DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Konya) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yüce Meclisi ve heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Bölgemizdeki gelişmeler ve Suriye konusu bir yıldan uzun bir süredir dış politikamızın öncelikli gündem maddeleri arasında yer almaktadır. Hükûmet olarak yoğun bir mesai sarf ettiğimiz bu konu hakkında yüce Meclisimize her fırsatta bilgi sunmaya gayret ediyoruz. Bugün bu nedenle huzurunuzda bulunuyorum. Suriye konusunda izlediğimiz politikanın anlaşılması için öncelikle bazı değerlendirmelerimizi paylaşmakta yarar görüyorum.

Tarihin akışının hızlandığı bir dönemden geçiyoruz. İçinden geçtiğimiz bu dönemin belirleyicisi Orta Doğu'da yaşanmakta olan, kökeninde toplumsal hareketlerin yer aldığı kapsamlı uyanış ve siyasi dönüşüm sürecidir. Dolayısıyla, Suriye'de yaşananlar bu kapsamlı dönüşümün parçasıdır ve boşlukta cereyan etmemektedir. Statükonun duvarlarının yıkıldığı bu sürecin sonunda bu bölgedeki devlet ve iktidar anlayışında ve beşerî coğrafyada köklü değişiklikler yaşanması, yeni bir düzenin -bir barış düzeninin- kurulması kaçınılmaz hâle gelmiştir. Geniş halk kitleleri kendilerini yönetenler ile aralarındaki ilişkinin meşruiyet temelinde sürmesi ve rejimlerin halkın iradesine dayanması için seslerini yükseltmişlerdir, yükseltmeye devam etmektedirler.

Bölgede bir yılı aşkın süredir yaşananlar bu coğrafyada yönetenler ile halklar arasındaki ilişkinin ancak ve ancak meşruiyet zemininde yürüyebileceğini göstermiştir. Meşruiyetini halkın iradesine değil, sahip olduğu kaba kuvvete dayandıran iktidar anlayışlarının sonunun geldiği ortaya çıkmıştır. Tarihin akışı bellidir, özgürlük, adalet ve eşitlik arayışının ikamesi yoktur. Kendi halkının bu arayışına cevap veremeyen rejimler er ya da geç ya değişecek ya da yıkılacaktır. En önemlisi de bu talepler doğrudan sokaktaki insandan gelmektedir. Yaşananları, dışarıdan empoze edilen planlarla, komplolarla izah etmeye çalışmak her şeyden önce bu onurlu bölge insanına hakarettir. Onlara "Siz tarihte bir özne değilsiniz, siz kendi iradenizle bir süreci başlatamazsınız, yürütemezsiniz." demektir.

Beşerî coğrafya bağlamında bir diğer önemli hususa daha dikkat çekmek istiyorum. Orta Doğu bölgesinde uzun yıllar boyunca statüko adına hürriyet, adalet ve çoğulculuk feda edilmiştir. Nitekim azınlık diktalarının yaptıklarının faturası, bir diğerini öteki ve hasım gören etnik ve mezhep temelli bir siyaset anlayışı olarak bugün karşımıza çıkmaktadır. Bu anlayışın jeopolitik çıkara ve güç dengesine dayalı bir politikayla birleşmesi durumunda Orta Doğu'da bugüne kadar gördüklerimizden çok daha vahim ve bölgenin geleceğini tehlikeye sokacak bir çatışma ve kaos döneminin başlaması kaçınılmaz olacaktır. Böyle bir senaryodan herhangi bir ülkenin, mezhebin veya toplumun kazançlı çıkması ise imkân ve ihtimal dâhilinde değildir. Bölgedeki olağanüstü değişim sürecinde izlediğimiz politikanın ana hedefi bu vahim tablonun gerçekleşmesini önlemektir.

Temel ilkelerimiz de açıktır. Biz, azınlık diktalarının değil, kendi geleceğine sahip çıkmak isteyen halkların yanındayız. Biz, bu coğrafyada hakkı kuvvete feda eden ve çıkar mülahazasını bütün değerlerin önüne koyan bir anlayışa karşıyız. Biz, kan bağına, ırka, dine veya mezhebe dayalı her türlü kutuplaşmayı, etnik ve mezhep temelli siyaseti peşinen reddediyoruz. Bizim için bu coğrafyada etnik ve mezhep farklılıkları tehdit değil zenginliktir. Zira biz, evrensel ve demokratik değerler zemininde bir siyaset anlayışını savunuyoruz. Bölgemizdeki sorunları diyalog ve uzlaşma yerine, çatışma ve kaba kuvvetle çözmeye çalışan her türlü yaklaşımı da baştan reddediyoruz. Adalet, hak, akıl ve mantık eksenli evrensel değerleri temel alan bir felsefeyle hareket ediyor, bu coğrafyanın geleceğine sahip çıkmaya çalışıyoruz. Bizim tek optiğimiz insanlıktır. Biz, dini, etnik kökeni veya mezhebi ne olursa olsun bölge insanına baktığımızda karşımızda sadece yaratılmışların en şereflisi olan insanı görürüz, dostlarımızı görürüz, kardeşlerimizi görürüz. Suriye'de bugüne kadar izlediğimiz ilkeli siyasetin anlaşılması için bu genel yaklaşımımızın bilinmesi elzemdir. Bu temel felsefeyi anlamayanlar, bakıp da görmek istemeyenler, Suriye politikamızı idrak problemi yaşamaktadır.

