ABDULLAH NEJAT KOÇER (Gaziantep) - Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; 593 sıra sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun Tasarısı üzerinde şahsım adına söz almış bulunmaktayım. Yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Rekabetin ve sürdürülebilir gelişmenin en önemli unsuru olan inovasyon kabiliyetiyle bilim, teknoloji ve AR-GE alanlarında özellikle son yıllarda Türkiye'de çok önemli gelişmeler yaşandı ve yaşanmaktadır. Örneğin, AR-GE harcamaları 2002 yılında 1,8 milyar TL düzeyindeyken 2012 yılında 13 milyar TL'ye yükseldi. AR-GE harcamalarının gayrisafi yurt içi hasıla içindeki payı 2002 yılında yüzde 0,53 iken 2012 yılı itibarıyla yüzde 0,92'ye yükseldi. AR-GE personeli sayısı 2002 yılında 29 bin iken 2012 yılında 105 bine ulaştı. 2002 yılında yüzde 28'i özel sektör tarafından gerçekleştirilen AR-GE harcamalarının oranı 2012 yılında yüzde 45,1'e ulaştı ve yine 2002 yılında, özel sektör tarafından istihdam edilen AR-GE personelinin oranı yüzde 20 iken 2012 yılında yüzde 49,7'ye çıktı. Ancak tüm bu iyileşmelere rağmen, gelişmiş ülkelere kıyasla AR-GE harcamalarının gayrisafi yurt içi hasıla içindeki payının daha da artması gerekiyor. Bu sebeple özel sektör başta olmak üzere, AR-GE faaliyetlerinde istihdam edilen insan gücü sayısının artması, niteliğinin geliştirilmesi, AR-GE harcamaları içindeki özel sektör payının vakit kaybetmeden hızla artması gerekmektedir.

Sayın milletvekilleri, araştırma altyapıları, değişik kesimlerden paydaşları bir araya getirerek toplumun karşılaştığı sorunlara çözüm bulma ve yeni fırsatları değerlendirme hususunda önemli bir araçtır. Araştırma alt yapıları, ortak aklın AR-GE alanındaki adıdır. Araştırma yoluyla bilgi üreten, eğitim yoluyla yeni bilgileri yayan ve yenilik geliştirilmesine katkıda bulunan araştırma altyapıları araştırma, eğitim ve yenilik faaliyetlerinin merkezinde yer almaktadır. Araştırma alt yapılarının kurulumu için bugüne kadar ayrılan kamu kaynağıyla kurulan ve kurulmakta olan araştırma altyapısı sayısı göz önüne alındığında, ülkemizde araştırma altyapısının güçlendirilmesi için ne denli önemli adımlar atılmış olduğunu görebiliriz. Bununla birlikte, kurulmuş olan merkezlerin yönetiminde, işleyişinde, personel sayısında birtakım yetersizlikler olduğunu ve buralarda yapılan AR-GE çalışmalarının yeterince ticarileşemediğini, bu altyapıların ülkemizin ekonomik ve sosyal gelişimine katkısının sınırlı düzeyde kaldığını da inkâr edemeyiz. AR-GE faaliyetleri ekonomik anlamda risklidir. Bu risk, özel sektör tarafından yapılan AR-GE harcamalarını da kısıtlamaktadır. Bu nedenle kamu, bilginin üretilmesinde, ticarileşmesinde bu sürece katkı koyması ve risklerin bazısını da üstlenmesi gerekmektedir. Bunun için kamunun araştırma faaliyetleriyle teknoloji ve yenilik geliştirme çalışmaları için bilgi tabanı oluşturması, ulusal araştırma altyapılarını kurması, proje bazlı desteklerle AR-GE'ye finansman sağlaması ve ticarileştirmesi için uygun ortamlar geliştirmesi gerekmektedir.

Onuncu Kalkınma Planı'nın temel hedeflerinden biri de yenilikçi üretim ve istikrarlı yüksek büyüme olarak belirlenmiştir. AR-GE ve yenilik politikalarının temel amacı, teknolojik ve yenilik faaliyetlerinin özel sektör odaklı artırılarak faydaya dönüştürülmesi, araştırma sonuçlarının ticarileştirilmesi, markalaşmış teknolojik ürünlerle ülkemizin küresel ölçekte yüksek rekabet gücü kazanmasına katkıda bulunmaktır. Bu çerçevede, özel sektörün ve özellikle Anadolu'nun yenilikçi ve proje yapma yeteneğinin artırılması, araştırmacı insan gücünün geliştirilmesi, araştırma sonuçlarının ticarileştirilmesi, araştırma desteklerinin etkinliğinin artırılması ile araştırma altyapılarının etkin kullanımının sağlanması bu alandaki politikaların temelini oluşturmaktadır. Her geçen gün teknoloji ilerlemekte, araştırma faaliyetlerinin sınırları genişlemektedir. Hâl böyle olunca, araştırma altyapılarının yatırım maliyetleri yükselmekte, yatırımların daha etkin kullanılma ihtiyacı doğmaktadır.

Değerli milletvekilleri, Türkiye'nin 2023 vizyonundaki hedeflerine ulaşması, rekabet gücünün artması, hızlı kalkınması için araştırma altyapılarının ilgili kurum ve kuruluşlar, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları iş birliğinde ortak akılla kurulmasını çok önemsiyorum. Kurumlar ve üniversitelerde araştırma altyapıları oluşturulması amacıyla 2003-2014 yılları arasında harcanan yaklaşık 3 milyar TL'lik kaynağın önemli olmakla birlikte bunun daha da artması gerektiğini düşünüyorum. Kalkınma Bakanlığının yatırımları programı kapsamında vermiş olduğu altyapı desteklerini, 2005 yılından itibaren vakıf üniversitelerinde de tematik araştırma laboratuvarı projelerinin desteklenmeye başlamış olmasını, 2014 yılı itibarıyla yaklaşık 200 milyon TL tutarında kaynağın aktarılmış olmasını son derece değerli ve önemli buluyorum.

AR-GE merkezi belgesi almak için en az 50 AR-GE personeli çalıştırma zorunluluğunun Bakanlar Kurulu kararıyla 30'a düşürülmesini önemli bir gelişme olarak görüyorum. Artık, kendi firmasında AR-GE merkezi kurup en az 30 AR-GE personeli çalıştıran firmalara da Sanayi Bakanlığımız tarafından AR-GE merkezi belgesi verilecektir. Ayrıca, bu merkezlerin 5746 sayılı Kanun'un sağladığı bütün destek ve vergisel muafiyetlerden yararlanma imkânları da bulunacaktır. Tüm bunları çok önemli gelişmeler olarak değerlendiriyorum. Bunların yanı sıra Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığında Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü bünyesinde kurulan yeni Etki Değerlendirme Daire Başkanlığı ile Bakanlığa bağlı ilgili kuruluşlar tarafından verilen AR-GE ve inovasyon desteklerinin etki analizlerinin yapılacak olmasını ve böylelikle kamunun bu alana ayırmış olduğu kaynakların makro ve mikroekonomik çıktılarıyla yarattığı sosyal katma değerin ölçülecek olmasını çok önemli bir adım olarak nitelendiriyor; bu duygu ve düşüncelerle kanunun hayırlı olmasını diliyor, AR-GE yeteneği gelişmiş, inovasyon yapan ve katma değeri yüksek mal üreten bir ülke olmak dileğiyle yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)