MEHMET ERDOĞAN (Gaziantep) - Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı üzerinde şahsım adına söz almış bulunuyorum. Bu vesileyle yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum.

Değerli milletvekilleri, bu kanun tasarısı madencilik sektöründe önemli düzenlemeleri içermektedir. Madencilik sektörünün yeniden yapılanması, modern ve hızla gelişmekte olan dünyadaki madencilik uygulamalarına benzer uygulamaların ülkemizde de başlatılması amaçlanmaktadır.

Bu kanunla asıl hedefimiz, sektörde iş sağlığı ve güvenliği çıtasını da yükseltmektir.

Değerli milletvekilleri, mevcut kanunda 5 farklı maden arama ruhsat grubu bulunmaktadır. Kanun, aynı jeolojik ortamda birlikte bulunan farklı maden kaynaklarının birlikte aranması, işletilebilmesi imkânını sunmaktadır.

Tanımlar, dünya uygulamaları dikkate alınarak yeniden yapılmıştır. "Fizibilite dönemi", "fizibilite raporu", "yetkilendirilmiş tüzel kişi" gibi yeni tanımlar eklenmiştir.

Bugüne kadar uygulanmayan ancak son derece önemli olan fizibilite hazırlık dönemi imkânı getirilmiştir. Bu uygulama sayesinde madencilerimiz arama ruhsat süresini çok daha etkin ve verimli biçimde kullanabilecektir. Bu dönemde elde ettikleri verileri kullanarak verimli, emniyetli bir maden işletme planlaması ve uygulama projesi yapabileceklerdir.

Bu uygulamanın bir diğer etkisi de, verilecek olan maden işletme uygulama projelerinin gerçekçi olmasıdır.

"Yetkilendirilmiş tüzel kişi" kavramı madencilik sektörüne getirilen yeni bir uygulama olacaktır. Bu uygulamayla mühendislik-müşavirlik hizmeti veren yapılar uyumlu hâle getirilecektir.

Yetkilendirilmiş tüzel kişiyle hedeflenen bir başka önemli amaç da Enerji Bakanlığına sunulan rapor, proje ve diğer teknik belgelerin gerçeğe ve bilime uygun sunulmasının sağlanmasıdır. Bu yeni yapıyla, aramadan işletmeye kadar olan süreç bir bütünlük içinde, düzenli olarak raporlanacaktır. Bu yeni kurumsal yapıyla daha dinamik bir yapı oluşturulacaktır.

Uygulamada bulunan teminat uygulaması kaldırılacak, yerine ruhsat bedeli uygulaması getirilecektir. Özellikle arama dönemi ruhsat bedellerinin düşük tutulmasına önem verilmiştir. Buradaki amaç... Madencilikte önemli olan arama dönemidir. İşletme ruhsatları için alınacak olan ruhsat bedelinin yüzde 30'luk bölümü ayrı bir hesapta toplanacak ve işletme sonrası maden sahasının iyileştirilmesi amacıyla kullanılabilecektir.

Madencilik faaliyetleri sırasında madenciden kurumlar vergisi, gelir vergisine ilave olarak ayrıca devlet hakkı alınmaktadır. Bu değişikliklerle yeni bir uygulama olarak, dünya fiyat değişikliklerine duyarlı olan maden türleri için kademeli artış yapılmıştır. Böylece hem işletmeci korunmuş olacak hem de devlet olabilecek artışlarda da ilave devlet hakkı alabilecektir. Devlet hakkı uygulamasına esas olacak yıllık asgari artış tutarları MİGEM tarafından ilan edilecektir. Böylece, devletin alacağı bedelin gerçeğe uygun olması sağlanmış olacaktır.

Küçük kaynak tuzlaları için ruhsat bedelinden muafiyet getirilmektedir. Diğer kamu kurumlarından alınması gereken ancak çeşitli nedenlerle alınamayan izinler nedeniyle iptal konumuna gelen yaklaşık 3 bin civarında ruhsatın iptal edilmemesine dönük düzenleme yapılmaktadır.

Bu kanunla getirilen yeni bir uygulama, teknik nezaretçilik sisteminin kaldırılmasıdır. Altmış yıl önce yeterli sayıda maden mühendisi olmaması nedeniyle o günkü şartlarda ihtiyaca binaen oluşturulan, "fennî nezaretçi" olarak da adlandırılan nezaretçilik uygulaması kaldırılmaktadır. Bu düzenlemenin nedeni, yeterli sayıda maden mühendisinin olmasıdır.

