AK PARTİ GRUBU ADINA ABDULKERİM GÖK (Şanlıurfa) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 11'inci maddesinin (a) bendindeki değişiklikle ilgili AK PARTİ Grubu adına söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle yüce milletimizi ve aziz Parlamentoyu saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, ben sözlerimin başında polemik olmasın diye özellikle kavramlardan bugüne kadar kaçındım. Bu konuşmamda da herhangi bir polemiğe yol açacak bir konuşma yapacak değilim ancak şunu ifade etmekte fayda var: Benden önceki çok kıymetli konuşmacı arkadaşlarım, burada -bir konuşmacı arkadaşım hariç diğer ikisi- sadece son bir dakikalarında konuya değinmişlerdir. Buradan şu sonuca gidiyorum: Sanki kanun metninin, bu kanun teklifinin anlaşılmadığını hissediyorum. Ben, bu kanun düzenlemesiyle -sizlerin de desteğiyle geçtiği takdirde- hangi alandaki aksaklıkları gidereceğimizi açıklamaya çalışacağım. Ancak, çok değerli 2 konuşmacı arkadaşım şunu ifade ettiler: "Bu kanun değişikliğiyle Kamu İhale Kanunu 25-26'ncı defa değişti." dediler.

YUSUF HALAÇOĞLU (Kayseri) - 30.

ABDULKERİM GÖK (Devamla) - Rakam önemli değil, fakat şunu çok iyi biliyoruz ki, hayat durmadan devam ediyor ve dinamik bir hayat. Küreselleşen dünyanın bir getirisi olsa gerek ki bir de bizim geçmişteki Türk siyasi hayatında çok yoğun olarak ifade ettiğimiz bir kavramla karşılaştık, "statüko" diye bir kavram var.

ALTAN TAN (Diyarbakır) - Almanya'da, Fransa'da bu kadar değişiklik var mı? İngiltere'de, İsviçre'de?

ABDULKERİM GÖK (Devamla) - Eğer ki biz toplumun çok gerisinde devam eden yasalarla idare edildiysek, işte bundan on yıl önceki içinden çıkılmaz hâl alan ekonomik, politik, sosyal ve siyasal süreçteki aksaklıklarla devam ederiz. 

ALTAN TAN (Diyarbakır) - Çin'de bile yok bu kadar değişiklik, Çin'de.

ABDULKERİM GÖK (Devamla) - Biz diyoruz ki: Toplumu yakından ilgilendiren ve toplumun en azından bir adım önünde yer alan yasaları gündeme getiriyoruz. 25 değil, 35 değil gerekirse 50 defa dahi değiştirilecekse? Bununla şunu ifade etmek istiyorum?

YUSUF HALAÇOĞLU (Kayseri) - Kanunu değiştirin daha iyi.

OKTAY VURAL (İzmir) - Biraz da emeklinin durumuyla ilgilenseniz, hep ihale işleri ya! Hep ihale, hep bilmem ne.

ABDULKERİM GÖK (Devamla) - Bugün bu alanda bir aksaklık varsa, Parlamentonun da görevi şudur ki: Bu Parlamento 5.424 kişinin bu alandaki sıkıntısını ve bundan sonra ortaya çıkacak olan sıkıntıları ortadan kaldırmak için vardır. Yasal düzenlemeleri bunun için yapıyoruz.

OKTAY VURAL (İzmir) - Atanamayan öğretmenlerle ilgilenin. İktisadi ve idari bilimler fakültesi mezunlarıyla ilgili kanun teklifi verin.

ABDULKERİM GÖK (Devamla) - Bir diğer konuşmacı arkadaşım, Türk ceza hukukunu yakından ilgilendiren bir atıfla şu anda tutuklu vekillerin durumuyla Kamu İhale Kanunu'nu karşılaştırarak örnekler verdi. Her iki hukukun düzenlemesinin de kendi alanında farklı olduğunu özellikle ifade etmek istiyorum.

Şimdi ben, bu kanunla neyi getirmeye çalışıyoruz, bu kanunla hangi alanda düzenleme yapmaya çalışıyoruz?

OKTAY VURAL (İzmir) - Memleketin hangi sorununu çözüyorsunuz?

YUSUF HALAÇOĞLU (Kayseri) - AKP'cilere ihale veriyorsunuz.

