ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Kayseri) - Sayın Başkan, değerli arkadaşlar; ben de hepinizi 2013 yılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bütçemizde saygıyla, sevgiyle selamlayarak sözlerime başlamak istiyorum.

Şu ana kadar konuşma yapan bütün arkadaşlarıma, iktidar ve muhalefet olarak da teşekkür ediyorum. Her birisinin kaygısı, tabii ki dışa bağımlılığın azaltılması, enerji politikalarının stabil hâle getirilmesi, stratejilerin net olarak çizilmesi, dış ilişkilerle alakalı konular, nükleer, elektrik üretimi, yani yaklaşık bağlı, ilgili ve ilişkili bütün kuruluşlarımızla beraber 28 tane temel başlık içerisinde 47 tane konuya temas ettiler. Bunların tabii hepsini yaklaşık on yedi dakika içerisinde ne kadar cevaplayabiliriz ama bunları soru-cevap kısmında da biraz takviye etmek kaydıyla da ben sözlerime başlamak istiyorum.

PMUM'dan bahsedildi. PMUM iki ayrı piyasadan oluşuyor; gün öncesi tedarik ve gün içi dengesizlik. Bunların her birinin toplam 240 milyar kilovatsaat içerisinde 150 milyar kilovatsaatlik kısmı EÜAŞ ve TETAŞ arasındaki ilişkilerden, gün öncesi yaklaşıkta yüzde 15'lik kısmı -40 milyar kilovatsaatlık kısmı da- yaklaşık 15,5 kuruş/kilovatsaatla ve gün içi yaklaşıkta  yüzde 3'lük kısmı 14,29 kuruşla tamamlanmıştır.

Bunlar tabii ki hareketli piyasalar, bir yandan da bu piyasalar devam etmektedir.

Doğal gaza bağımlılığımız nedir, doğal gazdan elde ettiğimiz elektriğe bağımlılığımız nedir, Rusya'ya bağımlılığımız artıyor mu; bunlar üzerinde de biraz konuşalım isterseniz.

Değerli arkadaşlar -yaklaşık söylüyorum, küsuratlarını bu vakitte atmak kaydıyla- bizim aldığımız doğal gazın yaklaşık yüzde 50'si Rusya Federasyonu'ndan, elde ettiğimiz elektriğin yaklaşık yüzde 50'si de doğal gazdan. Dolayısıyla, toplam, Rusya'dan aldığımız ve elektrik üretimindeki payının yüzde 25,4'ler civarında olduğunu söylemem lazım. Bunlar toplanarak söylenmez, çarpılarak söylenir ki sonuçtaki net rakamı hep beraber anlayabiliyor olalım. Nükleer güç santrallerinin Rusya Federasyonu tarafından Türkiye'ye yapılmasıyla beraber bu bağımlılık artmayacaktır arkadaşlar. Biz, hidroelektrik santrallerden, rüzgâr santrallerinden, güneşten ve diğer yenilenebilir kaynaklarımızdan, yerli kömür santrallerimizden elde ettiğimiz elektriğin yerine ikame etmeyeceğiz bunu; doğal gaz santrallerinden elde ettiğimiz elektriğin yerine ikame edeceğiz yani onun yerine koyacağız. Bu, şu demektir: Bizim, her bir nükleer güç santrallerinin, 4 ünitelik santral için 3,6 milyar dolarlık doğal gaz ithalatından kurtulmamız demektir. O yüzden, ben bu hatanın sıkça yapılmasından rahatsızlık duyduğum için bunu bir kez daha tekrar etme ihtiyacı hissettim.

Özelleştirmelerde malın devrini mi yapıyoruz, yoksa bunları farklı bir modelle mi yapıyoruz? Trafoları, direkleri satıyor muyuz? 2030 yılına kadar, değerli arkadaşlar, varlık satışı yapmıyoruz. O şirketlerin, dağıtım şirketlerinin, anonim şirketlerin hisselerini o anda devrediyoruz ve en son geldiğimiz rakamlar itibarıyla da Türkiye'de yaklaşık yüzde 60'lar civarında, kısa vadede de hemen yüzde 75'lere çıkacağımız, elektrik dağıtım hizmetlerinde, bir işleme doğru gidiyoruz, özel sektör tarafından yapılmak kaydıyla.

