GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI HAYATİ YAZICI (Rize) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yüce heyeti saygıyla selamlıyorum.

Tabii, hemen konuşmamın başında, Sayın Bağış'ın gönderme yaptığı bir konuyu sizinle paylaşmak istiyorum. Bakanlığımın ilk yılında, gerçekten benim hayatımda en özgün sayfalardan birisi Karakurum'da Göktürk anıtlarının açılışını yapmaktı. Yanılmıyorsam 8 Ekim 2008 tarihiydi. Sayın Başbakanımızla birlikte, Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği toplantısı yapmak üzere Türkmenistan'da bulunuyorduk. Türkiye'de bir karakolumuza terörist unsurların baskını oldu, 7-8 askerimiz şehit edilmişti, hâliyle Başbakanımız yurda döndü ve o görev bana düştü. Afganistan'a gittik. Ulan Batur'dan pervaneli bir uçakla tarlaya iniş yaptık, hayatımda ilk defa tarlaya indim.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Nerede Sayın Bakan?

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI HAYATİ YAZICI (Devamla) - Karakurum'da, Afganistan'da.

YUSUF HALAÇOĞLU (Kayseri) - Moğolistan'da.

S. NEVZAT KORKMAZ (Isparta) - Moğolistan'da.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI HAYATİ YAZICI (Devamla) - Pardon, Moğolistan'da.

Uçaktan iniş yaptığımız yerden Göktürk anıtlarının bulunduğu yere kadar olan mesafe 46 kilometre ve gene Sayın Bakanın hatırlattığı gibi, TİKA bu yolu yapmış, asfaltla kaplamış. Gittiğimiz yerde gördüğümüz manzara gerçekten gurur verici. Tarihin çok önemli, dünya insanlık tarihinin önemli miras varlıklarından olan o eserler yer altından çıkartılmış, onların sergilenmesi için bir müze oluşturulmuş. Onu Türkiye yapmış, Cumhuriyet Hükûmeti yapmış, AK PARTİ Hükûmeti bunu göz önünde bulundurmuş ve gerçekleştirmiş. O açılışı orada arkadaşlarımızla birlikte yaptık. Heyette Sayın Şandır da vardı, o da son derece mutlu oldu, Bakan Said Yazıcıoğlu'yla birlikteydik. Bu vesileyle, Değerli Bakan arkadaşıma bu hatırlatmayı yaptığı için teşekkür ediyorum.

Burada yapılan müzakerelerde bir memnuniyetimi ifade etmek isterim. Söz alan arkadaşlarımız, en azından düşüncelerini, bakışlarını ifade ettiler. Bunu ifade ederken elbette ki eleştiri haklarını da kullandılar. Ha, eleştiri konuları doğrudur, yanlıştır, onlara gireceğim. Ama bunları ifade ederken demek ki arkadaşlarımız tahkir edici, küçük düşürücü sözcükler kullanmadan da bunu başarabiliyorlar. Yani bu anlamda ben arkadaşlarıma genelde teşekkür ediyorum. Ve eleştirileri, özellikle Sayıştay raporuna bağlı olarak dile getirilen hususları konuşmamın sonunda, Bakanlığımın faaliyetlerinin sonunda zaman planlaması içerisinde cevaplayacağım.

Değerli milletvekilleri, ülkelerin büyüklüğü, gücü ekonomik performansıyla ölçülür. Bir ülkenin ekonomisi ne kadar büyükse, ne kadar güçlü ise o ülkenin gücü de öyledir. Topluma yansıması, sosyal politikaların etkin, yaygın bir şekilde uygulanmasıyla ölçülür. İşte bu açıdan baktığımızda, Türkiye dünyanın 16'ncı, Avrupa'nın 6'ncı büyük ekonomisi. Ekonominin elbette ki dış ticaret verileri son derece önemli ve Türkiye'nin 2012 yılında dış ticaret hacmi 389 milyar dolar. Ve bu sene itibarıyla, şu gün itibarıyla da ihracatımız 144 milyar dolar, ithalatımız 237 milyar dolar, geçen yılı aşacağız. Bununla şunu ifade etmek istiyorum: Bütün bu rakamlar yani 389 milyar dolarlık dış ticaret faaliyeti nerede gerçekleşiyor? Gümrük kapılarında, gümrük alanlarında. İşte bu kapıları sevk ve idare eden kamu kurumu Gümrük ve Ticaret Bakanlığı. Böylesine önemli bir görevi Bakanlığımızdaki arkadaşlarımızla birlikte sürdürüyoruz.

