ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) - Sayın Başkan, değerli arkadaşlar; gerek Genel Kurulumuzun gerekse vatandaşımızın aydınlanmasına sebep olacak bu sorularınızdan dolayı tekrar teşekkür ediyorum.

Sayın Aslanoğlu petrol fiyatlarıyla alakalı mekanizmanın nasıl işlediğini, onun ülkemizde gerekli yükselmelere veya inmelere zamanında cevap verdiğini mi yoksa geriden mi takip ettiğini, bu konudaki algılamanın biraz daha eksik olduğunu söylediler.

Tabii, her düşüşte veya yükselişte bir mekanizma var. Yine Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ve Rekabet Kurumu tarafından kuralları belirlenmiş bir mekanizma var. O mekanizma şunu söylüyor: "Biz Akdeniz havzasındaki petrol piyasasına tabiyiz". Cenova'da özellikle bize en yakın piyasadaki bulunan ve rafineri fiyatlarıyla beraber karşılaştırılabilecek. Yani, biz bugün TÜPRAŞ'ı özelleştirdik. O grup şimdi, 2 katına fiyatları çıkarsa, yani istese çıkartabilir mi? Veya yarı fiyatına düşürse, düşürebilir mi? Bu serbestlik kendisinde var mı? Bu serbestlik kendisinde yok. Çünkü biz, her ne kadar bu sektör özelleşmiş olsa da strateji gereği ve stratejik bir ürün gereği, bugün 8 milyondan 16 milyon adede çıkmış araçlarla beraber, halkımızın ve vatandaşımızın arz güvenliğini bu manada düşünmek zorundayız.

Motorinle benzinin mekanizmaları farklı, Cenova piyasasındaki oluşan rakamın özellikle beş günlük periyodu var. Her değişime aynı oranda cevap vermemesi için yani her gün de yapılabilir bu. Bu mekanizma her gün de yapılabilir. Ama beş gün içerisindeki fark, diyelim ki belli bir oranı geçiyorsa veya iniyorsa o, fiyat mekanizmasının değişmesini zorunlu kılıyor. Bunu hem EPDK hem de dediğim gibi ilgili, bağlı ve ilişkili bütün kuruluşlar takip ediyorlar.

On üç defa haziran ayından bu tarafa yükseldi, dokuz defa veya on bir defa indi. Her birinin -dediğim gibi- ham petrol fiyatlarına endeksli olarak o farkı yakalıyorsa, o mekanizma işletiliyor.

Ham petrol fiyatlarının ani yükselmeleri hâlinde, TÜPRAŞ belli bir stoka girmiş olabiliyor. Arkasından, ani düşüşlerde -biz bilançolarını da takip ettiğimiz için- çok ciddi eksiler oluşabildiği gibi TÜPRAŞ'ın bilançosunda artılar da oluşabiliyor. Şimdi, halka açık bir şirket için -ben burada manipülatif konuşmak istemem ama gerçeği neyse onu aktarmaya çalışıyorum- yıl sonunda yaklaşık 24-25 milyarlık bir cirodan elde edeceği kâr da ortada, kâr marjları da ortada. Bunun daha iyi denetlenebilmesiyle alakalı arkadaşlarımızla tekrar çalıştık yani kaçırdığımız bir şey var mıdır? Yani onların kötü niyetli olduğunu söylemem yanlış olur ama bunu sistematiğe açmak açısından?

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) - Piyasa neden rekabete açılmadı Sayın Bakan?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Rekabete nasıl açılabilir bu? Yurt dışından, şu anda -siz dâhil- istediğiniz mamulü ithal edebilirsiniz yani petrol ve ürünlerini, ham petrolü de ürünlerini de ithal edebilirsiniz. Mesela benzin getirebilirsiniz eğer fiyatı daha uygunsa. O yüksek fiyatla bunu serbest piyasada satamayacağına göre bu da ciddi bir denetleme mekanizması içerisindeki unsur olacaktır.