Suriye'deki durum bağlamında en başta söylenmesi gereken şudur: Bugün Suriye'nin içinde bulunduğu durumun, yaşanmakta olan insanlık dramının müsebbibi de, faili de Suriye rejiminin bizatihi kendisidir. Bir yılı aşkın süredir binlerce ölüm ve kayıplara rağmen hâlâ kendi onurunu korumaya çalışan ve demokrasi talebini sürdüren Suriye halkının dışarıdan yönlendirildiğini savunmak, kaynağı Suriye dışında aramak beyhudedir, yanlıştır, Suriye halkına karşı da haksızlıktır. Zira, fail de, sorumlu da, özgürlük, adalet ve hak arayışından başka hiçbir talebi olmaksızın meydanlara inen halka kurşun sıkan, masum insanlara karşı tank, top, tüfek kullanma emri veren totaliter Bass'çı zihniyettir.  Suriye'deki gelişmeler ne dün ne de bugün sadece bir Suriye meselesi olmuştur. Suriye'deki durum, her şeyden önce, bir insanlık meselesidir. Katledilen bir masumun hakkını aramak, zulme karşı gür bir sesle "Yeter, dur." demek, insanlık, vicdanın gereğidir, inandığımız değerlerin gereğidir. Zulme karşı haykırmak, AK PARTİ'nin ve AK PARTİ İktidarının şiarıdır, her yerde şiar olmuştur, şiarı olmaya devam edecektir; Suriye bağlamında da yaptığımız budur. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

Suriye'deki gelişmeler özünde bir bölgesel barış ve güvenlik meselesidir. Kendi halkıyla savaşan Suriye rejimi, bölgesel istikrar, barış ve güvenliğe yönelik bir tehdit hâlini almıştır. Suriye'de halkın taleplerini dikkate almayan statükonun devamı tüm bölgeyi kuşatacak bir kaos ve çatışma ortamı oluşturacaktır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bugün geldiğimiz nokta itibarıyla Suriye'deki gidişatın başlıca üç açıdan değerlendirilebileceğini düşünüyoruz. İlk açıdan, ilk perspektiften temel amacımız insanlık vicdanı ve evrensel değerler ile ulusal çıkarlarımız arasında optimum dengeye dayalı politikamızı sürdürmektir. Zira, biz, ulusal çıkarımızı inandığımız değerlerle birlikte tamamlıyoruz. Ne ulusal çıkarlar adına insanlık ve vicdanın gereği olan değerlerden fedakârlık ederiz ne de bu değerlerle ulusal çıkarlarımızı çelişkili görürüz. Bu değerleri ne kadar savunursak ulusal çıkarımızı da o kadar maksimize ederiz.

İkincisi, Türkiye'nin etrafında bir barış, istikrar, güvenlik ve refah kuşağı oluşturmaktır. Bu itibarla, Suriye'de halka yönelik şiddetin durması ve mezhepsel bölünmeleri körükleyebilecek bir kaosun ve iç savaşın engellenmesi için çalışıyoruz. Suriye halkının temel hak ve hürriyetlerinin güvence altına alındığı, dinî, mezhebî ve etnik kökeni ne olursa olsun tüm Suriye vatandaşlarının eşit haklara sahip olduğu tam demokratik bir sisteme geçilmesi talebini, Suriye halkının bu talebini destekliyoruz, desteklemeye devam edeceğiz. (AK PARTİ sıralarından alkışlar) Suriye'de barış ve istikrar Bass rejimiyle değil ancak böyle, halka dayalı, meşruiyetini halktan alan yeni bir siyasi yapıyla tesis edilebilir.

Bu hedef doğrultusunda, Suriye'deki sorunun çözümü için bugüne değin hiçbir ülke bizim kadar sabırla, samimi ve yoğun bir çaba sarf etmemiştir. Suriye yönetiminin, Suriye halkının meşru talep ve beklentilerini karşılayacak adımları atması ve bugünkü insanlık dramının yaşanmaması için altını kaldırıp bakmadığımız hiçbir taş, başvurmadığımız hiçbir diplomatik yöntem, aramadığımız hiçbir çare kalmamıştır. Bir dost ve kardeş ülke olarak elimizden gelen her türlü çabayı gösterdik.

Haksızlığa ve izolasyona maruz kaldıkları en zor günlerinde arkasında durduğumuz Suriye yönetimine ve Devlet Başkanı Esad'a, Suriye'nin ve bölgenin barış ve istikrarının korunması adına ikili düzeyde her türlü tavsiye, ikaz ve yardımda bulunduk. Daha ortada Arap uyanışının hiçbir işareti yokken ikili ilişkilerimizin en iyi olduğu dönemlerde biz Suriye yönetimine reform yapmanın elzem olduğunu defalarca anlattık, gerekli telkinlerde bulunduk. Sayın Başbakanımız dostane bir şekilde bütün bunları kendisine izah etti.

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - İlk hangi tarihte Sayın Bakan?

EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Dinle be!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - 2003'ten beri her görüşmede.

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Bak neler söylenecek daha neler. Neler var daha neler torbada.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - 2011 yılının Ocak ayında başlattığımız yoğun diplomasi çalışmasını geçen yılın Ağustos ayına kadar devam ettirdik. Sayın Başbakanımız bu süre zarfında Beşar Esad ile yüz yüze görüştü. 4 kez çok samimi ve çok uzun telefon görüşmesi yaptı. Ben Şam'a 2 kez gittim.

SİNAN OĞAN (Iğdır) - Esad mı, Esed mi bir karar verin.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Heyetler gönderdik her alanda, ekonomi, güvenlik alanında. Barışçıl bir çözüm için atılması gereken adımları saatlerce, günlerce, haftalarca, aylarca konuştuk.

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Tarih ver Sayın Bakan, tarih! Ne zaman başladı bunlar?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Ancak Esad yönetimi reform yapmak yerine gözyaşı ve zulüm üzerinden iktidarını sürdürmeye çalıştı.

OKTAY VURAL (İzmir) - ABD söyledi "U" dönüşü yaptınız!

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Hangi tarihte başladı bu söylemler?

MUZAFFER BAŞTOPÇU (Kocaeli) - Dinleyin!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Camileri bombaladığını, şehirlere karşı toplu cezalandırma yöntemlerine giriştiğini?

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Tarih ver Sayın Bakan.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Grup adına söz alırsınız, sorarsınız, cevap veririz.

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Beş ay önce mi başladı, dokuz sene önce mi başladı? Ne zaman başladı?

BAŞKAN - Sayın Uzunırmak?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Camileri bombaladığını, şehirlere karşı toplu cezalandırma yöntemlerine giriştiğini, insan katliamına devam ettiğini ve ülkeyi âdeta bir açık hava hapishanesine çevirdiğini gördüğümüz andan itibaren biz de tavrımızı net olarak koyduk. Bize yakışan da bu net tavırdı. Suriye halkının yanında net bir tavrımızı ortaya koyduk ve Suriye halkının talepleri yanında yer aldık.

Şimdi, bu gerçekleri göz ardı eden bazı çevreler "Bir sabah uyandık ve Suriye'yle düşman olduk." diyor. İnsan hafızası bu kadar kısa ve kısır olamaz, olmamalı. Bölgenizi, ülkenizi, dış politikanızı sabah kalkıp baktığınız gazete manşetleriyle anlamaya kalkarsanız kendinizi kandırabilirsiniz ama hiç kimseyi inandıramazsınız. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

Geçen yıldan bu yana?

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Ayıp ya, ayıp Sayın Bakan! Tarih veremiyorsunuz.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Geçen yıldan bugüne Suriye'de yaşanan hadiseleri ve bizim izlediğimiz politikayı ay ay, hafta hafta, gün gün takip edenler bu hakikatleri biliyorlar.

Suriye politikamızın üçüncü perspektifi, Suriye meselesinin bölgesel sahiplenme ve uluslararası meşruiyet zemininde ele alınmasını sağlamaktır. Nitekim ikili düzeyde girişimlerimizden bir netice alınamayınca Arap ligi, İran ve Rusya ile barışçıl bir çözüm için görüşmelerde bulunduk ancak bölgesel girişimlerden ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinden maalesef bir sonuç alınamadı. Bu süre zarfında binlerce Suriyeli kardeşimiz hayatını kaybetti, on binlercesi yaralandı ve tutuklandı. Bütün bunlara rağmen her türlü bölgesel ve uluslararası platformda çabalarımızı kararlılıkla sürdürdük. Arap ligiyle yaptığımız girişimler sonucunda Suriye'deki durumun uluslararası gündemde yer almasını sağladık. Nitekim, küresel vicdanın sesi olan Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda 137 ülke, Suriye yönetiminin zulmünü kınayan bir karar kabul etti.

Bizim ısrarlı girişimlerimizin sonucunda uluslararası vicdanın sesi olarak Suriye Halkının Dostları Grubu kuruldu. İlk toplantısı 24 Şubatta Tunus'ta düzenlenen bu grubun ikinci toplantısını, toplam 83 ülke ve uluslararası kuruluşun katılımıyla 1 Nisan günü İstanbul'da düzenledik. 83 ülkeyi, tek bir amaç çerçevesinde Suriye halkının taleplerine destek olmak hedefiyle İstanbul'da toplayabilen Türkiye'nin nasıl Suriye konusunda yalnız kalmakla suçlanabiliyor olduğunu anlamak mümkün değildir. İstanbul'a gelen bu 83 ülke, herhâlde "Esad rejimi kalsın." demek için toplanmadılar.

Bu girişimlerimize paralel olarak Suriye Ulusal Konseyi içinde ve dışında yer alan muhalif grupları, İstanbul'da 26-27 Mart günlerinde bir araya getirdik. Tüm muhalif kesimlerden 400 kişinin katıldığı bu toplantıda tüm grupların nasıl bir Suriye istediklerini ortaya koyan  Suriye Uluslararası Sözleşmesi'nin kabul edilmesi önemli bir gelişme teşkil etmiştir. Böylelikle, Suriye'yi nasıl bir dönemin beklediği Bass rejimi sonrasında düzenlenen, hedeflenen devlet düzeninin nasıl olacağı ortaya konmuştur.