ABDULKERİM GÖK (Devamla) - ?müsaadelerinizle onu açıklamaya çalışayım.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, Kanun kapsamındaki idarelerce gerçekleştirilen ihalelerin hangi kurallara göre tamamlanacağını düzenlemekle birlikte, bu ihalelerin gerçekleştirilmesi bağlamında ortaya çıkan ve ihale sürecinin sağlıklı yürütülmesine engel olan hâllerde ne türden yaptırımlar uygulanacağını da düzenlemektedir. Yani burada, şu anda Kamu İhale Kanunu'nun 59'uncu maddesi, 11'inci maddesi ve 17'nci maddesi, aslında getirmiş olduğumuz, karine diye ifade ettiğimiz? Hukukta temel karine, suç mahkemelerce kesinleşmediği müddetçe kişiler suçsuzdur karinesinin içerisinde 59, 17 ve 11'nci maddeler buraya tam uygunluk ifade etmektedir.

YUSUF HALAÇOĞLU (Kayseri) - Kamu İhale Kurumunu niye kurdunuz o zaman?

ABDULKERİM GÖK (Devamla) - Bu yaptırımlar, anılan Kanun'un çeşitli maddelerinde ele alınmıştır. Söz konusu yaptırımlar arasında, teklifin değerlendirme dışı bırakılması?

YUSUF HALAÇOĞLU (Kayseri) - Kamu İhale Kurumunu niye kurdunuz? Kaldırın lağvedin.

ABDULKERİM GÖK (Devamla) - ?istekliler hakkında, idare kararıyla veya mahkeme kararıyla yasaklama kararı verilmesi, isteklilerin geçici teminatının gelir kaydedilmesi bulunmaktadır.

Örneğin, Kanun'un 17'nci maddesinde ihale sürecinde yapılması yasak olan fiil veya davranışlar tek tek sayılmış, bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında ilgili bakanlık tarafından ihalelere katılma yasağı verilmesine ve bu davranışta bulunanların ceza sorumluluğuna ilişkin hükümler dördüncü kısımda belirlenmiştir.

Bununla birlikte, ihalelere katılma yasakları sadece yasak fiil veya davranışlarda bulunmaktan kaynaklanmamaktadır.

YUSUF HALAÇOĞLU (Kayseri) - Hangi firmalar kayırılacak bundan, açıklayın.

ABDULKERİM GÖK (Devamla) - Kanun'un 59'uncu maddesi gereğince, hakkında kamu davası açılmasına karar verilenler de yargılama sonuna kadar 4734 sayılı Kanun kapsamında yer alan kurum ve kuruluşların ihalelerine katılamamaktadırlar.

Ayrıca, aynı madde ile Kanun'un 58'inci maddesinin 2'inci fıkrasına yapılan atıf nedeniyle, hakkında kamu davası açılan hakkında kamu davası açılan tüzel kişilerin şahıs şirketi olması hâlinde şirket ortaklarının tamamı, sermaye şirketi olması hâlinde sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek ve tüzel kişi ortaklar, kamu davası açılanın ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları hâlinde bu şahıs şirketi, sermaye şirketine ortak olmaları hâlinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi de ihalelere katılamamaktadır.

Kanun değişikliği teklifiyle, değiştirilmesi önerilen anılan Kanun'un 11'inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendindeki "Bu Kanun ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar" ibaresinden dolayı uygulamada 59'uncu madde hükmü gereğince hakkında kamu davası açılanların Kanun kapsamında gerçekleştirilen bir ihaleye katılmaları hâlinde bu durum 11'inci madde kapsamında değerlendirilerek, bunların geçici teminatlarının gelir kaydedilmesi ve haklarında kamu ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilmektedir.

Söz konusu maddenin mevcut hâli, isteklilerin gerek idarece alınan yasaklama kararı gerek mahkemelerce verilen hükümler gerek istekli hakkında kamu davası açılmış olması gerekse de özel yasal düzenlemelerden doğan ihaleye katılma yasağı olsun her türden yasaklılık hâllerini taşıyan kişilerin ihaleye katılması hâlinde sundukları geçici teminatın tamamının irat kaydedilmesine yol açmaktadır.

