AYŞENUR İSLAM (Sakarya) - Sayın Başkan, yüce Meclisimizin değerli üyeleri; 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarı hakkında konuşmak üzere söz aldım. Bu vesileyle hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Hepimiz biliyoruz, kültür, toplumları birbirine yaklaştıran ve farklı olana duyulan ilgi sebebiyle de birçok ilişkiyi beraberinde getiren bir kavram. Tarih boyunca farklı uygarlıklara ev sahipliği yapmış olan ülkemizde ise taşınır ve taşınmaz kültür varlıkları kendi alanlarında son derece zengin bir envanter sunuyorlar. Nitekim, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO'nun dünya mirası listesinde ülkemizden 10'dan fazla eser var hepinizin bildiği gibi. Bu sayıları artırmak aslında çok mümkün ama ben mümkün olduğu kadar kısa bir konuşma yapmayı tercih edeceğim.

Bu zengin kültürel değerlerin korunarak yaşatılması, gelecek nesillere aktarılması, biliyorsunuz, Anayasa'mızın güvencesi altında, 63'üncü madde bu konuyu düzenliyor. 1983 yılında da şimdi üzerinde tartışma yapacağımız ve bazı maddelerini düzenleyeceğimiz kanun yürürlüğe girdi bildiğiniz gibi. Söz konusu kanun kültür ve tabiat varlıklarının sadece korunmasını düzenlemiyor, aynı zamanda, bakım, onarım, yenilenme, restorasyon, teşhir ve tanzimine ilişkin iş ve işlemleri de düzenliyor ama çok önemli bir tarafı da herhangi bir zararı önlemeye yönelik caydırıcı ilkeleri ve cezaları düzenleyen de yine aynı kanun.

2863 sayılı Kanun'un 65'inci maddesine göre, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının yıkılmasına, bozulmasına, tahribine, yok olmasına veya her ne suretle olursa olsun zarara uğramasına kasten sebebiyet verenler, yurt dışına kaçırmaya teşebbüs edenler, sit alanlarında geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarına, koruma amaçlı imar planlarına ve koruma bölge kurullarınca belirlenen koruma alanlarında öngörülen şartlara aykırı, izinsiz, inşaî ve fiziki müdahale yapanlar veya yaptıranlar çeşitli şekillerde cezaya çarptırılıyorlar. Bununla birlikte, biraz önce saydığımız bu düzenlemeleri içeren 65'inci maddenin (a) ve (b) fıkraları, Anayasa Mahkemesinin 11/4/2012 sayılı kararıyla iptal edildi, biraz önce arkadaşlarımızın da söylediği gibi ve iptal kararı önümüzdeki hafta yürürlüğe girecek.

Bugün gündeme aldığımız bu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı'yla Anayasa Mahkemesi kararında işaret edilen hususlar doğrultusunda şunları yapıyoruz: Herhangi bir sit alanındaki korunması gerekli taşınmaza yapılan müdahalelere ilişkin olarak alınan koruma bölge kurulu kararlarının ilgili herkesin bilgisine sunulmasını sağlamaya yönelik yasal güvenceler sağlanacak. Buna göre, kanunun 7'nci maddesi kapsamında koruma bölge kurulu kararıyla tescil edilen taşınmazın kadastral bilgileriyle birlikte tapu siciline şerh düşülmek üzere ilgili tapu müdürlüğüne bildirilmesi, tek yapı ölçeğindeki kültür ve tabiat varlıkları ile koruma alanlarına ilişkin tescil kararlarının, maliklere 7201 sayılı Tebligat Kanunu uyarınca tebliğ edilmesi, sit alanlarının, tabiat varlıklarının ve tek yapı ölçeğinde tescil edilen taşınmazlar da dâhil olmak üzere malikleri idarece tespit edilemeyen taşınmazların tescil kararlarının Resmî Gazete'de yayımlanması ve Kültür ve Turizm Bakanlığının İnternet sayfasında bir ay süreyle duyurulması öngörülüyor.

Ayrıca, koruma alanlarına ilişkin hükümlerin yer aldığı yasanın 8'inci maddesinde de biraz önce sözünü ettiğim 7'nci maddeye paralel birtakım değişiklikler yapılıyor ve dolayısıyla cezai müeyyidelerin birey açısından öngörülebilir olmama durumu da giderilmiş oluyor.

Keza, 65'inci maddede birtakım değişiklikler var. Korunması gereken kültür varlıklarına "tescil edilen sit alanları" ibaresi ekleniyor. "Koruma bölge kurullarından izin almaksızın inşai ve fiziki müdahale yapanlar veya yaptıranlar" ibaresi de yine maddeye ekleniyor ve kanun maddesinin kapsamı hem güncelleniyor hem de biraz daha genişletilmiş oluyor.

Çok kısaca söylemem gerekirse, yapılan düzenlemelerle uygulamada alenilik sağlanmış olacak, koruma bölge kurulu kararlarının ilgililere duyurulması güvence altına alınmış olacak; böylece, cezai yaptırımların açık, net, öngörülebilir ve uygulanabilir olması sağlanmış olacak.

Burada önemli bir husus şu: Tahmin edebileceğiniz gibi şu anda yürürlükte olan, görülmekte olan pek çok dava var söz konusu maddeye aykırı davranış ve tutumlardan dolayı. Şimdi, önümüzdeki hafta da bu madde yürürlükten kalkacağı için hukuki alanda büyük bir boşluk doğacak. Onun için çok gerekli, çok elzem, herkesin oy birliğiyle komisyonda kabul ettiği, katkılarını sunduğu bu önemli güncel maddeyi Genel Kurulumuzda da oy birliğiyle kabul etmeyi sizlere teklif ediyorum ve bunun memleketimiz adına, kültürel varlıklarımız ve kültürel değerlerimiz adına son derece önemli ve değerli olacağını söylemek istiyorum.

Bir de küçük bir not: Biraz önce burada çok güzel bir konuşma yapan değerli arkadaşımız... Güzel konuşmaydı, şunun için: Bugüne kadar bu alanda yapılan, kültür varlıklarına gösterilen ehemmiyeti vurgulayan bir konuşmaydı, değerbilir, hakbilir bir konuşmaydı. Orada iki konuya değindi, Safranbolu Merkez Camisinin kiliseye çevrilmesi endişesini taşıdığını söyledi. Arkadaşlarımla görüştüm, böyle bir şey yok. 1950'li yıllarda camiye dönüştürülmüş eski bir kiliseymiş burası, restorasyon projesi cami olarak alınmış, onaylanmış, restorasyon devam ediyor ve cami olarak tekrar hizmete açılacak.

Çeşme Alaçatı'daki camide de yine böyle bir durumun var olduğunu söyledi arkadaşımız, bu konudaki endişesini belirtti. Orada da endişeye mahal bir durum olmadığını öğrendik. Cami gerçekten eski bir kilise ama yüzlerce yıldır cami olarak kullanılıyor. Yalnız, burada bir restorasyon yapılmış, restorasyon sırasında eski freskler ortaya çıkmış. Bu freskler koruma altına alınmış. Namaz kılındığı zamanlarda fresklerin önü örtülüyormuş perdelerle. Durum bundan ibaret. Endişeye mahal verecek bir durum yok. Bir kere de vali izniyle burada gelen Hristiyan turistler bir ayin düzenlemişler.

Bütün bunları belirttikten sonra yasayı desteklerinize arz ediyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)