Biz çalışmalarımızı iki sözcükle özetledik. Hedefimiz Türkiye'yi ticaretin en kolay yapıldığı ülke hâline getirmek. Elbette ki bu yetmez, aynı zamanda, ticaretin en güvenli yapıldığı bir ülke hâline getirmek. Bütün projelerimizi, çalışmalarımızı bu iki anahtar sözcüğün odak noktasında sürdürüyoruz.

Gümrükler son derece önemli, bunun önemini vurgulamaya gerek yok ama birkaç örnek vermek istiyorum. Değerli milletvekilleri, OECD'ye göre dünya ticaretinde maliyetlerin yaklaşık yüzde 15'ini gümrük işlemleri oluşturur ve bu oranda, yani yüzde 15'lik oranda yüzde 1'lik bir azalma dünya ticaret hacminde yaklaşık 40 milyar dolarlık bir katkı sağlar, böyle söyleniyor. Gene, Dünya Bankasına göre bir ülkede ihracat maliyetlerindeki yüzde 10'luk bir azalma ülkenin toplam ihracatında yüzde 4,7'lik bir artışa yol açar. İşte, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak böylesi önemli hedefler doğrultusunda çalışmalarımızı sürdürürken projeler geliştiriyoruz ve bu projeleri ticaret erbabının ticari faaliyetini kolaylaştırma noktasında sürdürüyoruz. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı bütün bu faaliyetlerini 16 gümrük ve ticaret bölge müdürlüğü, 155 gümrük müdürlüğü, 9 tane gümrük muhafaza kaçakçılık ve istihbarat müdürlüğü, 23 tasfiye işletme müdürlüğü, 6 laboratuvar ve 81 ilimizde faaliyetini sürdüren il ticaret müdürlükleri aracılığıyla sürdürüyoruz.

Şu an itibarıyla beşerî kaynağımıza baktığımızda, 14.756 personel görev yapıyor ve bu personelin yüzde 85'i lisans ve lisansüstü eğitime sahip.

Bir hususun daha altını çizeyim: Bundan birkaç yıl önce beşerî kaynağımız son derece yetersizdi. O günden bu yana yüce Meclisten aldığımız kadrolarla beşerî kaynağımızı önemli ölçüde düzelttik ve şu anda bu beşerî kaynağımızın yüzde 43'ü 30'lu yaşın altında. Böylesine genç, dinamik bir kadroyla çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

Değerli milletvekilleri, gümrükte gerçekten hizmetlerin etkin ve verimli sonuçlar elde etmesi için önemli projeleri hayata geçirdik ve uygulamaya koyduk. Bu kapsamda, onaylanmış kişi statüsünü devreye koymuş bulunuyoruz. Yani biz ticaret erbabının gerçekten beyanını dikkate almak suretiyle, gümrükten işlemleri yaparken onun daha önceki yaşamını referans almak suretiyle geçişleri kolaylaştırmış bulunuyoruz ve böyle 1.700 dolayında onaylanmış kişi statüsüne sahip mükellef gümrüklerde çok seri, etkin şekilde çalışmalarını sürdürüyor.