Dolayısıyla mevcut Yasa metni, ihaleye katılma yasağının niteliğine bakmaksızın ağır yaptırımlar içermektedir. Bu durum, örneğin, ortak girişim olarak ihaleye katılan istekliler için bir ortağın diğer -ortağın bir şekilde muhatabı olduğu- ihaleye katılma yasağından haberdar olmaması hâlinde büyük zararlara uğramasına da neden olabilmektedir. İdari bir işlemle ilgili istekli hakkında yasaklama kararı verilmesi durumunda bu karar Resmî Gazete'de yayımlanarak aleniyeti sağlanarak, objektif olarak ilgili herkesin bu karara muttali olması sağlanmaktadır. Yine mahkeme kararıyla ilgili, hakkında kamu ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilmesi hâlinde, bu durumda olanlar Kamu İhale Kurumu tarafından tutulan yasaklılar listesine işlenmekte ve tüm idarelerin hakkında yasaklama kararı verilenleri takip etmesine imkân tanınmaktadır. Buna karşılık, özel kanunlarda yer verilen düzenlemeler nedeniyle ihalelere katılamayacak durumda olanlara ilişkin, herhangi bir listeleme yapılmadığından, bu durumun takibi hem istekliler hem de idareler açısından sorunlara yol açmaktadır. Uygulamada mevcut olan ve mevcut yasa metni korunduğu sürece mevcudiyetine devam edecek bu sorunlarla birlikte, konuyu bir de temel hukuk ilkeleri yönünden irdelemekte fayda vardır.

YUSUF HALAÇOĞLU (Kayseri) - Yasaklıların hepsinin listesi belli, hangi firmaların devlet kurumları tarafından yasaklandığı da belli, toplam olarak 8.190 kişi, hepsi belli.

ABDULKERİM GÖK (Devamla) - Hukuk devletinde esas olan, hiç kimsenin aleyhinde yargı kararı bulunmadan suçlu muamelesi görmemesi, böyle bir muameleye tabi tutulmaması gereğidir. Dolayısıyla, söz konusu kişilerin yargılama sonunda beraat etme olasılığı dikkate alındığında bunların ihaleye katılmaları hâlinin Kanun'un 11'inci maddesi kapsamında değerlendirilerek ve geçici teminatları gelir kaydedilerek bir anlamda ayrıca cezalandırılması hakkaniyet ve adalete aykırı sonuçların doğmasına neden olmaktadır.

YUSUF HALAÇOĞLU (Kayseri) - Artık İnternet'te her şey belli.

ABDULKERİM GÖK (Devamla) - Belirtilen nedenlerle Kanun'un 59'uncu maddesinde yer verilen özel düzenleme veya özel kanunlarda yer verilen düzenlemeler nedeniyle, ihalelere katılmayacak durumda olanların ihalelere katılması hâlinde, bu kişilerin sadece tekliflerinin değerlendirilme dışı bırakılması ancak bu durumda olanlar hakkında 4734 sayılı Kanun'un 11'inci ve 58'inci maddelerinde yer alan geçici teminatı gelir kaydetme veya haklarında yeni yasaklama kararlarının tesis edilmesi müeyyidelerine başvurulmaması gerekmektedir. Ayrıca, değiştirilmesi teklif edilen metindeki "yasaklanmış olanlar" ifadesinin de kapsam olarak belirsizliğe yol açtığı değerlendirilmektedir. Bu ifadenin idari kararlarla veya mahkeme kararıyla yasaklananları mı işaret ettiği yoksa haklarında kamu davası açılanları veya özel düzenlemeler ile ihaleye katılması engellenenleri de mi kapsadığı kimi zeminlerde tartışma konusu edilmektedir.

YUSUF HALAÇOĞLU (Kayseri) - Yok, burada yazıyor; cumhuriyet savcılığı 2.783, ağır ceza mahkemesi 1.748.

ABDULKERİM GÖK (Devamla) - Bu bağlamda, uygulamada karşılaşılan belirsizliğin ortadan kaldırılması ve gerek hakkında kamu davası açılanların gerekse özel düzenlemeler nedeniyle ihalelere katılamayacak durumda olanların ihaleye katılmaları hâlinde sundukları geçici teminatlarının gelir kaydedilmemesi öngörülmektedir.

Şu hususu öncelikle belirtmek isterim ki, görüşülmekte olan kanun teklifinin kabul edilerek yürürlüğe girmesi hâlinde, geçmişte hakkında kamu davası açıldığı hâlde ihaleye katılması sebebiyle teminatları gelir kaydedilen ve ihalelere katılmaktan yasaklanan kişilerin durumlarında herhangi bir değişiklik olmayacaktır. Burada benden önceki konuşmacılar tam tersini ifade ettiler. Kanun teklifi, bu kişilerin teminatlarının iade edilmesi veya yasaklılık kararlarının kaldırılması gibi bir uygulamaya meydan verecek bir düzenlemeyi içermemektedir. Gerçek şudur ki: Kanun değişikliği teklifi ancak yürürlüğe girdikten sonra tesis edilecek işlemleri kapsayacaktır.