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) - Hayır, rafineriyi Çalık'a söz vermeseydik de rekabete açsaydık.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Şimdi, mesela, Çalık'a biz rafineri sözü mü verdik? Mesela, tekrar?

İsminizi bağışlayın lütfen.

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) - Aykut Erdoğdu ismim.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Şimdi, Aykut Bey, siz istemeniz hâlinde rafineri kurabilirsiniz ülkede yani müracaat edin? Yalnızca Çalık'a has değil bu; mesela, Aykut Bey de gelip? Gerekli finansmanı sağlamış olmakla beraber yerinizi?

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) - Ama Sayın Başbakan rafineri için Çalık'a söz vermişti.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Yok, onu siz söylüyorsunuz. Bakın, ben, şimdi Genel Kurulun huzurunda açıkça söylüyorum: Aykut Bey bugün rafineri müracaatı yapması hâlinde, ben kendisine rekabetin artması adına yardımcı olacağıma huzurlarınızda söz veriyorum. O açıdan, bunların her birini rahatlıkla söylememiz lazım.

Arkadaşlar, ben, burada kamuoyunu aydınlatmayla alakalı söylüyorum. Dediğim gibi, farklı yorumlar yapılabilir; bunlar subjektif olabilir, objektif olabilir ancak her birimiz doğruyu konuşmak zorundayız. Doğru söylediğimiz kadar güçlendiğimizi, yanlış şeyler söylediğimiz kadar zayıfladığımızı bilmemiz lazım. Bu entelektüel gerçeğe borçlu olanlar yalnızca iktidar partisi üyeleri değil, aynı zamanda muhalefet partisinin üyeleri de aynı şekilde borçludurlar. O açıdan, her birimizin bu manada hassasiyet göstermesi lazım.(AK PARTİ sıralarından alkışlar)

Sayın Öğüt özellikle Ardahan'la alakalı iyi bir hassasiyetini dile getirdi: "Doğal gaz ve petrol, büyük boru hatları geçiyor oradan, biz iskontolu alabilir miyiz?" diye. Biz iskontolu alamayız oradan çünkü bunların basınç düzeyleri farklı.

Edirne'den Kars'a, Sinop'tan Hatay'a varıncaya kadar doğal gazın fiyat mekanizması şu, bildiğiniz gibi: BOTAŞ veya özelleştirdiğimiz özel sektör vasıtasıyla gelen 10 milyar metreküplük gaz Türkiye'nin her tarafında aynı fiyatla satılıyor. Ancak, hizmet dağıtım bedelleri üzerinden altmış üç ayrı bölgede yaptığımız ihaleyle beraber, İstanbul'daki doğal gaz dağıtımının fiyatı farklı, Ankara'daki farklı, işte Ardahan'daki, Kayseri'deki farklı ama yalnızca hizmet dağıtım bedeli üzerinden, doğal gazın fiyatı biraz önceki söylediğim rakamlar üzerinden satılıyor. O yüzden, mesela, benzer bir mantıkla, Batman ve Adıyaman'da, en fazla yerli petrolün çıktığı yerde, oradaki arkadaşlarımız da diyebilirler ki: "Ya yüzde 20 de burada ucuz olsun, petrol burada çıkıyor." O yüzden, bizim, bu manada ulusal tarife uyguladığımızı, elektrikte de benzer bir mantıkta gittiğimizi söylemem lazım.

Sayın Işık, doksan altı tane bayiyle alakalı, özellikle iyi bir uyarıda bulundu. Eğer, uygun?

ENSAR ÖĞÜT (Ardahan) - Sayın Bakan, affedersiniz, Ardahan'a doğal gaz ne zaman vereceksiniz? Hâlen daha yok.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Şimdi, bakın?

Eğer benim çok fazla vaktim varsa Sayın Başkan, çok detaylı konuşabilirim.