Suriye konusunu uluslararası gündemde tutmaya yönelik irademizin ve bu yöndeki girişimlerimizin haklılığının bir diğer önemli göstergesi Birleşmiş Milletlerin de devreye girmesi olmuştur. Bunun neticesinde, Birleşmiş Milletler Özel Temsilcisi ve Arap Birliği Özel Temsilcisi Kofi Annan 23 Şubat tarihinde atanmış ve yeni bir plan ortaya koymuştur. Bu planda Suriye halkının meşru taleplerinin ve endişelerinin karşılanması, Suriye'nin liderliğinde kapsayıcı bir siyasi sürecin başlatılması, sivil halkın korunması, tüm taraflarca silahlı şiddete son verilmesi, Birleşmiş Milletler gözetiminde acilen ateşkes sağlanması hedeflenmiştir. Ancak, bütün bunlara rağmen, Suriye'de, 12 Nisan sonrasında da saldırılar devam etmiş ve 500'den fazla kişi hayatını kaybetmiştir.

Bu çerçevede, 14 ve 21 Nisan tarihlerinde 2042, 2043 sayılı kararlar -Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyleri kararları- kabul edilmiş ve Birleşmiş Milletler Gözetim Misyonu kurulmuştur. Bu Misyon bugün Suriye'de görev yapıyor.

Burada üç husus önemlidir: Birincisi, öncelikle, Suriye ordusu, hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak şekilde şehirlerden tümüyle kışlalarına çekilmelidir, şehir etraflarında tehdit oluşturmayı bırakmalıdır.

İkincisi, Birleşmiş Milletler Gözetim Misyonu -300 sayısı yeterli değildir- çok daha yüksek sayıda bütün Suriye sathına yayılmalıdır.

Üçüncüsü ise -temel sınav da buradadır- barışçıl gösterilerin serbestçe yapılabileceği bir ortam sağlanmalıdır.

ALİ SERİNDAĞ (Gaziantep) - Türkiye'de var mı? Barışçıl gösterilere izin veriyor musunuz Türkiye'de?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri?

OKTAY VURAL (İzmir) - Ya, bırakın ABD ağzıyla konuşmayı ya! Kendi menfaatini ortaya koyamıyorsun, retorik yapıyorsun. Onun için 1,5 milyon Müslüman Irak'lı?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - ?Suriye konusunda bugüne kadar izlediğimiz ilkeli tutuma yönelik çeşitli eleştiriler gündeme geliyor: "Başkalarının yönlendirmesiyle hareket ettiğimiz, Suriye konusuna fazla müdahil olduğumuz, yalnız kaldığımız, acele ettiğimiz, savaşa sürüklendiğimiz hatta askerî müdahaleden yana olduğumuz." gibi ithamlarla karşılaşıyoruz.

OKTAY VURAL (İzmir) - O politikaları pazarlamayın milletvekillerine!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Bize bu eleştirileri yöneltenler alandaki gerçekleri, zamanının ruhunu ve en önemlisi AK PARTİ iktidarlarının dış politika anlayışını kavramaktan âcizdirler. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

ALİM IŞIK (Kütahya) - Irak'taki 1,5 milyon Müslümanı?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Demokratik işleyiş çerçevesinde, saygıyla karşıladığım bu eleştirilere yüce Meclisin çatısı altından, bu kürsüden cevap vermek istiyorum.

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Âcizliğiniz akıyor paçanızdan ya!

OKTAY VURAL (İzmir) - Âciz olan sizsiniz! Âciz olan, böyle böyle işaretle çağrılınca gidendir.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - AK PARTİ hükûmetleri, geleneksel "bekle, gör" politikası büyük güçlerin peşinden sürüklenmek ve başkalarının gündeminin dublörü olmak devrini kapatmıştır.

OKTAY VURAL (İzmir) - Sen kime âciz diyorsun?

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Âciz ne demek ya! Ayıp ya! Sayın Başkanım, olmaz böyle bir şey ya!

ALİM IŞIK (Kütahya) - Irak'ta 1,5 milyon Müslümanı?

OKTAY VURAL (İzmir) - ABD Başkanı böyle böyle yapıyor gidiyor, âcizlik odur! ABD Başkanı pış pış yapıyor, gidiyor!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Bugüne kadar dış politikada aldığımız kararlar gibi?

OKTAY VURAL (İzmir) - Pış pış yapıyor!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - ?bundan sonra da alacağımız kararların adresi tektir, o da Ankara'dır, AK PARTİ İktidarıdır, hükûmetleridir. (AK PARTİ sıralarından alkışlar, MHP sıralarından gürültüler)

OKTAY VURAL (İzmir) - Pış pışla ABD Başkanının ayağına giden bakan olmaz!

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Yazıklar olsun, bir dışişleri bakanı böyle konuşmaz kendi Meclisinde!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Menşesi Ankara olmayan hiçbir siyasetin ya da gündemin parçası olmadık, olmayacağız.

OKTAY VURAL (İzmir) - Sen taşeronluk yapıyorsun!