Mevcut kanunda, arama döneminde yapması gereken arama harcamalarını yapmayan işletmelerin arama ruhsatları iptal ediliyordu. Bu uygulama kaldırılmakta olup ruhsat iptali yerine 20 bin Türk lirası idari para cezası verilerek ön arama döneminden genel arama gibi bir üst dönemlere geçiş imkânı verilmektedir.

Sayın milletvekilleri, kanunla ruhsat verme usulü değiştirilmektedir. Doğal taş, mermer, kömür, demir, krom, bakır, seramik killeri, uranyum ve benzeri madenlere yine eskiden olduğu gibi ilk müracaatta ruhsat verilecektir. Ancak ariyet malzemesi, agrega, mıcır malzemeleri, çimento, kireç ham maddeleri ise ihale yöntemi ile ruhsatlandırılacaktır.

Komşu maden işletmelerinin iş güvenliği, verimlilik ve benzeri nedenlerle birlikte ortak proje ile işletme faaliyeti yapmaları imkânı getirilmektedir.

Mevcut ruhsatların kazanılmış hakları korunmak suretiyle bundan sonra verilecek ruhsatların süreleri grubuna bağlı olarak otuz ile elli yıl şeklinde değiştirilmiştir. Mevcut maden işletme faaliyeti için gerek duyulması hâlinde ilave tesis yatırımını mümkün kılmak üzere aynı kişi, şirkete ait farklı ruhsat aşamasındaki arama, işletme sahaları birleştirilecektir.

Yer altı kömür madenciliğinde redevans uygulaması yasaklanmaktadır. Açık işletmelerde yasak söz konusu değildir. Torba kanunla gelen maliyet artışlarını telafi etmek üzere Türkiye Taşkömürü Kurumu ve Türkiye Kömür İşletmelerinin daha önce başlattığı redevans işleri için düzenleme yapılmaktadır.

Bu kanun tasarısının ülkemiz madencilik sektörüne ve ekonomisine hayırlı olmasını diliyorum.

Değerli arkadaşlar, bu maden yasasını Komisyonda görüşürken muhalefetin ve iktidarın tüm milletvekilleri olağanüstü seviyede gayret gösterdiler ve muhalefetin verdiği önergelerin çoğu da orada kabul edildi. Tabii, bu edilirken orada -müzakereler- 4 defa toplantı yapıldı. Şimdi, muhalefetin bu çalışmalarını ben burada takdirle izlerken -ancak muhalefet partilerinden HDP'nin milletvekili sadece bir defa katıldı- ve bizler sabaha kadar çalışarak bu kanunu çıkarırken; önergeleriyle, destekleriyle, katılımlarıyla diğer iki muhalefet partisi büyük destek olurken, katkı sağlarken HDP'nin hiçbir katkısı olmadığı gibi, maalesef, biraz önce burada milletvekilleri de şov yaptılar. Keşke kamuoyunun karşısında, burada şov yapacaklarına, bunu haksız bir kazanç elde etme şekline dönüştüreceklerine Mecliste Komisyon çalışmalarına katılsalardı da, burada söylediklerini önerge olarak orada getirselerdi de haklı bulunanları hep beraber kabul etseydik.

Ben maden yasasının hayırlı olmasını dilerken bir şeyi hatırlatmak istiyorum. Arkadaşlar, unutmayalım ki... Dünya enerjisinde nükleer santralle ilgili özellikle bir vurgu yaparak yerime geçmek istiyorum, o da şu: Bugün Avrupa Birliğinin ve dünyanın merkezi Brüksel ve Brüksel'in ortasında, unutmayalım ki, tam ortasında, şehrin göbeğinde nükleer santral var. Dünyada da -bir inceleyin- kalkınmış, gelişmiş olan ülkelerin hepsi bu nükleer santrallerden faydalanmakta ama bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde ve az gelişmiş ülkelerde de senaryolarını gerçekleştirip bundan uzaklaştırmanın yollarını aramaktadırlar.

Evet, madenlerin aranması lazım, madenci sayısını çoğaltmamız lazım, çantacılığa da son vermemiz lazım diyor, kanunun hayırlı olmasını temenni ediyorum.

Saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)