MAHMUT TANAL (İstanbul) - Değerli Başkan, değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

279 sıra sayılı Türkiye İnsan Hakları Kurumu Kanunu Tasarısı üzerine söz almış bulunmaktayım.

Tabii burada, Türkiye'de, insan hakları sorunu hep sorunlu hâle gelmiştir, bugüne kadar çözülememiştir. Basında insan hakları sorunu var. Okulda insan hakları sorunu var. Hastanelerde insan hakları sorunu var. Cezaevlerinde insan hakları sorunu var. Mahkemelerde insan hakları sorunu var. Belediyelerde, caddelerde, sokaklarda, iş yerlerinde çalışanların, köylülerin, çocukların, kadınların, toplumun her katmanında, gerçekten ülkemizde insan hakları sorunu var.

Değerli milletvekilleri, bu yasa tasarısıyla ilgili evet, burada asıl amaç? Hukuk kuralları adalet esaslarına göre uygun hazırlanır. Hukuk, doğru ve adil olma sanatıdır. Bu tasarı, gerçekten doğru ve adil olma sanatına uygun bir şekilde düzenlenmiş midir, hazırlanmış mıdır? Söyleyeceğim hususları sizin takdirinize sunacağım, bu kararı herhâlde yüce Meclis verecek.

Değerli milletvekilleri, diğer ülkelerle karşılaştırma yapıldığı zaman, keşke, Komisyon Başkanı ve Bakan, İrlanda örneğine de bakmış olsalardı. Neden söylüyorum İrlanda örneğini? İrlanda'da bu tür kurumların üyeleri, insan haklarının ihlal edildiği davalarda, mutlak suretle kurul üyelerinin 1 tanesi, insan haklarının ihlal edildiği davaları izler. Eğer, biz ülke olarak, siyasal iktidar, eğer bu konuda, insan haklarının ihlalini engellemek ve hakların, insan haklarının gelişimi açısından bir adım ilerlemek istiyorsa -lütfen- bu kurul üyelerinin, insan haklarıyla ilgili devam eden davaları da izlemesi gerekir.

İkinci bir sorun: Yine, İrlanda örneğinde? Bu toplumun yarısı kadın, yarısı erkek. İnsan haklarının sadece kâğıt üzerinde kalmaması lazım. İrlanda örneğinde, yine, aynı şekilde, insan hakları kurumunun, seçilen 14 tane üyesi var değerli milletvekilleri, bu 14 üyenin yarısı kadın, yarısı erkek. Peki, mademki biz eşitlik arıyoruz, adalet arıyoruz, adaletin nüfus oranına göre de temsili gerekiyor. En azından, buradaki bu kurul üyelerinin yarısının kadın olması gerekir idi ki doğru ve adili bulmaya çalışalım.

Gelelim, bir başka örnek: Yine, aynı şekilde, yemin sorunu. Evet, daha önceki yasalarımızda, ombudsmanda yemin sorunu halledilmiş idi. Evet, orada, başkanın Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda yemin etmesi gerekiyordu. Madem bu, bu kadar tarafsız, bağımsız bir kurul, neden yemin gündeme getirilmedi? Yemin de bu kurulda büyük bir eksiklik değerli milletvekilleri.

Başkanın görev süresi. Başkanın görev süresi, Avusturya örneğinde, dönüşümlü olarak her üye bir yıl başkanlık yapar. Tasarıda bu da büyük bir eksiklik, bunu da gidermek lazım. Seçilen üyelerin görev süresi dört yıllık süreyle sınırlı, ancak 2'nci bir sefer bir daha seçilebilir, bu da yine hatalı. Neden hatalı? Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimleri dört yılda bir oluyor. Aynı zamanda, eğer Hükûmete bağlı, siyasal iktidara bağlı, seçimlere bağlı bir kurul olmasını istemiyor isek bunun görev süresinin, seçim süresinin en azından genel seçimlerden daha fazla olması lazım. Nedir? Genel seçimler dört yılda bir oluyorsa bunun beş yılda bir, diğer ülkelerde altı yılda bir olması gerekir ki bunun bağımsızlık ve tarafsızlığını koruyabilelim.

Siyasal iktidardan bağımsız bir kuruma dönüştürmenin yolu, şartları belirttiğim şekilde olması gerekir. Bu şekliyle bu tasarı eksiktir. Bu bahsettiğim konuların gözden geçirilerek, bunların da en azından tasarıya dercedilerek yeniden hazırlanmasında yarar var.

Hepinize saygılarımı sunuyorum, iyi akşamlar diliyorum. (CHP sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ediyorum Sayın Tanal.