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Kendi Meclisinde böyle konuşan bir dışişleri bakanına yazıklar olsun be!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Politikamızı belirlerken pusulamız kendi değerlerimiz ve çıkarlarımızdır. Rehberimiz ise vicdanımızdır.

OKTAY VURAL (İzmir) - Sizin pusulanız Washington!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Peki, neden Türkiye bu kadar öne çıkıyor? Tabii ki öne çıkacağız.

OKTAY VURAL (İzmir) - Marmara Gemisi'nde 9 insan öldürülürken sizin acziyetiniz ortaya çıktı. Kılınız kıpırdamadı be!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Suriye ile 910 kilometrelik sınırınız olacak, her gün yüzlerce Suriyeli kardeşimiz kapımıza dayanacak, ülkemize gelen Suriyeli misafirlerimizin sayısı 25 bini aşacak ve sınır güvenliğimizi tehdit eder hâle gelecek ve Türkiye bir kenarda oturup bekleyecek! Bu Türkiye geçti arkadaşlar.

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - "Pış pış"ı duydun mu "pış pış"ı?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Türkiye artık kendine güvenmeyen, bırakın bölgesinde inisiyatif almayı, kendi içindeki gelişmelerde bile dışarıdan icazet bekleyenlerin ülkesi değildir. Türkiye bölgesinde merkez ülkedir ve bunun gereğini de yapmıştır, yapacaktır, yapmaya devam edecektir. (AK PARTİ sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar)

OKTAY VURAL (İzmir) - Türk milleti, Müslümanlar üzerinde oynanan oyunun taşeronu olamaz.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Şunu üzerine basa basa bir kez daha söylüyorum: Suriye'yle ilgilenmek bizim için bir tercih meselesi değil zorunluluktur. Eğer şimdi bu konuyla ilgilenmezsek gelecekte çok daha büyük problemlerle karşı karşıya kalırız. (MHP sıralarından gürültüler)

OKTAY VURAL (İzmir) - Türk milleti, Müslümanları birbirine kırdıran projelerin taşeronu olamaz.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Bilgilendirme istediniz, dinleyin. Sonra cevap verirsiniz. (MHP sıralarından gürültüler)

OKTAY VURAL (İzmir) - "Âciz" diyorsun sen. Sen kendine bak!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Hayır.

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Milletvekillerine "âciz" demek yakışır mı bir bakana?

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, gruplar konuşacak, lütfen?

ALİM IŞIK (Kütahya) - Yalan konuşmanın nesini dinleyeceğiz?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Suriye hakkında, Suriye dışında ne konuşulacaksa bundan sonra Ankara'da, İstanbul'da ve bizim olduğumuz mekânlarda konuşulacaktır.

OKTAY VURAL (İzmir) - "Sıfır sorun" dedin, niye değiştirdin, "U" dönüşü yaptın? ABD istedi.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Suriye'nin geleceğiyle ilgili, barışa, refaha ulaşması yönünde hangi adım atılacaksa biz içinde olacağız. Bunun başka alternatifi yoktur.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; biz Suriye dâhil hiçbir ülkenin rejimini zorla değiştirmeye kalkmadık, kalkmıyoruz.

OKTAY VURAL (İzmir) - 1 Mart tezkeresinin diyetini ödettirmek istiyorlar Meclise.

BAŞKAN - Sayın Vural, lütfen?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Bir ülkenin nasıl yönetileceğine ancak o ülkenin halkı karar verir.

ALİM IŞIK (Kütahya) - Gücün yok zaten!

OKTAY VURAL (İzmir) - Oradaki insanları birbirine kırdırmak için tahrik ediyorsunuz!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Bölgedeki, Suriye'deki halk hareketini biz başlatmadık, kimseye ayaklanma çağrısında bulunmadık. Ancak, kitlelerin ve makul çoğunluğun demokrasi feryadına da sessiz kalmadık, kalmayacağız. (AK PARTİ sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar) Dünyada işlenen zulümlere sessiz kalmanın, Irak'ta, Bosna'da, Filistin'de, Ruanda'da ve daha birçok yerde masum insanlara ne kadar bedeller ödettiğini en iyi biz biliyoruz. Bu nedenledir ki Başbakanımızın defaatle vurguladığı gibi "Zulümle abat olunmaz." diyerek bu ilkesel tavrımızı net bir şekilde ortaya koyduk, koymaya devam edeceğiz.

OKTAY VURAL (İzmir) - Peki, Barzani'ye niye bunları söyleyemiyorsun ha, elini tutan mı var?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Türkiye'nin dostluğunun bir bedeli vardır.

AHMET AYDIN (Adıyaman) - Sayın Başkan, konuşmacıyı dinleyemiyoruz.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Dost diye el uzattığımız bir yönetimin eline masum insanların kanı bulaşmışsa?

OKTAY VURAL (İzmir) - Barzani'ye niye gıkınız çıkmıyor? Ortak mısınız?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - ...o kan temizleninceye kadar o eli sıkmayı zül addederiz. (AK PARTİ sıralarından alkışlar, MHP sıralarından gürültüler)

HASAN HÜSEYİN TÜRKOĞLU (Osmaniye) - Mesut Barzani'ye "ağabey" diyorsunuz, ağabey! Her yerinden kan akıyor Mesut Barzani'nin.