BAŞKAN - Değerli arkadaşlarım, şimdi, başka sorular da var. Yani isteniyorsa yazılı da istenebilir bilahare.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Sayın Öğüt, bugün bu ülkenin her karış toprağı hepimizin değil mi? Senin, benim, onun. İki yüz otuz altı yılda kendini amorti edecek şu anda bölgemiz var. Yani biz oraya doğal gazı götürdüğümüzde, onu?

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) - Biz buna kamu hizmeti diyoruz.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Eyvallah? Kamu hizmeti olduğu için de işte biz başladık. En fazla nüfustan başlayarak düşük nüfusa doğru bütün bu hizmetleri götürüyoruz.

Sayın Başbakanımız bir şey söyledi: "Seksen bir ile ben bu doğal gazın götürülmesi talimatını verdim" dedi. Bakın, bazı coğrafyalara, bazı illere 120 milyon TL harcayarak doğal gazı iletiyoruz, bazı illere 20 milyon TL harcayarak ancak iletebiliyoruz.

O açıdan, amortisman hizmet bedellerini ne kadar kamunun lehine kullanırsak kamunun parasını da o kadar uygun harcamış olacağız. O açıdan bütün bunlarla alakalı ben isterseniz detaylı bilgi de verebilirim.

Sayın Işık'ın?

MAHMUT TANAL (İstanbul) - Sadece kâr güdülerek göz önüne alınmaz ki Sayın Bakan.

BAŞKAN - Sayın Tanal?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Tabii ki? Bakın, sosyal fayda dediğimiz bir konu var. Kütahya-Balıkesir arasındaki duble yolun yapılmasındaki temel mantık da budur. Oradaki devlet yolu, o trafiğin sayısına bakarak karar verilmemiştir. Buradaki geçen otomotiv sayısı yeterli sayıya ulaşmadığı için ben bunu duble yol yapmıyorum dememiştir. Yani sosyal faydayı kabul ediyorum ve onun her zaman paralandırılmadığını da takdir ediyorum.

Sayın Işık'ın sorduğu soruyla alakalı? İyi bir uyarıda bulundu, ben arkadaşlarıma bu talimatı vermiştim. Birisi, ben sanayiye kömür satıyorum diye kalkıp maksadının haricinde bir yere o kömürü satarsa, lütfen bize ihbar edin veya bizim arkadaşlarımız onu bulmak zorundalar.

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) - Ben ihbar ettim, yakında kapanıyor.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Bununla alakalı arkadaşlarımızın da bulduğu ve lisansını iptal ettiği, sözleşmesini iptal ettiği yerler var. O yüzden bu manada hepimizin hassas olması lazım, katılıyorum hassasiyetinize.

Sayın Demiröz'ün, Keles'le alakalı? Bursa'daki o kömür santralı yapılacak mıdır yapılmayacak mıdır denildi.

Değerli arkadaşlar, on üç tane, Bursa'da bulunan organize sanayilerinin toplam yönetim kurullarının hepsi toplandılar ve geldiler. Dediler ki: "Biz bin megavatlık bir santral kurmak istiyoruz. Bunu olabildiğince yerli kaynaklardan kullanmak istiyoruz." Ben de açıkça dedim ki: "Açık bir ihale yapacağız, yerli kömürümüzü kullanmamız lazım, yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmamız lazım ve gelin, kömürü?" Bakın, hemen yanı başınızda kömür çıkaracağız. Akışkan yatak teknolojili ve çevreye duyarlı olmak kaydıyla, bizim şartımız bu. Yani layüsel bir şekilde gelip "Ben burada kömür üretirim, baca gazı analizlerini yapmam." diye birisi gelip oraya kömür santrali yapamaz. Ve on üç tane, Bursa'daki organize sanayileri toplandılar, yönetim kurullarıyla beraber geldiler, dediler ki: "Biz santral yapmak istiyoruz." Niçin? "Üyelerimize daha ucuz elektrik vermek için." Çünkü yerli kömürü? Bizim modelimizi biliyorsunuz; yirmi  yıllık, otuz yıllık biz kömür rezervi veriyoruz.

