CELAL DİNÇER (İstanbul) - Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; 478 sıra sayılı Kanun Teklifi'nin 73'üncü maddesinin (i) fıkrası üzerine söz almış bulunuyorum. Yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Bu madde ile, mülki idare amiri sistemi içinde en temel birim olan kaymakamların sınava giriş şartları düzenlenmektedir.

Kaymakamın görevi nedir? Kaymakam, Türkiye Cumhuriyeti yönetim sisteminde, ilçenin genel yönetiminden sorumlu olan, yönetimi ilçede aracısız temsil eden, ilçenin en büyük yönetimsel başı ve ilçedeki en yetkili devlet görevlisidir. Bakanlıkların ilçe teşkilatları kaymakama bağlı kuruluşlar olarak faaliyet gösterir yani kaymakam ilçede her bakanlığın bir numaralı görevlisidir.

Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; vali ve kaymakamların içinde bulunduğu meslek mensuplarının genel adı "mülki idare amirliği"dir. Mülki idare amirliği, taşrada devletin ve hükûmetin yetki genişliği ilkesi doğrultusunda temsil edildiği, kanunun, hukukun güvencesi, herkesin güvenini kazanmış, adil ve tarafsız olması gereken -altını çiziyorum bu cümlenin, adil ve tarafsız olması gereken- önemli bir meslektir.

İyi bir seçimle göreve alınması gereken mülki idare amirleri bugün, "iktidara yakın olmak", "cemaate yakın olmak" gibi farklı kriterlere göre seçilmektedir. KPSS sınavlarında başarılı olan kaymakam adayları iktidara yakın değilse, yapılan sözlü sınavlarda sudan sebeplerle sürekli başarısız kılınmaktadır.

Bu torba kanun ile getirilen değişiklikle mesleğe alınma yaşı 35 olacaktır. Bu yaş, üç yıllık staj süresi de dikkate alındığında çok geçtir, 38 yaşında bir kaymakam mesleğe başlamış olacaktır. Ayrıca, gençlere iş olanağını da azaltacaktır.

Değerli milletvekilleri, Sayın Başkanım; bu kanun -daha 2011 yılının 10'uncu ayında aynı maddeler düzenlenmişti- bugün gene karşımızda çünkü Anayasa Mahkemesi bunları iptal ediyor. Biz size kanun hükmünde kararnamelerle bu düzenlemeleri yapmamanızı her toplantıda söyledik ama dinletemiyoruz, neticede yargı size gereken cevabı veriyor.

Değerli milletvekilleri, 657 sayılı Yasa'nın 59'uncu maddesinde istisnai memurluklar sayılmış, bu memurluklar içinde vali atamalarında, hiçbir sınırlamaya tabi tutmadan, sadece devlet memuru olabilmenin genel ve özel şartları dışında bir koşul aranmamıştır.

İl İdaresi Yasası da vali atamaları konusunda hükûmetlere çok geniş yetki vermiştir. Mesleğe adımını atan her kaymakam, meslekte yükselebilecek zirve olarak valiliği gördüğü için bu statüye ulaşmak için devamlı çalışmaktadır. Ancak ne kadar çalışsa da tüm kaymakamlara vali olma imkânı verilememektedir. Bu durum, sadece çalışarak ve başarılı bir mülki idare amiri olarak valilik görevine ulaşılamayacağını fark eden meslektaşların çalışma şevkini kırmakta, onları farklı davranışlar içine itmektedir. Bu yönelişler meslek mensuplarının siyasallaşması sonucunu doğurmaktadır. Öte yandan, vatandaşların yansızlığına gölge düşen, devletin temsil edildiği bu yöneticilere ve dolayısıyla devlete güvensizliği gibi önemli ve olumsuz bir sonucu da ortaya çıkmaktadır. Bu gidişat, iktidarın il başkanıyla yarışan valileri, ilçe başkanıyla yarışan kaymakamları ortaya çıkarmaktadır. Mesleğinde başarılı olarak vali olabilecek kapasiteye ulaşan mülki idare amirleri vali olamamaktan dolayı maddi ve manevi kayıplara uğramakta, çalışma istekleri kırılmaktadır.

Bugün mülki idare amirlerinin en önemli sorunu emeklilik ve ek gösterge sorunudur. Mülki idare amirleri emeklilik hâlinde çok düşük ücret almaktadır. AKP iktidarları döneminde tüm içişleri bakanları göreve başladıklarında bu sorunu çözeceklerine söz vermişlerdir, ancak hiçbirisi bu sözünü tutamamıştır. Buradan İçişleri Bakanına sesleniyorum: Mülki idare amirlerinin sorunların en iyi bilenlerden birisi sizsiniz çünkü siz de mülki idare amirliğinden geldiniz. İçişleri Komisyonu Başkanıyken bu sorunu çözeceğinizi ve çaba harcayacağınızı söylemiştiniz, işte, bu fırsat önünüzde, gereğini yapınız.

Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; mülki idare amirlerinin tazminat ve emekliliğini düzenleyen tekliflerimiz şu anda huzurunuzdadır. Yapacağımız bu düzenleme ile taşrada kamu hizmetlerinde etkinlik ve verimliliğin artırılmasını sağlamak, dolayısıyla insanlarımıza daha iyi hizmet vermek sonucunu doğuracaktır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

CELAL DİNÇER (Devamla) - Birinci sınıf mülki idari amirleri aynı şartlarda görev yaptıkları savcılarla aynı emeklilik hakkına sahip olmak istemektedir, hâkimlerle aynı hakkı istemektedir. Bu da onların en doğal hakkıdır. Bu hakkı onlardan esirgemeyeceğinizi umuyorum.

Tekrar yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)