OKTAY VURAL (İzmir) - Ağabeyine git sen, ağabeyine! (AK PARTİ ve MHP sıralarından karşılıklı laf atmalar)

AHMET AYDIN (Adıyaman) - Sayın Başkan, yirmi dakikadır müdahale ediyorlar, böyle bir usul var mı?

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri, lütfen?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Bu itibarla, Suriye konusunda bizi eleştirenlere bir tavsiyede bulunmak istiyorum. Biz her türlü eleştiriye açığız. Bu, demokrasinin gereğidir ancak sırf AK PARTİ Hükûmetini eleştirmek adına? (MHP sıralarından gürültüler)

BAŞKAN - Gruplar konuşacak sayın milletvekilleri, hatibin sözünü niye kesiyorsunuz?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - ?Bass'çılık çizgisine kayan zalimle mazlumu aynı kefeye koyarsanız bu milletin de, insanlığın da vicdanından koparsınız. (MHP sıralarından gürültüler)

HASAN HÜSEYİN TÜRKOĞLU (Osmaniye) - Mesut Barzani'ye "ağabey" diyorsunuz, eski PKK'lıyı İçişleri Bakanı yaptılar orada!

BAŞKAN - Sayın Türkoğlu?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - AK PARTİ Hükûmeti son üç seçimde de oylarını artırarak sandıktan çıkmış bir iktidardır. Böyle bir iktidarın, kendi halkının karşısına silahla, top ve tankla dikilip kolektif cezalandırma yöntemlerine girişen Bass rejiminin yerine sandık talep eden Suriye halkının yanında yer alması eleştirilecek değil, vicdanı olan herkesin alkışlaması gereken, takdir etmesi gereken bir tutumdur. (AK PARTİ sıralarından alkışlar, MHP sıralarından gürültüler)

OKTAY VURAL (İzmir) - ABD seni çok takdir ediyor!

MUZAFFER BAŞTOPÇU (Kocaeli) - Yakışmıyor, hiç yakışmıyor.

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Size ne yakıştığı belli oluyor!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Hiç kimse Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en önemli demokratikleşme hamlesini gerçekleştirmiş Sayın Başbakanımızdan ve AK PARTİ İktidarından, ağır silahlarla hüküm sürmek isteyen bir yönetimin yanında yer almasını beklememelidir.

Suriye politikamıza yönelik olarak aceleci davranmakla suçlayanlara da şunu sormak istiyorum: Harekete geçmek için daha kaç bin insanın ölmesi, yaralanması? (MHP sıralarından gürültüler)

OKTAY VURAL (İzmir) - Müslümanlar üzerinde kan dökülme projelerinden vazgeçin, Müslümanları birbirine kırdırmayın. Bizim arzumuz bu.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - ?daha kaç bin insanın gözyaşı dökmesi, hapislere girmesi, daha kaç bin çocuğun öksüz ve yetim kalması gerekiyordu?

HASAN HÜSEYİN TÜRKOĞLU (Osmaniye) - Sudan'da El Beşir'e niye müdahale etmiyorsunuz o zaman?

OKTAY VURAL (İzmir) - İslam coğrafyasında emperyalistlerin oyununa gelmeyin, bizim arzumuz bu.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Aslında bu eleştirinin de diğerleri gibi, dış politikayı bir süreç olarak kanalize etmek yerine bir tabloya bakarak değerlendirdiğini görüyoruz.

HASAN HÜSEYİN TÜRKOĞLU (Osmaniye) - El Beşir'e de müdahale edin, El Beşir'e, geçen hafta 200 muhalifini öldürttü.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Suriye'de yönetimin her şeye rağmen şiddet politikasından vazgeçmemesinin, Türkiye'ye yönelik bir kitlesel göç dalgası yaşanması gibi olumsuz yansımalarının olması ihtimal dâhilindedir. Nitekim biz Suriye'deki gelişmeler karşısında kendi ulusal güvenliğimizi ve çıkarlarımızı gözeterek her türlü ihtimali düşünüyor ve dikkate alıyoruz. Sınırımızda 10 binlerce insan yığıldığı takdirde ne tür önlemler alacağımızı planlamak, büyük devlet olmanın bir gereğidir, bazılarının öne sürdüğü gibi ne müdahale ne de savaş çığırtkanlığıdır.

ALİ SERİNDAĞ (Gaziantep) - Siz iş vadediyorsunuz, para va dediyorsunuz, öyle geliyorlar.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Burada eleştirilecek bir şey varsa, ulusal güvenliğimiz için gerekli önlemleri şimdiden düşünmemizin, her ihtimali dikkate almamızın sorgulanmasıdır. Hem yaşanan tüm gelişmelerde ezberlenmiş bir retoriği tekrar edeceksiniz, konu ne olursa olsun "Hükûmet hazırlıksız yakalandı." gibi beylik laflar edeceksiniz hem de uzun vadede her türlü ihtimali düşünen Hükûmeti savaş çığırtkanlığı yapmakla suçlayacaksınız.