Tabii, petrolün daha çok ulaştırma sektöründe kullanıldığını yani hemen hemen tamamının ulaştırma sektöründe kullanıldığını söylemem lazım. Bunun yaklaşık tutarı 33,4 milyar dolardır. 54 milyar dolarlık 2011 yılı ithalatının 34 milyar dolara yakın kısmı ulaştırmadadır; 16 milyon adet civarında ülkemizde bulunan binek araçları ve her türlü toplu taşıma araçları da dâhil olmak üzere buraya verilen paradır. Yani enerji sektörü açısından bunların kullanılmamasında hiçbir mahzur yoktur ama hak ettiğimiz refah seviyesinin her birimizin üzerinde uyandırdığı tesiri daha iyi görmek açısından da bunlar devam edecektir.

Enerji sektöründeki bağımlılık, toplam 54 milyar dolar içerisinde yaklaşık 20 milyar dolarlık kısmıdır. Onlar da bildiğiniz gibi, doğal gazla alakalı çabalarımız ve gayretlerimizdir.

Ben tabii burada elektrik pahalı mıdır, doğal gaz pahalı mıdır, çok fazla bunun tartışmasına girmek istemem ama Avrupa Birliği üyesi ülkeler içerisinde 27 tane ülkede, doğal gazda, sanayide 2'nci, konutta 3'üncü sırada ucuz doğal gaz kullandırıyoruz şu anda vatandaşımıza. Şu anda bu rakamların her birisini, fotokopisini, ben bu toplantıdan sonra, bütçeden sonra isteyen arkadaşlarıma verebilirim.

Elektrik fiyatlarında, Avrupa Birliği üyesi ülkelerin ortalamasından daha düşük fiyatta elektrik vatandaşımıza temin edilmektedir.

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - Vergi yok bunlarda Sayın Bakan, vergisiz söylüyorsunuz.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) -Tabii, bazı konularda arkadaşlarımız şöyle eksik bilgiler verebiliyorlar, ben onları da telafi etmek açısından söyleyeyim. Tabii ki yerli kömürlerimizin kullanılması açısından önemli bir kaynağa sahibiz, düşük kalorili linyitlerimiz var, yüksek kalorili az miktarda taş kömürlerimiz var.

Bakın, ben bugün saat 19.00 itibarıyla yani bundan yaklaşık iki üç saat önceki değerleri bizzat burada sizlerle paylaşmayı uygun gördüm. Hani "Çan çalışmıyor." filan diyoruz. Şu anda 151 megavat çalışıyor. Bununla alakalı ayrıntılı bilgiyi de birazdan size aktaracağım.

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) - Doğruyu söyleyin Sayın Bakan, gittik, gözümüzle gördük ya!

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - "Kangal duruyor." dendi. Kangal şu anda 433 megavatla beraber çalışıyor. Kemerköy 319 megavat, Seyitömer 397 megavat, Soma 535 megavat, Afşin-Elbistan 228 megavat gibi değerlerle gidiyor.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Kapasitesi ne kadar Sayın Bakan, kapasiteyi söyleyin.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Değerli arkadaşlar, yerli kömürlerimizi daha büyük oranda çalıştırmamız lazım. Eğer kastımız buysa, ben aynı kanaatteyim, yerli kömürlerimizi daha fazla oranlarda çalıştırmamız lazım.

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) - Sayın Bakan, yalan söylemişiz havasını yaratıyorsunuz. Biz Çan'a gittik, çalışmıyordu.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) -Arkadaşlar, bunların içerisinde on yıl önce yaşı 20 olan santral vardı, şu anda yaşı 30 olan santral var. Her birisinin kabiliyetleri, rehabilitasyon yatkınlığı, her birisi değişiyor.