Bunu bir aşama daha bu sene öne taşıdık, yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne geçiyoruz. Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü işlemlerini, yerinde gümrükleme, izinli gönderici gibi mekanizmaları da kapsamak suretiyle âdeta gümrük faaliyetlerini müteşebbislerin fabrikalarında, atölyelerinde, antrepolarında yapabilmelerine imkân sağlayan bir prosedürdür bu ve bu prosedür içerisinde, bu uygulama çerçevesinde yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne hak kazanmış müteşebbisler -ticaret erbabı- aldığı siparişi gece gündüz demeden, hafta sonu tatili, bayram tatili demeden hemen deposunda, antreposunda hazırlık işlemlerini tamamlayarak sevkiyat talimatını verecek, sevkiyat kara yoluysa kara kapısına, hava yoluysa havaalanına geçişini sağlayacak.

2013 yılı itibarıyla gümrüklerde yapılan işlemleri de sizlerle paylaşmak istiyorum. Ocak-kasım ayı itibarıyla, 2013 yılında, 5 milyon 10 bin 809 adet beyanname işlem görmüştür ve dış ticaret faaliyetleri dolayısıyla Gümrük ve Ticaret Bakanlığının tahsil ettiği vergilerin genel vergiler itibarıyla oranı yüzde 28 dolayındadır ve 2013 yılının ilk on ayında bu çerçevede tahsil edilen vergi toplamı 50 milyar TL'yi aşmış bulunuyor.

"Yeni uygulamaları devreye soktuk." dedim. Bunlardan bir tanesi de elektronik özet beyan uygulamasıdır. Bunu da 2012 yılı başından itibaren devreye sokmuş bulunuyoruz.

Bir diğer projemiz, 1 Ocak 2012 tarihinde yürürlüğe koyduğumuz, hâlen devam eden "Ortak Transit Rejimi"dir. Değerli milletvekilleri, ortak transit uygulaması Türkiye'nin taşımacılık açısından Avrupa Birliği üyesi ülke hâline gelmesi anlamına gelen bir uygulamadır ve bu uygulama dolayısıyla Türk taşıyıcılarının yıllık kazancı, yani tasarrufu 270 milyon dolayındadır, giderek daha da artış sağlayacaktır.

"Tır Elektronik Ön Beyan Sistemi"ni devreye koyduk. "Hızlı Geçiş Hattı" uygulamasını yük taşıyan, ticaret yapan, ticaret erbabının gümrük kapılarında bekleme sürelerini asgariye indirmek amacıyla pilot olarak Kapıkule'de başlatmış bulunuyoruz.

Gümrüklerdeki zorlukları giderici, ortadan kaldırıcı iyileştirmelerimiz başka projelerle devam ediyor. "Tek Pencere" projemiz üzerindeki çalışmalarımızı hızlı bir şekilde ve paylaşımcı bir anlayışla sürdürüyoruz. Bu projemizi gerçekleştirdiğimizde dış ticaret erbabının değişik kamu kurum ve kuruluşlarını dolaşmasına gerek kalmayacak. İç gümrüklerde bir noktada, bir yerde evraklarını iletmek suretiyle ilgili kamu kurum ve kuruşlarının sonuçlarını aynı elektronik ortamda, aynı noktaya geri dönüşlerini sağlayarak işlem süreçlerinin tamamlandığı bir uygulamadır. Bu konudaki çalışmalarımız yoğun bir şekilde devam ediyor.

"Tek Durak" uygulaması çalışmamızın da inşallah pilot uygulamasına Kapıkule'de başlayacağız. Kapılarda görürsünüz, bir yerde pasaport kontrolü vardır, bir yerde beyanname tescili vardır, bir yerde tahlil işlemleri vardır, vesaire. Bunları da bir noktada toplamak suretiyle tek noktadan bu hizmetlerin gerçekleştirilmesini sağlamak üzere çalışmalarımız devam ediyor.

Bunları yaptık, yaptığımız çalışmalar sonucu nereye geldik? İşlem sürelerini önemli ölçüde kısalttık. Gerçekten, gümrüklerde olması gerekenin ötesinde, örneğin olması gerekenin 1 kat fazlası beklemeler, o işlem dolayısıyla maliyetleri 1 misli artırır. Dolayısıyla, işlem sürelerinin azalmasının ne kadar katkı sağlayacağı ortada. Bu açıdan baktığımızda, gümrüklerimizde, ihracat işlemlerinin yüzde 61'i sadece bir dakikada tamamlanmaktadır. Ortalama işlem süresi 2002 yılında 10 saatin üzerindeyken 2013 yılının ilk on bir ayında bu süre 3 saat 57 dakikaya indirilmiştir, yani böylesine bir iyileştirme sağlamış bulunuyoruz.