Bir zulümden kaçıp evlerini, akrabalarını, geçmişlerini geride bırakıp dost, kardeş kapısına gelenlere "Hayır, geri dönün." deme basiretsizliğini göstermeyeceğiz. Bütün Suriyelilere kapımızı açık tuttuk, açık tutmaya devam edeceğiz. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

ALİ SERİNDAĞ (Gaziantep) - Gelenlerin yarısı gitti, nasıl oluyor?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bu kürsüden bir kez daha Suriye yönetimine ve bu yönetimin yaptığı zulme arka çıkanlara seslenmek istiyorum: Bugüne kadar kinin, nefretin ve zulmün hallettiği hiçbir mesele olmamıştır.

OKTAY VURAL (İzmir) - ABD askerleri için de dua edersiniz!

ALİ SERİNDAĞ (Gaziantep) - Gelenlerin yarısı geri gitti.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Tarih kendi halkına kıyım gerçekleştiren her yönetimin er ya da geç ama mutlaka adaletin pençesine yakalandığının örnekleriyle doludur. Suriye yönetimine her şeye rağmen arka çıkanlar büyük bir cürme de ortak olmaktadırlar. Biz tarihin akışında doğru safta, inandığımız insanlık değerleri adına, özgürlük, adalet ve hakkın yanında, ulusal çıkarlarımız açısından ise doğru yerde?

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ALİ ÖZGÜNDÜZ (İstanbul) - Yanlış yerdesiniz Sayın Bakan, yanlış yerde.

BAŞKAN - Sayın Bakan, süreniz tamamlandı ancak gruplar anlaştığı için her konuşmacının süresini beş dakika uzatıyorum.

Buyurun.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - ?durduğumuz konusunda bir an bile tereddüt duymadık, duymayacağız. Bu tutumumuzu da kararlılıkla sürdüreceğiz.

Suriye konusunda insanlık vicdanının sesi AK PARTİ İktidarındaki Türkiye'dir. Bu ses her türlü siyasi hesabın üstünde bir erdemdir.

ALİ ÖZGÜNDÜZ (İstanbul) - Ama halk destek vermiyor Sayın Bakan.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Bu ses bizim insanlık anlayışımızın, tarih yorumumuzun ve gelecek tasavvurumuzun gereğidir ve bu ses, bu zorlu süreçte en gür şekilde çıkmaya, Suriye halkının yanında olmaya devam edecektir.

Türkiye olarak bundan sonra da Orta Doğu'daki büyük değişim dalgasını yöneteceğiz, bu değişim dalgasının öncüsü olmaya devam edeceğiz. Bugün bütün Orta Doğu toplumlarında Türkiye sadece dost ve kardeş bir ülke olarak değil, geleceği belirleme kudretine sahip yeni bir fikrin, yeni bir bölgesel düzenin öncüsü bir ülke olarak görülmektedir.

ALİ SERİNDAĞ (Gaziantep) - Katar'ı da değiştirecek misiniz, Katar'ı?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Burada biz bu misyonun gereğini yaptık, yapmaya devam edeceğiz. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

Bizi eleştirenlere çok kısa bir tavsiyede bulunmak istiyorum: Gidin, Kahire'nin, Trablus'un, Beyrut'un sokaklarına çıkın, Tunus'un, Kudüs'ün sokaklarına çıkın ve "Türkiye'nin Suriye politikası hakkında ne düşünüyorsunuz?" diye sorun.

OKTAY VURAL (İzmir) - Yahu, siz Katar'da demokrasi arıyorsunuz!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Daha siz sormadan size sarılacaklar ve Türkiye'nin takip ettiği onurlu politika dolayısıyla takdirlerini ifade edecekler. (AK PARTİ sıralarından alkışlar, MHP ve CHP sıralarından gürültüler)

OKTAY VURAL (İzmir) - Sen Katar'da demokrasi arıyorsun be!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Ama Orta Doğu'daki kardeş halkların yerine, onlarla kucaklaşmak yerine?

OKTAY VURAL (İzmir) - Bahreyn'de tanklar insanları öldürdüğü zaman neredeydiniz siz!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - ?dikta rejimleriyle kucaklaşanların böyle bir yeni anlayışı anlamaları mümkün değil.

OKTAY VURAL (İzmir) - ABD taşeronluğunu bırakın!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Biz hem insanlığın ve bölgenin halkının vicdanı olmaya devam edeceğiz?

AYTUN ÇIRAY (İzmir) - Bilgi vermeye gelen bir bakana yakışıyor mu bu konuşma! Bilgi vermeye gelen bir bakan gibi konuşmuyorsunuz!

OKTAY VURAL (İzmir) - Taşeronluğu bırakın!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - ?hem de ulusal çıkarlarımızı korumaya devam edeceğiz?

OKTAY VURAL (İzmir) - Türk milletine taşeronluk yakışmaz!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - ?çünkü zihnimizde nasıl yeni bir Türkiye iddiası varsa yeni bir Orta Doğu iddiası da var.

OKTAY VURAL (İzmir) - Müslümanları birbirine kırdırma politikası uygulamayın!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Bu yeni Orta Doğu iddiasının temelinde de etnik ve mezhep farklılıklarına dayalı değil?