Bakın, Çan'daki serüveni ben anlatayım. Sanki orada hiçbir ihale yapılmamış gibi? Toplam, ilk ihale beş yıllık olup ve 1,5 milyon tonluk bir kireç taşı alımıyla alakalı ihale. O kayrıldığı söylenen firmaya, çıkarttırdım, 3 milyon 154 bin TL civarında edinimlerini zamanında yerine getirmediği gerekçesiyle ceza kesilmiş. Bu süre bitiminden bir yıl önce, Çan İşletme Müdürlüğü, 17 Ağustos 2011 tarihinde, ilgili dokümanlarla beraber müracaatını yapmış. 29 Mart 2012 tarihinde ihale sonlandırılmadan firmaların itirazı üzerine Kamu İhale Kurumu tarafından iptal edilmiş. 17 Mayıs 2012? Ve 10 Ağustos'ta tekrar bir ihale yapılmış, 3'üncü kez. Bu sefer 250 bin tonluk bir ihale yapılmış, yaklaşık belirlenen rakamın bir önceki alımından 2-2.5 katı fiyatı olduğu için komisyon bundan imtina etmiş. Sonra 70 bin tonluk -bunların her birisinin 3/g ye göre, serbest alıma göre, 21/b'ye göre alımları var- 18/9/2012 tarihinde ihale yapılmış ama teklif gelmemiş. Ondan sonra, tekrar 250 bin tonluk bir ihale yapılıyor ve 17,7 euro/tonla sonlandırılmış ve bu kireç alımına başlanmış. Ama, buna rağmen, eğer bu görevlerini yaparken benim iyi niyetli arkadaşlarımdan görevlerini atlayan varsa tabii ki bunlarla alakalı tahkikatı yapıp yine biz kamuoyuyla bunları paylaşacağız.

Değerli arkadaşlar, Şırnak Termik Santraliyle alakalı konudan söz edildi. Biz Şırnak İl Özel İdaresine yüzde 23,5 redevans değeriyle beraber vermişiz ve il özel idaresi de TKİ'ye yüzde 5'le beraber vermiş. Burada, Jandarma Genel Komutanlığının, İçişleri Bakanlığının, valiliğin, her birisinin beraber oturup yaptığı toplantıda Şırnak Valiliğinin gelir kazanması açısından oraya bu rakamlarla o tarihte verilmiş.

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) - İhaleyle mi verilmiş? Sayın Bakan ihale yapılmış mı? Çok önemli bir soru bu.

 ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Daha sonra, 135 megavat gücünde santral kuruluyor ve devreye alınıyor Şırnak gibi bir yerde. Daha sonra 2x135 megavatlık şu anda inşası devam eden ve inşallah kısa süre içerisinde de işletmeye almayı düşündüğümüz, özel sektör marifetiyle bunlar devam ediyor.

Şimdi, değerli arkadaşlar, konuşmalara bakıyoruz. Bir yandan diyoruz ki: "Kömür havayı kirletiyor." Bir başka arkadaşımız, yine, iyi niyetle diyor ki: "Bir dakika, siz yerli kömürü niye devreye almıyorsunuz?" Bir arkadaşımız diyor ki: "Onlar düşük kalorili." Diğer arkadaşımız, "Düşük kalorili de olsa niye almıyorsunuz?" diyor. Ben şimdi bunların hepsinin toplamını size aktarmaya çalışıyorum. Dediğim gibi, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığıyla alakalı alınan sözün yaklaşık dörtte 1'i sürede bunların cevaplanması tabii ki mümkün olmaz ama ben Şırnak'la alakalı, valiliğin, valiliğin redevansla alakalı işlemlerinin ve bunların fiyatlamalarıyla alakalı istediğiniz kadar detaylı bilgi verebilirim.

Şimdi, değerli arkadaşlar, vatandaşımızın alım gücüne ne oldu, elektrik kalemleri konusunda, enerji kalemleri konusunda? Aynı birimle söylüyorum. On yıl önce -rakamlara çok girmeyeceğim- bir asgari ücretli yani 163 TL alan on yıl önceki asgari ücretli, maaşını götürdüğünde toplamının beşte 1'i kadar elektrik alıyordu.

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - 2002'nin sonunda 163 lira değildi Sayın Bakan! 1/1/2002'yi söylüyorsunuz.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Asgari ücretin beşte 1'iyle elektrik alıyordu. Şu anda, asgari ücretin onda 1'iyle aynı miktardaki elektriği alabiliyor.

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - Yanlış rakamı söylüyorsunuz!

FARUK BAL (Konya) - Rakam yanlış Sayın Bakan!

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla)- Doğal gaz fiyatlarıyla alakalı? E, o zaman detaylara gireyim.

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - 250 lira orada, 163 lira değil!

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) -Arkadaşlar, sözlerimi tekrar ediyorum. 163,56 TL'lik asgari ücretin yüzde 32,2'lik kısmıyla alakalı?

FARUK BAL (Konya) - Yanlış o rakam Sayın Bakan!