Çok taraflı ilişkiler açısından gümrük hizmetlerine baktığımızda, 61 ülkeyle idari yardım anlaşması imzalamış ve hayata geçirmiş bulunuyoruz. Kervansaray Projesi'yle İpek Yolu güzergâhındaki gümrük idarelerinin ortak uygulamalarını gerçekleştirme çerçevesinde, 2008 yılında Türkiye'nin öncülüğünde başlatılan bu çalışmaları devam ettiriyoruz.

Gümrükte hizmetin kalitesi bakımından ihtiyaç duyulan laboratuvarları modernize ettik. 6 tane laboratuvarımız var, bunlardan 2 tanesi uluslararası düzeyde akredite olmuş laboratuvarlardır.

Kaçakçılıkta son derece etkin bir mücadele sürdürüyoruz. Şimdi, değerli arkadaşlarımız Bakanlığımızın bütçesiyle alakalı irdeleme yaparken "Türkiye kaçak cenneti, her şey kaçak!" gibi, ölçülmesi mümkün olmayan, mesnedi olmayan sözcükler kullandı. Ama değerli arkadaşlar, verilere bakmak lazım. Türkiye'nin coğrafi konumu, jeostratejik konumu itibarıyla baktığınız zaman, Türkiye bir kavşak ülkedir, geçiş güzergâhında olan bir ülkedir. Elbette ki Türkiye'nin bu özelliği ve çevresindeki ülkelerin özellikle akaryakıt üreten ve tüketen ülkeler olması dolayısıyla Türkiye kaçakçılık bakımından çok önemli bir kavşaktadır. Ama son derece etkin bir mücadele sürdürüyoruz ve bu konuda da gerçekten kamu kuruluşlarımızın, bütün mücadeleci kuruluşların hep birlikte başarılı olduğu kanısındayım.

Toplam olarak, kaçakçılıkla mücadelede elde ettiğimiz ürünlerin 2012 yılında parasal değeri 743 milyon 732 bin TL'dir. Ama bu sene, kasım sonu itibarıyla kaçakçılıkla mücadeleden elde ettiğimiz ürünlerin toplam değeri 1 milyar 7 milyon TL'dir kasım ayı sonu itibarıyla, bir ay daha var. Demek ki burada, geçen seneye oranla kaçak yakalamamızda yüzde 35'lik bir artış var.

Uyuşturucuyla mücadelede, baktığımız zaman, Türkiye, dünya eroin yakalamasında 2'nci sıradadır. Yani bunu şimdi bazıları o zaman çok mu eroin üretiliyor diyecekler ama ben bu yargımın gerekçesini Türkiye'nin jeostratejik konumu itibarıyla getirip izah ettim. Yani bizim doğumuzda uyuşturucu üretimi var, batımızda kullanıcı var, geçiş ülkesi. Dolayısıyla Türkiye eroinle mücadelede Avrupa bölgesinde, 2012'de yakalanan eroinin yüzde 94'ünü yakalayan bir ülke konumundadır. En son olarak 2013 Ağustos ayında bizim Trakya'da Hamzabeyli Sınır Kapımızda gümrük tarihinin en büyük, tek partide en büyük yakalaması olan 717 kilogram eroin yakalaması gerçekleştirilmiştir.

Evet, sürem bir hayli gitti. Şu Sayıştay raporuna değinmek istiyorum. Yani bizim iç ticaret, esnaf sanatkârlar, kooperatiflerle ilgili çalışmalarımız elbette ki zamanım müsait değil ama şu Sayıştay raporuna değinmek istiyorum.