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - Sayın Bakan, açıklama istediğimiz başka bir şey.

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - On üç tane başkan orada oturmuyor Sayın Bakan ya.

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - Sayın Bakanımız burada, daha yapılmayacaktı.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Bakın orada, Keles'te geldiler, dediler ki: "Biz burada, bu çevreye zarar vermemek kaydıyla ve o Kozağacı Vadisi'ne zarar vermemek kaydıyla, biz bu santrali yapmak istiyoruz."

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - Ya, alan boşaltılacak, bütün köyler boşalıyor Sayın Bakan, ne zararından bahsediyorsunuz ya!

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Bursa Organize Sanayiden adres veriyorum. Siz benden daha iyi tanıyorsunuz, lütfen gidin, deyin ki "Siz Bakanla böyle bir görüşme yaptınız mı?"

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - ÇED raporu alınmadığından dolayı o proje iptal oldu ya.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Şimdi arkadaşlar, Türkiye'de 11 buçuk milyar?

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - ÇED raporundan dolayı iptal oldu o proje Sayın Bakan. O günden bugüne ne değişti?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Biz çevreye rağmen değil, ÇED'e rağmen değil, ÇED'le beraber ve çevreyle beraber bu yatırımları gerçekleştireceğiz.

Değerli arkadaşlar, doğal gaz ithalatından şikâyetçi olanlar, 11,5 milyar tonluk kömür rezervimizi göz ardı edemezler. Ben demiyorum ki bunları hoyratça yapalım.

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - Köyler boşaltılacak Sayın Bakan, köyler boşaltılacak. Hangi çevreden bahsediyorsun?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Biz bunları çevreye rağmen değil, çevreyle beraber yapalım. Tabii ki düzgün yapmamız lazım.

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - Köy ortadan kalkıyor.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Bakın, ben Yatağan'a gittim.

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - Hangi çevreden bahsediyorsunuz?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) -  "Yatağan santralinde 215 megavatlık ünite niçin 160 megavatlık çalışıyor?" diye sordum. Baca gazı analizlerini geçmediği için?

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - Hayır, referanduma sunalım?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Arkadaşlar, ben size altını kalın çizgilerle çizerek tekrar söylüyorum, diyorum ki: "Çevreye rağmen Keles'te yatırım yapılmayacak, çevreyi kirleterek orada kömür santrali yapılmayacak."

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - Ya, köyler boşaltılıyor Sayın Bakan, hangi çevreden bahsediyorsunuz?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Sizin bana şunu söylemeniz lazım, diyeceksiniz ki: "Ben yerli kömürü orada istemiyorum." Çok net.

Sayın Eyidoğan'la alakalı?

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - Kirazlar sökülüyor, köyler boşaltılıyor. Hangi çevreden bahsediyorsunuz ya?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Arkadaşlar, tekrar tekrar söylüyorum: Çevreyi yakarak, yıkarak, bozarak biz orada santral yapmayacağız.

İLHAN DEMİRÖZ (Bursa) - Sayın Bakan, burada mücadele yapıldı.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Arkadaşlar, çok net bir ifade kullanıyorum tekrar. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - Sayın Bakan, otuz tane köy boşaltılıyor, ben biliyorum projeyi ya!

Siz boşuna alkışlamayın ya, bilmediğiniz şeyi alkışlamayın!

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Çevreye rağmen orada biz yatırım yapmayacağız, çevreyle beraber yapacağız.

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - Köyler boşalınca çevre mi kalır orada?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Müsaade ederseniz Sayın Eyidoğan'ın sorusuna geleyim.