S. NEVZAT KORKMAZ (Isparta) - O rakam yanlış, yanlış!

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) - Ama gerçekten yazık ya! 2002 yılına bu kadar haksızlık yapılmaz.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) -?doğal gazı alırken yani aldığı maaşın üçte 1'ini götürüp doğal gaza verirken şu anda, aldığı asgari ücretin, 739,79 TL'lik asgari ücretin beşte 1'iyle beraber doğal gaza gidiyor.

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - Sayın Bakan, 250 lira o tarihte asgari ücret, 163 lira değil!

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Arkadaşlar, ben size tabloyu vereyim -yazılı olarak- bunlar da sizde bulunsun. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - Siz söylediniz!

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) - Ama Taner Bey, çok ciddi bir haksızlık yapıyorsunuz!

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Değerli arkadaşlar, yeterli yatırım yapılıp yapılmadığıyla alakalı biz bir sistem seçtik, biz bir model seçtik.

S. NEVZAT KORKMAZ (Isparta) - Meclise doğru rakamları verin Sayın Bakan! Meclise yanlış rakamlar veriyorsunuz!

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Türkiye'nin on yıl önceki rakamlarıyla baktığımızda, 100 liralık topladığınız verginin, 102,5'luk liralık vergiye dağıtıldığı bir ortamda Türkiye bir tercih yaptı, Türkiye büyümeyle alakalı bir tercih yaptı. Enerji sektöründeki bir önceki yıl yapılan tasarruf miktarları bir sonraki yılın büyüme rakamlarından daha düşük olduğu için, uluslararası sermayeyle beraber, Türkiye, bütün bu yatırımlarını özel sektör eliyle olabildiğince yapmaya çalıştı. Elektrik üretiminde kurulu güç olarak on yıl önce yüzde 34'lerdeki üretim kapasitesi, şu anda yaklaşık elektrik üretiminde yüzde 61'lere çıkartıldı. Bunun daha fazlasını yapmamız lazım. Hem elektrik dağıtım hizmetlerinin özelleştirilmesi hem de elektrik üretim santrallerinin, mevcut santrallerinin rehabilitasyon amaçlı? Ve yine serbest piyasayı özel sektör marifetiyle doldurmaya matuf, yüzde 75'ler civarında bir pazar payı hedefliyoruz.

Peki, biz kaynaklarımızı ithal ederken "primer enerji kaynakları" dediğimiz petrol ve doğal gazı ithal ederken bunların yerli kaynaklar hâline dönmesiyle alakalı ne tür çalışmalar yapılıyor? On yıl içerisinde AK PARTİ hükûmetlerimizle beraber, arkadaşlar, tam 13,5 katına çıkan arama faaliyetlerine bir pay ayırdık. Aynı oranda olmayabilir, Suudi Arabistan'daki, Irak'taki, Azerbaycan'daki, İran'daki, Türkmenistan'daki gibi coğrafyasından kaynaklanan sebeplerle aynı oranda petrol çıkmayabilir. Oturup başında ağlamayız arkadaşlar. Hemen yeni çözümler ve "B", "C" planlarını ortaya koymamız lazım. Ben, Plan ve Bütçe Komisyonundaki söylediğim her cümlenin arkasındayım, onları bilerek ve seçerek kullandım; yine, aynı şekilde, bilerek ve seçerek aynı cümleleri tekrar ediyorum.

Bizim Irak'taki çalışmalarımızla alakalı: İki yıl içerisinde 4 tane temel saha aldık, toplamı 25 milyar dolar.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Kaç bin varil çıkarılıyor?

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - 25 milyar doların 4 sahadaki hissemize düşen payı 5,5 milyar dolar. Bunlar Irak'ın kuzeyinde değil, güneyinde alınan bölgeler. Missan, Badra, Siba ve Mansuriye.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Günlük kaç varil?

NECATİ ÖZENSOY (Bursa) - Kaç yılda? Otuz yılda!

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) -Missan ve Badra petrol sahasıdır arkadaşlar; birisinde yüzde 15, birisinde de yüzde 10'luk hissemiz vardır. Doğal gazla alakalı, Siba ve Mansuriye'de? Mansuriye'deki hissemiz yüzde 50'dir. Bunlarla alakalı çalışmayı TPAO yaptıktan sonra? Bunlar servis anlaşmasıdır.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - TPAO'yu niye ihaleye sokmadılar Sayın Bakan onu açıklayınız.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Irak'ın bütün ülkelerle yaptığı anlaşmalar "PSI" dediğimiz üretim paylaşım modeline dayalı değildir. Merkezî Irak Hükûmeti bu modeli seçmiştir, servis anlaşması yoluyla yapmaktadır. Dolayısıyla, bunlar, 2013'te, 2014'te, 2015'te ve Irak'ın normalleşmesiyle alakalı bütün yapacağımız işlemler bu süre içerisinde inşallah devam edecektir.

