılıksız çek var. Rakamları burada sizden, bizden pek çok arkadaşlar verdi, benim de elimde var. Bu yıllara sari, 2000'de, 2001'de, 90'lı yıllarda, 80'li yıllarda, her zaman var. Hapis cezasının olduğu dönemde de var. Hapis cezası bu çeklerin karşılıksız çıkmasına engel olmuş mu? Olmamış. Onun içindir ki başka adımlar atılmış. Baktığınızda, her dönemde bu var ve şu anda da -demin ifade ettim- hapis cezası, çekin karşılıksız çıkması hâlinde, bunun zamanında ödenmesinin çok büyük bir teminatı gibi durmuyor ortada çünkü uygulamaya baktığınızda, çek karşılıksız çıktığında, bütün işler zamanında takip edilmiş olsa dahi, onun hapse girmesi için beş yıl veya altı yıl veya dört yıl veya daha fazla bir zaman gerekiyor. Bu kadar siz karşılıksız çeki veren kişiyi yargıda takip edeceksiniz, her şeyini takip ettireceksiniz, ondan sonra geliyor. Baktığınızda, hapis cezasının bu açıdan bir caydırıcılığı yok. Uygulamada bunu çok rahatlıkla görüyoruz.

Şimdi, yapılan bu düzenlemelerle risk santralizasyon merkezinin kurulması ve bunun hayata geçmesi -Şubat 2012 itibarıyla kurulacak, bunlarla ilgili yönetmelik yayınlanacak çünkü yasa çıktığında bir yıl süre verildi, 25 Şubat 2012'de bu süre doluyor- bir defa, çeki alan kişilerin kimlerden çek aldığını incelemesi bakımından kendini daha garantili bir duruma getirecektir. Öte yandan çek yasağının on yıl olması ve uygulanması? Eğer ticari hayatta gerçekten itibarlı ticaret yapmak istiyorsa bir kişi, çekinin karşılıksız çıkmasının ona nasıl ticari hayatta fatura olarak döneceğini o da biliyor, herkes de bunu biliyor.

Öte yandan hapse giren insanlar -geçmişte de- çıktığı zaman -yatıyor, çıkıyor- eğer imkânı yoksa parayı yine ödeyemiyor. Şu anda adli para cezasını ödeyemediği için? O kadar mağdur ki. Adli para cezasını ödese hapisten kurtuluyor. Çek trilyonlar bile olsa, çeki ödeme zorunluluğu yok. O insan bu adli para cezasını ödeyemediği için -o kadar çaresiz- hapse giriyor, ondan sonra da cezasını çekip çıkıyor. Peki, çekin karşılığını ödemekten âcizse, ödemediği zaman sizin onu bir kez daha aynı çekten hapse sokma imkânınız var mı? O da yok. Onun için, burada bakın, burada alacaklıları da koruyacak şey ve o borçluları da koruyacak şey ekonomik sistem içerisinde gerekli teminatların olduğu ve herkesin birbirini inceleyebildiği rahat bir sistemin oluşması lazım ve şu anda biz onu kurduk. Niye kurmadınız? Risk Santralizasyon Merkezini biz kurduk. Merkez Bankasında şu anda bir yapı var ama bu kurulan yapı aktifi pasifi birlikte gösteren bir yapı olacak ve sadece şu andaki sistem bankalara açık bir noktada ama bu herkese açık olacak. İlgili kişi verdiği zaman şifresini oradan açıp görülebilecek. Eğer 100 tane çek kesmiş de 1 kişi 90 tanesini karşılıksız bırakmışsa siz onun 91'inci çekini alıyorsanız basiretli bir tüccar gibi davranamamışsınız. Eğer çeki kesenler dolandırıcılık vesaire gibi bir saikle maksatla bunu yapıyorlarsa o zaman Çek Kanunu'ndaki hapis cezası hafif kalır ve bu çerçevede özel kanun olduğu için şimdi oradan ceza kesemiyor ama eğer dolandırıcılık kastı mahsusası varsa bundan sonra bunu yapanlar dolandırıcılık fiilinden dolayı bugünkü cezadan daha ağır bir cezayı almakla karşı karşıya kalacaklar. Yoksa tamamen karşılıksız da kalmayacak bu. Onun için de garantiler ortadan kalkmıyor. Bugün ortada bir garanti falan da yok aldığı para cezasına baktığınızda.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN -  Evet, teşekkür ederim Sayın Bakan.