AYTUN ÇIRAY (İzmir) - Kavgacı bir üslupla sıfır sorun ha!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - ?kardeşliğe dayalı yeni bir barış düzeni var. Bu barış düzeni kurulana kadar çalışacağız. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

AYTUN ÇIRAY (İzmir) - Elinize Müslüman kanı bulaştı!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Kim ne derse desin bu barış düzeninin öncüsü de sözcüsü de Türkiye olacaktır.

AYTUN ÇIRAY (İzmir) - Elinize Müslüman kanı bulaştı!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Sizlerin kaygılarını anlıyorum çünkü farklı bir siyaset anlayışını temsil ediyorsunuz.

AYTUN ÇIRAY (İzmir) - Vampir gibi kan?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Bass siyaset anlayışını tercih edenlerin bizi anlamaları mümkün değil, bunu beklemiyoruz. (AK PARTİ sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar) Bizim için önemli olan, Suriye Şam sokağının, Dara sokağının, Hama'nın, Humus'un, Deyrizor'un, Lazkiye'nin bizi anlamasıdır. (CHP ve MHP sıralarından gürültüler)

OKTAY VURAL (İzmir) - Hikâye anlatıyor. Sana "tıpış tıpış" diyene tıpış tıpış gidersen nasıl olacak!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Onların da bizi anladığından eminiz. Gelecek, arkaik rejimlerde değil; gelecek, halkların iradesindedir.

OKTAY VURAL (İzmir) - Böyle bir şey olur mu ya! Kaç aydan beri çağırıyoruz gelin buraya bilgi verin diye.

AHMET AYDIN (Adıyaman) - Bir saniye müsaade edin de bilgi veriyor.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Türkiye'de darbeyi savunanlar tabii ki o bölgelerde de azınlık diktalarını savunacak, bunu normal karşılıyoruz. (AK PARTİ sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar) Ama 74 milyon Türk halkı Suriye halkının yanındadır, yanında olmaya devam edecektir.

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Ben yanında değilim, beni sayma!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Hiçbir etnik ve mezhebî fark gözetmeden Sünni'siyle, Şii'siyle?

ALİ UZUNIRMAK (Aydın) - Beni sayma, sizinle beraber değilim, beni sayma!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - ?Nusayri'siyle, Kürt'üyle, Arap'ıyla, Türkmen'iyle bütün Suriye'yi kucakladık, kucaklamaya devam edeceğiz. (MHP sıralarından gürültüler)

OKTAY VURAL (İzmir) - Sen işgalci ABD askerleri için dua eden birisisin be!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Bu yeni düzenin, bu yeni barış düzeninin ilk işaretleri görülmüştür.

OKTAY VURAL (İzmir) - O camileri işgal eden, Ebu Gureyb'de eziyet edenleri demokrasi kahramanı gibi gösteriyorsunuz be!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Bu yeni barış düzeninin ilk işaretleri de inşallah Suriye'deki baskı yönetimine son verecektir.

OKTAY VURAL (İzmir) - Sizi gidi sizi!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Bizim irademiz, iktidarımızın iradesi sadece ve sadece Türk halkından meşruiyetini alır.

AYTUN ÇIRAY (İzmir) - Bir devlet adamına yakışır mı böyle bilgi vermek?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Başka hiçbir güce dayanmadık, bunu da halkımız her seçimde tekrar olarak teyit etti.

ALİ SERİNDAĞ (Gaziantep) - Kim çağırdı sizi?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Son olarak şunu tekrar vurguluyorum: Yeni bir Orta Doğu doğuyor. Bu yeni Orta Doğu'nun sahibi, öncüsü, hizmetkârı olmaya devam edeceğiz. (AK PARTİ sıralarından "Bravo" sesleri alkışlar, CHP ve MHP sıralarından gürültüler) Bu yeni Orta Doğu'da zulümler, baskılar, diktalar değil, halkın iradesi ve hakkın sesi, adaletin sesi hâkim olacak.

ALİ ÖZGÜNDÜZ (İstanbul) - Emperyalist ve siyonistlere hizmet ediyor bu Hükûmet.

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Türkiye bu sesin her yerde gür savunucusu olacak ve bununla birlikte, bu yeni Orta Doğu'yla birlikte Türkiye'nin etrafında yeni bir barış kuşağı, yeni bir istikrar ve refah kuşağı oluşacak.

ALİ SERİNDAĞ (Gaziantep) - Katar'ı, Suudi Arabistan'ı ne zaman demokrasiye kavuşturacaksınız?

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Türkiye olarak, biz büyük ekonomik kalkınmamızı, demokratikleşmemizi, uluslararası itibarımızı bu yeni Orta Doğu'yla birlikte, oradaki halklarla birlikte inşa edeceğiz, geliştireceğiz.

OKTAY VURAL (İzmir) - Sam Amca'na çok fazla güvenme ya!

DIŞİŞLERİ BAKANI AHMET DAVUTOĞLU (Devamla) - Bu yeni barış düzeninin öncüsü olma konusundaki gayretlerimize verdiğiniz destek dolayısıyla teşekkür ediyor, saygılarımı sunuyorum. (AK PARTİ sıralarından "Bravo" sesleri, alkışlar)