Değerli milletvekilleri, Sayıştay hiç şüphe yok önemli bir kuruluş. Mali denetim yapar, mali yargılama yapar. Kim adına? Türkiye Büyük Millet Meclisi adına. Ama, süreçleri iyi bilmezseniz her şeyi birbirine karıştırırsınız. Danıştayın bir çalışma prosedürü var. Danıştay denetçileri var. Denetçilerin yaptıkları çalışma, o çalışmanın yer aldığı doküman Sayıştay raporu değildir, bir defa bunu bilin. Neye rapor denir, neye çalışma notu denir onu iyi ayırt etmek gerekir. Demin, çok değerli milletvekilimin "devrimci vatansever" olarak nitelediği kişiden elde ettiği o metin, öyle bir çalışma notudur.

Bir örnek vermek istiyorum size, orada bizim Bakanlığımıza yaptığı eleştirilerden bir tanesi şu: Gümrük Kanunu'nun 218'inci maddesi. Diyor ki bu maddede: "Gümrüklü yer ve sahalarda işleticiler Gümrük Müsteşarlığının ihtiyaç duyduğu tüm alet edevat, makine, aksamı temin etmek zorundadır." Düşünebiliyor musunuz, bu kanun 1999 tarihinde yazılmış. Bir hukuk devletinde böyle bir kanun olmaz. Siz özel sektöre, bir vatandaşa bir kanun gücüyle mükellefi olmadığı bir hususu yaptıramazsınız. Bu, angaryadır, doğrudan doğruya Anayasa'ya aykırıdır. Bana diyor ki...

KAZIM KURT (Eskişehir) - Değiştirin.

ALİ ÖZGÜNDÜZ (İstanbul) - Değiştirin o zaman, değiştirin.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI HAYATİ YAZICI (Devamla) - Değiştiririz, değiştiririz.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Sayın Bakan, siz bu kanunu uygulamakla yükümlüsünüz.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI HAYATİ YAZICI (Devamla) - Siz gelin uygulayın!

ALİ ÖZGÜNDÜZ (İstanbul) - O zaman değiştirin. On bir yıldır iktidarsınız.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI HAYATİ YAZICI (Devamla) - Siz gelin deyin ki herhangi bir liman işleticisine: "X-ray alacaksın 5 milyon TL'lik." 2,5 milyon euro tutuyor bunlar. Bunu gelin aldırın. Siz nasıl aldıracaksınız? Bunun yöntemini bana öğretin ben de alayım.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - Siz o kanunları uygulamakla yükümlüsünüz.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI HAYATİ YAZICI (Devamla) - O sizin sunduğunuz raporda bunu söylüyor. Bu bir angaryadır, bunu uygulama kabiliyeti yok. Dolayısıyla bir örnek vereyim...

ALİ ÖZGÜNDÜZ (İstanbul) - Sayın Bakan, değişince o kanunu uygulayacaksınız ya da değiştirin yani ya değiştirin ya uygulayın.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI HAYATİ YAZICI (Devamla) - Değiştireceğiz.

Ha, o notlar bu maddeyi değiştirmemize vesile olur, o kadar katkısı var yani hiçbir işe yaramaz demiyorum. Onun katkısı, demek ki bu madde yürürlükten kalkacak, uygulama kabiliyeti yok.

ALİ ÖZGÜNDÜZ (İstanbul) - Ama, şu anda yürürlükte; uygulamak zorundasınız.

HAYDAR AKAR (Kocaeli) - O maddeyi uygulamıyorsunuz, eksik yapıyorsunuz, suç işliyorsunuz. Eksik yapıyorsunuz, kanunu uygulamıyorsunuz.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI HAYATİ YAZICI (Devamla) - Değerli milletvekilleri, Türkiye büyük bir ülke, Bakanlığımız da çok önemli görevler yapıyor, "Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100'üncü yıl dönümünde 500 milyar dolarlık dış ticaret hedefi"nde en anahtar kamu kuruluşlarından bir tanesidir. Bu anlamda, bütçenin gerçekleşmesinde, uygulanmasında, oluşmasında katkı veren herkesi ve yüce heyeti saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)