Yeni kanun düzenlememiz var TPAO'yla alakalı. TPAO'nun mevcut müktesep hakları korunarak ve onların mükteseplerinde hiçbir sıkıntı oluşturmaksızın yeni kanunda bazı düzenlemeler yapıyoruz. TPAO elindeki bir sahayı veya herhangi bir şirket bir sahayı değerlendirdikten sonra, kendisine tanınan imtiyaz süresi içerisinde devretmişse, o normal ihaleye çıkacak ve o ihalede herkes eşit şekilde yarışacak, TPAO'nun elindeki mevcut haklar korunmak kaydıyla.

Sayın Acar'ın? Özellikle Kırkgöz tarafındaki Antalya'daki çevrim santralıyla alakalı, Aksa'nın santraliyle alakalı bahsettiler. Ben o santralin yerine gittim arkadaşlar. Bakın, şu anda 8.484 kilometrelik denize kıyı şerit içerisinde kırk altı tane santral müracaatı var. Çok enteresandır, kırk altı tane itiraz var. Bunların içerisinde, kuş yollarında olduğu iddia edilen rüzgâr santralleri dâhil, kömür zaten çevreyi kirlettiği için kömüre karşı olmalar dâhil, nükleer zaten patlayacak, ondan dolayı onu yapmamak lazım; su santralleri, tencere tava çalıyoruz, onları da yapmamak lazım; doğal gaz ithal, e tabii onu zaten hiç getirmemek lazım.

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - Yapmayın ya, ne alakası var!

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Arkadaşlar, çok net bir şey söylüyorum, bir işin?

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) - Vahşi kapitalizme doğayı teslim ediyorsunuz. Siz o Bakanlıktaki yolsuzlukları engelleseniz buna ihtiyaç yok zaten! Afşin Elbistan Santrali neden çalışmıyor?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Muhalefet partisinin mutlaka çok önemli bir görevi var: İktidar partisinin yaptığı işlere tavsiyelerde bulunmak, bir kısım önerilerde bulunmak ve yapıcı eleştiriler sunmak. İktidar partisi de bunları dinlemek zorundadır.

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) - Sizin de çevre duyarlılığını aşağılamamanız lazım.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Şimdi ben diyorum ki, bir şeyin nasıl yapılacağını değil, nasıl yapılmayacağını tarif ederseniz, orada, o fikrin saygınlığında bir sıkıntı olur ve onun tartışılmasına yol açar. Ben şimdi bir şeye davet ediyorum: Lütfen, yerli kaynaklarımızın ve yenilenebilir kaynaklarımızın öncelikli olmak kaydıyla değerlendirilmesini bu AK PARTİ hükûmetleri enerji politika ve stratejilerinin başına koydu. Ve diyor ki, Antalya'da o Uzan Grubunun yapmadığı yatırımlarla beraber? Antalya milletvekilleri benden çok daha iyi bilirler; turizmcimiz mi şikâyetçi değildi, oradaki sanayicimiz mi şikâyetçi değildi. Hiçbirine de? Ben şahidim, 1999 yılındaki Enerji Bakanlığındaki yapılan toplantılarda kalktı, "Bu yatırım ihtiyacımız." dedi, "Ben yapmıyorum." diye adam postasını koydu.

Şimdi, biz diyoruz ki, oraya doğal gaz santrali de, diğer bütün yerli kaynakları da yapmak lazım. Şu anda yaklaşık bin megavatlık doğal gaz santrali, burada ihtiyacın birçoğunu karşılamaktadır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Sayın Başkanım, 4 milletvekili arkadaşımızın daha sorusu var arz ediyorum.

BAŞKAN - Estağfurullah.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - İster cevaplayayım, ister geçeyim.

BAŞKAN - Efendim, yazılı verirseniz memnun olurum çünkü Sayın Bakanın sorularını azaltmamıza rağmen zamanımız bitiyor.

MAHMUT TANAL (İstanbul) - Biz muvafakat ediyoruz Sayın Başkanım, Sayın Bakan cevap versin.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Nasıl derseniz Başkanım, ben görüşünüze saygı duyuyorum.

Peki, saygıyla, sevgiyle hepinizi selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)