Ayrıca, kanun teklifiyle hakkında kamu davası açılanların ihalelere katılmalarının önünün açılması da asla söz konusu değildir. Hakkında kamu davası açılanların ihaleye katılmalarını engelleyen 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 59'uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan hüküm yürürlüktedir. Anılan hüküm yürürlükte bulunduğu sürece hakkında kamu davası açılanların ihalelere katılmalarına hukuken asla ve asla imkân bulunmamaktadır.

Görüşülmekte olan kanun teklifiyle getirmek istediğimiz düzenleme, hakkında kamu davası açılanların ihalelere katılmaları hâlinde uygulanmakta olan geçici teminatlarının gelir kaydedilmesi yaptırımının kaldırılmasına yönelik olup hakkında kamu davası açılanların ihalelere katılmalarını sağlamayı amaçlamamakta ve bu yönde bir düzenlemeyi de asla içermemektedir. Nitekim kanun teklifinin gerekçesinde de bu husus açıkça vurgulanmıştır. Esasen, böyle bir kanun teklifine niçin ihtiyaç duyulduğunun çok basit ve her kesim tarafından anlaşılabilir açıklaması şudur.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Milletvekilleri için yazdığın gerekçeyi söyle.

ABDULKERİM GÖK (Devamla) - Bildiğiniz üzere, ihalelere katılan gerçek ve tüzel kişiler hakkında çeşitli sebeplerle kamu davası açılabilmektedir. İhalelere katılan bu kişilerin hakkında kamu davası açıldığından veya kamu davası açılmasının ihaleye katılma yasağı anlamına geldiğinden her zaman haberdar olma olasılıkları bulunmamaktadır. Her ne kadar kanunu bilmemek mazeret sayılmasa da sosyal devletin yaptırımlara ilişkin düzenlemelerinde yasanın muhatabı kişilerin her mevzuatı iyi bildiği kabulünden veya uzmanı olmadığı yasal düzenlemelerden mali olarak sorumlu tutulabileceği anlayışından yola çıkılmamasının daha uygun olacağı düşünülmektedir. Bu sebeple, ihaleye katılan isteklilerin veya ortak girişim olarak ihalelere katılan ortakların diğer ortakların haklarında kamu davası açıldığından haberdar olmamaları uygulamalarda çokça, sıkça da rastlanan bir durum hâline gelmiştir. Bu şekilde, hakkında kamu davası açıldığından haberi olmadığı için ihalelere katılan istekli hakkında ise geçici teminatının gelir kaydedilmesi yaptırımı uygulanmakta, dolayısıyla ihalelere katılan müteşebbisler ağır yaptırımlarla karşı karşıya kalmaktadırlar.

İşte, görüşülmekte olan bu kanun teklifiyle, uygulamada ortaya çıkan bu haksızlığın ve mağduriyetin önlenmesinden başka bir husus asla düşünülmemiş ve amaçlanmamıştır.

Öte yandan, kanun yürürlüğe girdikten sonra tesis edilecek işlemler için hüküm doğuracağı dikkate alındığında bu kanun teklifiyle getirilen değişiklikten kaç kişinin yararlanacağının şimdiden belirlenebilme imkânı da yoktur çünkü hakkında kamu davası açılanlar listesi her gün, her saat değişebilmektedir. Üstelik, söz konusu değişikliğin etki alanı sadece hakkında kamu davası açılanlar ile sınırlı olmayıp ifa ettikleri görevler veya taşıdıkları resmî unvanlar nedeniyle özel yasal düzenlemelerden dolayı ihalelere katılması mümkün olmayanlar da bu değişikliklerin etki alanı içinde bulunmaktadır.

Son sözlerim olarak şunu ifade etmek isterim ki, yapılması önerilen kanun değişikliği hukuk devleti ilkesine uygun olan ve kanunun muhatapları için de kanun metninin belirgin hâle getirilmesini sağlamak suretiyle hukuki güvenlik ilkesini de sağlamayı amaçlamakta olan bir düzenleme, bir tekliftir. Dilerim ve umut ederim ki, sonrasında sizlerin de katkılarıyla bu teklif yasalaşmış olur.

Bu düzenleme ile, inşallah, daha adil bir uygulamaya hayatiyet kazandıracağımız düşüncesiyle yüce Parlamentoyu ve aziz milletimizi bir kez daha saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Gök.