KEMAL DEĞİRMENDERELİ (Edirne) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 675 sıra sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı'nın 3'üncü maddesi üzerinde söz almış bulunuyorum. Yüce Meclisi saygıyla selamlarım.

Değerli milletvekilleri, ağırlıklı olarak AVM'lerin çalışma şartlarını düzenleyen bu yasa tasarısında esnafa ilişkin göz boyayıcı küçük iyileştirmeler yapılmış ancak bir büyük marketler zincirinin önü eskiden olduğundan daha da fazla açılmış durumda. Bir büyük market yaklaşık olarak 70 esnafın sattığı ürün çeşitliliğine sahip oluyor. Odun ve kömüre varıncaya kadar satış yapıyorlar. Şimdi burada olumlu görünen bir madde var. AVM'ler aldıkları ürünü otuz gün içerisinde ödemek durumundalar ancak Komisyonda da tartıştık bu konuda bir yaptırım getirilmesine ilişkin olarak. Bu konuda, maalesef, bir yaptırım getirilmedi. Yani bundan sonra da eski tas eski hamam olacağından kuşkumuz olmasın. Yine, üreticiler, AVM'lerin işte dört aylık, beş aylık, altı aylık çeklerine mahkûm olacaklar bu yaptırımları getirmediğimiz sürece. Ve diğer arkadaşlarımız da söyledi, benden önce konuşan arkadaşlar da, bu marketler mahalle aralarına kadar girmiş durumda.

Bir de çok önemli olan bir konu: Marketler, büyük marketler yerel ürünleri almıyorlar. Yani söz gelimi -Edirne milletvekili olarak söylüyorum- Edirne'de üretilen Karaağaç'ın biberini, fasulyesini almıyor, ta Antalya'dan domates geliyor. Yerel üretilen domatesler bu marketlerde satılmıyor veya Edirne'nin eti satılmıyor, başka bölgelerden geliyor. Yani yerel pazarı zenginleştirmiyor. Bu konuda önemli bir yaptırımı bu yasa, maalesef, getirmedi arkadaşlar.

Bir diğer ısrarlı talebimiz: AVM'lerin ilde kurulacak bir koordinasyon kurulu tarafından... Esas itibarıyla yerel inisiyatif tarafından yerlerinin belirlenmesi konusunda ısrarcı olmuştuk. Bu da değerlendirilmedi. Yine eskiden olduğu gibi belediyelerin izinleri doğrultusunda merkezî olarak TESK'e ve TOBB'a sorularak bu yer tespiti yapılıyor.

Şimdi, tabii, bu büyük ölçekli yapı, esnafımızın hızla erimesine sebep oluyor. Yine, TESK verilerine göre 2000'li yıllarda 4 milyon olan esnaf sayısı bugün 1,5 milyon civarına düşmüş durumda.

Benim ilim Edirne'de de son rakamları aldım Esnaf Sanatkârlar Odamızdan. Yani 1980'li yıllarda 40 bin olan esnaf sayısı 14.500'e düşmüş arkadaşlar. Yani üçte 2 azalmış durumda.

Biraz önce Sayın Bakan sorulara yanıt verirken "Esnafa en kıymetli destek ucuz ve kolay finansman sağlamak." diyordu. E doğru ama burada da buna rağmen, yine esnaf ayakta kalamıyor ve her gün, her gün dükkânlar kapanmakta.

Burada Sayın Bakanım, dikkatinize de sunmak istiyorum. Siz de her ne kadar "Esnafa ucuz finansman kolaylığı." deseniz de çok önemli ve yüz binlerce esnafı ilgilendiren bir konu. Bu sicil affı yani beş sene, on sene önce protesto olmuş bir senedinden dolayı herhangi bir bankadan kredi alma şansı olmuyor, hatta esnaf kefalet kooperatiflerinden bile kredi alma şansı olmuyor. Bu konu çok önemli bir konu. Bence en kısa zamanda bu konunun aşılmasıyla ilgili bir iradeyi ortaya koymanız esnaf ve sanatkârlarımıza yapılacak en önemli hizmetlerden biri olacaktır.

Bu duygu ve düşüncelerle yüce Meclise saygılar sunuyorum. (CHP sıralarından alkışlar)