Merkezî Irak Hükümeti, Iraklı kardeşlerimiz bize? Bu ihalelere biz girmişizdir ve şeffaf ihalecilik yoluyla da bunları almışızdır. Bundan sonra girdiğimiz 236 milyon dolarlık bir iş vardır, kardeşlerimiz bize dedi ki: "Bu ihaleyi siz aldınız ama bu kontratı biz sizinle imzalamak istemiyoruz." "Saygı duyuyoruz, başımızın üstüne, imzalamayalım." dedik. Bir soru daha sorduk: "Eğer başka imzalamak istemediğiniz projeler varsa lütfen onları da bize söyleyin, onlara da imzadan imtina ediyorsanız onlara da biz hemen varız."

Bizim amacımız Irak'ta yalnızca para kazanmak değil arkadaşlar. Irak'ın normalleşmesinin tek yolu petrol ve doğal gazla alakalı bütün imkânlarını seferber etmesidir. Şu anda 2,7 milyon varil civarındaki günlük üretimin kendilerinin planlamasıyla beraber 7 milyon varillere çıkması planlanmaktadır. Bugünkü değeri, 100 milyar dolar civarında yıllık getirisi olan ama hedefleriyle beraber 2017'de 300 milyar dolarlık getirisi olan bir Irak bekliyoruz. Bizim ne yapmamız lazım? Irak'a mutlaka yardımcı olmamız ve Irak'ın gelirini artırıcı faaliyetlerde bulunmamız lazım. Peki, biz bunu zorla mı yapacağız? Hayır, istedikleri kadar yapacağız. Biz girdik, fiyatımızı verdik ve aldık.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) -  Elektriği kaça mal ettiniz, kaça sattınız? Onu sordum.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Arkadaşlar, nükleer güç santralleri üzerine çok fazla tartışma yapılıyor. Ben size şunu söyleyeyim: Biz, AK PARTİ hükûmetlerimizin her birisinde büyük bir kararlılıkla nükleer güç santrallerinin Türkiye'ye kazandırılmasına dikkat edeceğiz. Yalnızca elektrik temini için değil, sanayileşmeyle alakalı özellikle, çok fazla parçası olan ve şu anda Türkiye'de yapılmayan bir kısım parçaları da Türkiye'ye kazandırmak adına bunları yapacağız.

Almanya, 2021-2022 yılında nükleer güç santrallerinden vazgeçme kararı aldı tedricen. Hangi gerekçeyle? Tehlikeli olduğu gerekçesiyle. Peki, sormazlar mı bu tehlike 2013 yılında yok mu, 2014'te yok mu diye?

Arkadaşlar, lütfen oyuna gelmeyin. Yaşını doldurmuş santrallerin, süresi biten santrallerin kapatılmasının nükleer güç santrallerinden vazgeçilmesi anlamına gelmediğini her birimizin bilmesi lazım. İngiltere, şu anda 6 tane üniteyle beraber yeni bir nükleer santral yapımına karar aldı.

AYKUT ERDOĞDU (İstanbul) - Siz de yapın ama temiz ihalelerle yapın, şeffaf yapın.

ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANI TANER YILDIZ (Devamla) - Fransa yüzde 74'ler, yüzde 78'ler civarında. Belçika bu şekliyle devam ediyor.

Ben, bu sürece katılmayanları da saygıyla karşılarım. Kusura bakmayın, omuzlarımızda bu sorumluluğu hisseden birisi olarak biz bunların her birisini yapmakta kararlıyız ve Türkiye'nin büyüme hızıyla alakalı her türlü işleme girmek durumundayız. Yenilenebilir kaynaklar su, rüzgâr, güneş, jeotermal gibi; yerli kaynaklar; yerli kömürlerimiz gibi.

Süremin bittiğini görüyorum. Bu duygularla bütün katkı yapan arkadaşlarımı ve heyetinizi saygıyla, sevgiyle selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Yıldız.